Kreditu tituluen itsaso zabalean ito nahian
Kontu jakina da, bederen ilunabarreko mugetan aise eta gogoko mugitzen garenontzat, Freuden ikasle eta jarraitzaile izandako Wilhelm Stekelek 1920an asmatu zuela parafilia hitza baina izan ere, Zeelanda Berrian jaiotako John Money psikologoak berba horri hautsa kendu zion arte (1960an, hots) psikiatria aferetan zebiltzanek ez zuten gehiegi erabili.
Polita da hitza gutako batzuontzat, fama txarragoa duen beste baten ertzetan nahiko eroso, airos eta elegante dabilelako. Hezibide onekoen artean omen gaiztokoa duen hori perbertsio terminoa da.
Bezalakotsuak diren beste hitz andanarekin geratu ohi den legez, bai perbertsio bai parafilia sexu praktikekin lotu ohi dira. Eta beti, jakina, euskarazko Wikipediak adierazten duen moduan, normaltzat edo ohikotzat jotzen ez diren praktikak eta praktika horietarako gogoa izendatzeko izen generikoak bilakatu dira.
Badira, ordea, lagun hurkoari inolako kalterik, minik edo ifrentzurik eragiten ez dioten parafilia nahiko suabeak; etxe kalte ere ez diren perbertsio txikiak, fetitxismo usaintsu delizios samarrak. Eta horietako praktika askok zinemarekin dute zerikusi handia, zinez diotsuet.
Konparazioan, zuetako batzuek pentsatuko duzue (oso jende zintzoa zaretelako) pelikulen bukaerako kreditu tituluak leitzen ditugunok film horren autore, egile, artisau, laborari guztiei zor diegun errespetuak bultzaturik geratzen garela hor, pantaila beltzean agertzen diren milioi bat letrari so.
Bada bai arrazoi sendoa. Gure burua zuritzeko aitzakia aparta. Potoloagorik bilatu asmotan, argudiatuko genezake ere pantailan azken letra, hitza edo izena agertu arte eta soinu bandaren azken nota jo arte pelikulak ez direla amaitzen, ezin ditugula bukatutzat eman. Desenkusa sekulakoa hori ere, bai.
Alta, bestelakorik aitortu behar. Gutako hainbatek badugu batere inozoa ez den arren, gaitzik egiten ez duen parafilia/perbertsio/fetitxismo bat: plazer ezkutukoa sentitzen dugu izen horien guztien aurrean.
Ezinezkoak diruditen konexioak josten ditugu, harriduraz saiatzen gara hor agerian diren gizakien sorterriak asmatzen, zinemak horren abilki bere (eta gure) egiten dituen gezurrak aurkitzen ditugu (esaterako, pelikulan zehar pentsatu izan duzu New Yorken zinela. Ba ez. Kredituetan bilatuko duzu Montrealen filmatu zutela (bertako zergak merkeagoak baitira...)
Adibiderik nahi? Asteburu honetan estreinatuko den Call Jane film ezin galduzkoan (Estatu Batuetan emakumeekiko solidaritatean abortatzen laguntzen zuten emakume braboen potreta izugarria), Amaya Chenu izenari erreparatzen diozu. Amets, ameskeria eta fantasietan hasten zara. Nor ote Amaya hori, kreditu tituluetan, 'A Camera' gobernatzen duenaren bigarren laguntzailea izendatzen duten emakume hori?
Euskalduna, txiripaz? Mexikarra, agian? Gure parafiliak bultzaturik, aretoaren argiak piztu orduko hasten gara sarean bila. Derrepentean, New Yorken aurkitzen duzu Amaya zinema ikasle baina aldi berean Katalunian, zinemaren, argazkigintzaren eta ikus-entzumenezkoen inguruan sortutako Panoramic jaialdian harrapatzen duzu kolaboratzaile. Eta Aljeriako kanpamenduetan egiten den Saharako herriaren aldeko FiSahara zinemaldian, konplize. Bilatzen duzu ere, dominak irabazi egin dituela… boleibolen… Ez esan gure parafilia (perbertsioa) ulertzen hasi ez zaretenik.
