Zer dakigu Myanmarko lurrikaraz?
Ostiral honetan Myanmarren izandako lurrikarak, Richter eskalan 7,7 gradukoak, 200 hildako eta 700 zauritutik gora eragin ditu.
Halaber, Bangkoken (Thailandia) ere intentsitate handiz sentitu da astindua; gutxienez 10 hildako, 16 zauritu eta 100 desagertu baino gehiago zenbatu dituzte bertan, eta kalte larriak eragin ditu azpiegituretan.
Horiek dira orain arte lurrikararen inguruan ezagun diren datuak, baina hildakoak ehunka izan daitezke, AEBko Geologia Zerbitzuak (USGS) egindako kalkuluen arabera.
Zer ordutan eta non gertatu da lurrikara?
Dardara Myanmarren 12:50 zirenean gertatu da (06:20 GMT), mundu osoko jarduera sismikoa neurtzen duen USGSren arabera.
Non kokatu da epizentroa eta non sentitu da?
Lurrikara 10 kilometroko sakoneran gertatu da, eta Mandalaytik, Myanmarko bigarren hiri handienetik, 17 bat kilometrora izan du epizentroa. Mandalayk 1,2 milioi biztanle ditu, eta Naypyidaw hiriburutik 270 kilometro iparraldera dago.
Bangkoken eta inguruan ere nabaritu da, epizentrotik 600 kilometro baino gehiagora, baita Txina hegoaldeko Yunnan probintziako hainbat hiritan ere.
Erreplikarik izan al da?
7,7 graduko lurrikararen ostean, lau erreplika izan dira: 6,4 gradukoa lehena eta 4,6, 4,6 eta 4,5 gradukoak hurrengoak.
Zer kalte eragin ditu lurrikarak?
Myanmarren, Gurutze Gorriaren eta Ilargi Erdi Gorriaren Nazioarteko Federazioak jakitera eman duenez, kalte larriak izan dira azpiegituretan, eskualdean ezinbesteko komunikazio-bidea den zubi batean, besteak beste. Horrez gain, presa batean eragindako kalteen beldur dira.
Tokiko iturri humanitarioen arabera, eraikinak eta zubiak erori dira, baita montasterio bat ere, barruan gutxienez 20 ume zeudenean. Gehien kaltetutako eremuetan argindarrik gabe geratu dira.
Thailandian, hildakoez eta zaurituez gain, dozenaka pertsona desagertu dira Bangkoken, Chatuchak inguruan, eraikitzen ari ziren eraikin bat erori eta gero. 320 pertsona zeuden obretan zegoen eraikin horretan.
Txinan, kalteak txikiagoak dira, bi zauritu arin izan baitira.
USGSk ehunka hildako zenbatu ditu.
Zer lehen neurri hartu dituzte agintariek?
Myanmarko indar armatuek larrialdi egoera ezarri dute herrialdeko sei gunetan: Sagaing, Mandalay, Magway, Shan estatuko ipar-ekialdea, Naypyidaw eta Bago. Herritarrei odola eta osasun materiala premiaz emateko eskatu diete.
Gainera, Myanmarko batzorde militarrak premiazko laguntza eskatu dio nazioarteari, lurrikarak eragindako kalteen aurrean larrialdi egoera ezarri ostean.
Amnistia Internazionalak gogorarazi du Myanmarren hiru milioi desplazatu baino gehiago daudela, eta erakunde humanitario guztiei oztoporik gabe sartzen uzteko eskatu dio Armadari.
Paetongtarn Shinawatra Thailandiako lehen ministroak ere larrialdia ezarri du hiriburuan, eta hainbat etxebizitza eta bulego hustu dituzte.
Europar Batasunak adierazi du prest dagoela eragindako lurraldeetan laguntza emateko, eta Copernicus sateliteen sistema aktibatu du kalteen ebaluazioa egiten laguntzeko.
Albiste gehiago mundua
Estatu palestinarra onartzea Hamas "saritzea" dela salatu du Trumpek
Dagoeneko 157 herrialdek aitortzen dute Estatu palestinarra, gehiengo zabala Nazio Batuen Erakundean eserlekua duten 193 herrialdeen artean.
Laku batek gainezka egin eta uholdeak eragin ditu Taiwanen, Ragasa supertifoiak utzitako euriteen ondorioz
Gutxienez 75 pertsona harrapatuta daude, eta bi lagun agertu barik, Guangfu udalerrian, Ragasa supertifoiak eragindako euriteen ondorioz laku natural batek gainezka egin du eta. Urak herriaren erdigunea estali du, eta herritarrak teilatu eta ibilgailuetara igo behar izan dira erreskate-taldeak iritsi arte.
Parazetamola, haurdunaldia eta autismoa: ikerketa askok baztertzen duten korrelazioa
Zientzialarien esanetan, parazetamola beste edozein aukera baino hobea da haurdun dauden emakumeen mina arintzeko. Gainera, seme-alaba autistak dituzten familiak estigmatizatzeko arriskuaz ohartarazi dute, gurasoek eragin duten ustea zabal daitekeelako.
Jimmy Kimmelen programa bueltan da, Charlie Kirken hilketari buruzko iruzkinengatik bertan behera geratu ostean
"Jimmy Kimmel Live!" umorezko late night arrakastatsua ABC katera itzuliko da, saioa kendu izanak Ameriketako Estatu Batuetan sortutako polemikaren ostean.
Beste hamaika herrialdek onartu dute Palestinako Estatua
Frantzia, Belgika, Luxenburgo, Andorra, Malta, Monako eta San Marino izan dira pausoa ematen azkenak, New Yorken bi estatuen konponbidea gauzatzeko pausoak zehazteko asmoz egindako goi bileran.
Trumpek parazetamola autismoarekin lotu du, ebidentzia zientifikorik ez dagoen arren
Donald Trumpen Gobernuak lotura posible bat aurkitu omen du autismoaren eta haurdunaldian parazetamola kontsumitzearen artean. AEBko presidenteak Etxe Zurian iragarri du aurkikuntza, adituek teoria horren sendotasun zientifikoa zalantzan jartzen duten arren.
Albiste izango dira: Nazio Batuen Batzar Nagusia, Zinemaldia eta eguraldia
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Palestinako Estatuaren aitortza erdigunean dela abiatuko da NBEren 80. Batzar Nagusian
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak, Portugalek eta Frantziak aitortu dute ofizialki Palestinako Estatua, goi-bileraren bezperan. Horren aurrean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du ez dela inolaz ere Palestinako Estaturik egongo, eta Bezalel Smotrich zein Itamar Ben Gvir Israelgo ministroek Zisjordania anexionatzea proposatu dute, Palestinako Estatua aitortzeko erabakiei erantzuteko.
"Ondorio juridikoak baino, garrantzi politikoa du nazioarteak Palestina aitortzeak"
Victor Amado EHUko Historia Garaikideko irakasleak uste du onarpenarekin Palestinak nazioarteko zilegitasuna irabaziko duela, Netanyahuren erregimen gero eta isolatuagoaren aurrean.
NBEk gerra eta gizateriaren aurkako krimenak leporatu dizkio Errusiari, Ukrainan egindako gehiegikeriengatik
Ikertzaileek Ukrainako zibilen aurkako eraso indiskriminatuak salatu dituzte.