Zer dakigu Myanmarko lurrikaraz?
Ostiral honetan Myanmarren izandako lurrikarak, Richter eskalan 7,7 gradukoak, 200 hildako eta 700 zauritutik gora eragin ditu.
Halaber, Bangkoken (Thailandia) ere intentsitate handiz sentitu da astindua; gutxienez 10 hildako, 16 zauritu eta 100 desagertu baino gehiago zenbatu dituzte bertan, eta kalte larriak eragin ditu azpiegituretan.
Horiek dira orain arte lurrikararen inguruan ezagun diren datuak, baina hildakoak ehunka izan daitezke, AEBko Geologia Zerbitzuak (USGS) egindako kalkuluen arabera.
Zer ordutan eta non gertatu da lurrikara?
Dardara Myanmarren 12:50 zirenean gertatu da (06:20 GMT), mundu osoko jarduera sismikoa neurtzen duen USGSren arabera.
Non kokatu da epizentroa eta non sentitu da?
Lurrikara 10 kilometroko sakoneran gertatu da, eta Mandalaytik, Myanmarko bigarren hiri handienetik, 17 bat kilometrora izan du epizentroa. Mandalayk 1,2 milioi biztanle ditu, eta Naypyidaw hiriburutik 270 kilometro iparraldera dago.
Bangkoken eta inguruan ere nabaritu da, epizentrotik 600 kilometro baino gehiagora, baita Txina hegoaldeko Yunnan probintziako hainbat hiritan ere.
Erreplikarik izan al da?
7,7 graduko lurrikararen ostean, lau erreplika izan dira: 6,4 gradukoa lehena eta 4,6, 4,6 eta 4,5 gradukoak hurrengoak.
Zer kalte eragin ditu lurrikarak?
Myanmarren, Gurutze Gorriaren eta Ilargi Erdi Gorriaren Nazioarteko Federazioak jakitera eman duenez, kalte larriak izan dira azpiegituretan, eskualdean ezinbesteko komunikazio-bidea den zubi batean, besteak beste. Horrez gain, presa batean eragindako kalteen beldur dira.
Tokiko iturri humanitarioen arabera, eraikinak eta zubiak erori dira, baita montasterio bat ere, barruan gutxienez 20 ume zeudenean. Gehien kaltetutako eremuetan argindarrik gabe geratu dira.
Thailandian, hildakoez eta zaurituez gain, dozenaka pertsona desagertu dira Bangkoken, Chatuchak inguruan, eraikitzen ari ziren eraikin bat erori eta gero. 320 pertsona zeuden obretan zegoen eraikin horretan.
Txinan, kalteak txikiagoak dira, bi zauritu arin izan baitira.
USGSk ehunka hildako zenbatu ditu.
Zer lehen neurri hartu dituzte agintariek?
Myanmarko indar armatuek larrialdi egoera ezarri dute herrialdeko sei gunetan: Sagaing, Mandalay, Magway, Shan estatuko ipar-ekialdea, Naypyidaw eta Bago. Herritarrei odola eta osasun materiala premiaz emateko eskatu diete.
Gainera, Myanmarko batzorde militarrak premiazko laguntza eskatu dio nazioarteari, lurrikarak eragindako kalteen aurrean larrialdi egoera ezarri ostean.
Amnistia Internazionalak gogorarazi du Myanmarren hiru milioi desplazatu baino gehiago daudela, eta erakunde humanitario guztiei oztoporik gabe sartzen uzteko eskatu dio Armadari.
Paetongtarn Shinawatra Thailandiako lehen ministroak ere larrialdia ezarri du hiriburuan, eta hainbat etxebizitza eta bulego hustu dituzte.
Europar Batasunak adierazi du prest dagoela eragindako lurraldeetan laguntza emateko, eta Copernicus sateliteen sistema aktibatu du kalteen ebaluazioa egiten laguntzeko.
Zure interesekoa izan daiteke
Europako liderrek multilateralismoaren alde egin dute COP30en: "Gure erabakien eragina mundu osoan sentituko da"
Luiz Inacio Lula da Silva Brasilgo presidenteak salatu du banku handiek petrolio sektorea diruz laguntzen dutela eta Ukrainako gerrak erregai fosilen ustiaketa sustatu diuela.
Trumpek Hungarian bildu nahi du Putinekin, Orbanekin egon ostean esan duenez
Bestalde, Zelenskik esan du ez dakiela Trumpek zer esan nahi duen gatazkari amaiera emateko "urrats nabarmenak" ematen ari direla esaten duenean.
Teslaren akziodunek mila milioi dolar ordainduko dizkiote Muski. Baina, zenbat da hori?
Dirutza horrek marka guztiak hautsi ditu, eta Tesla enpresaren kontrola emango dio Muski.
Lau pertsona atxilotu dituzte Parisen, Israelgo Orkestra Filarmonikoaren kontzertu batean izandako istiluengatik
Lau pertsona atxilotu dituzte ostegun gauean Parisen, Israelgo Orkestra Filarmonikoaren kontzertu batean. Etenak, ikusleen arteko liskarrak eta bengala jaurtiketa izan dira auditoriumean.
Louvreko presidenteak artelan gehiago erosteko bere erabakia defendatu du
Laurence Des Cars Louvre museoko presidenteak adierazi duenez, Frantziako Kontu Auzitegia oker dago. Aste honetan argitaratutako txosten batean, segurtasunaren gainetik obrak erosteari lehentasuna ematea aurpegiratu dio museoari.
Pasaportean genero identitatea ezabatzea babestu du AEBko Auzitegi Gorenak
Horrela, aurrerantzean generoari dagokion laukian "X" hautatzeko aukera kendu eta jaiotzean esleitutako sexua markatu beharko da.
Frantziako Kontu Auzitegiak ebatzi du Louvrek nahiago izan duela artelanak erosi segurtasunean inbertitu baino
Louvre museoak erantzun du Kontu Auzitegiak ez dituela ezagutzen segurtasun arloan egindako ahaleginak. "Munduko museorik handiena eta bisitatuena denaren gaineko analisiak orekatua izateko epe luzekoa izan behar du", gaineratu du.
Belémek 57 lider batuko ditu multilateralismoaren krisian dagoen giroari buruz eztabaidatzeko
Ostegun eta ostiral honetan, munduko ordezkari nagusiek COP30 izango denaren bidea markatuko dute.
Hamar zauritu Frantziako Oleron uhartean, nahita egin omen den harrapaketa batean
Gizon bat atxilotu dute Oleron uhartean, Frantziako mendebaldeko kostaldearen parean, hainbat pertsona "nahita" harrapatu baititu. Arroxelako Fiskaltzak jakinarazi du ikerketa abiatu duela hilketa-saiakeragatik, eta terrorismoaren aurkako fiskaltzak ez duela kasua bere gain hartu "oraingoz".
Putinek proba nuklearrei berrekiteko aukera aztertzeko eskatu die gobernukideei
Donald Trumpek arma nuklearrekin probak egiteko aukera planteatu ostean iritsi da iragarpena. Errusiako presidenteak esan du bere herrialdeak zorrotz betetzen duela proba horiek ez egiteko politika, "beste herrialdeek gauza bera egiten duten bitartean".