Ez? Beste bat komentatuko dizuet. Izugarria den Call Jane horretan (Chabrolen Une Affaire de Femmes, Audrey Diwanen eta Annie Ernauxen L´événement, Silvia Munten Las buenas compañías filmekin akordatuko zarete, zapore gazia ezpainetan duzuela), ezinbestekoa zen sendagile baten aholkularitza. Horren berri ere ematen digute tituluek: Pablo Rodriguez doktorea agertzen da hortxe, Forensic (auzitegiko) Medical Consultant bezala. Ez, ez dugu bere arrastorik aurkitu sarean. Barka, gezur hutsa: Pablo Rodriguez izeneko mila eta bat doktore daude Estatu Batuetan baina bat ere ez dugu zinema entziklopedia digitaletako zerrendetan antzeman. Lastima…
Ez esan gure parafiliak sari ordainik ez duela. Ez esan perbertsio larriagoak ezagutzen ez dituzuenik. Larriagorik bai, dibertigarriagorik… ez dakit ba nik.
Zure interesekoa izan daiteke
Euskal Herriko Musika eta Dantza Eskolen Elkarteak 30 urte bete ditu
Gala berezia prestatu dute Donostiako Victoria Eugenia antzokian data ospatzeko. 69 eskola eta 30.000 ikasle baino gehiago biltzen ditu elkarteak.
"Denetariko 1.026 nobedade aurkeztuko dira Durangoko Azokan"
175 partaidek 285 erakusmahai jarriko dituzte Landakon aurten, Beñat Gaztelurrutia Durangoko Azokaren koordinatzaileak gaur aletu duenez.
Berbagailua eta Atartea guneak estreinatuko ditu Durangoko Azokak, podcasten eta Arte Ederren plazak
60. edizioan, 285 erakusmahaitan paratutako 1.000 nobedadetik gora, inoiz baino gehiago, eta 273 ekitaldi eskainiko ditu DA Kulturaren Jaialdiak. Egitarau osoa iragarri dute, gaur, Landakon.
"Olatuaren enbatean. Emakumeak eta itsasoa XX. mendean" erakusketa Bermeoko Arrantzaleen Museoan
Kostaldeko emakumeen lana funtsezkoa izan da arrantzan eta itsas historian, baina ez da aintzakotzat hartu izan; gizonezkoena izan da beti ardatz. Hori dela eta, emakume horien lanak izan duen, eta duen garrantzia aldarrikatzeko, Bermeoko Arrantzaleen Museoan Olatuaren Enbata erakusketa antolatu dute. Neskatila, saregile kontserberetako langile zein emakume armadoreen eguneroko lana erakusten duten objektuak jaso dituzte, baita emakume horien testigantzak ere. Era berean, bisita gidatuak zein hitzaldiak eta mahai inguruak eskainiko dituzte.
ZuNonHanDA! azoka ibiltariak Durangoko Azoka zabalduko du
Azaroaren 17tik abenduaren 4ra, Durangoko Kulturaren Jaialdia hasteko bezperara arte, 22 liburu aurkeztuko dituzte Euskal Herriko 19 liburu dendatan. Lehenengoz, Azoka egin aurretik egingo dute ZuNonHanDA!, bost aldiz haren ondoren egin eta gero.
"Hasiera bat" diskoaren birako azken kontzertua eman du Gorka Urbizuk, Victoria Eugenia Antzokian
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Eñaut Elorrieta eta Alos Quartet “Ahots kordak” prestatzen ari dira, kontzertu bakanen sorta
Estreinakoz, Eñaut Elorrietak eta Alos Quartetek kontzertu sorta bat emango dute: "Ahots kordak". Taldea sinplea eta eraginkorra izango da: soka laukote bat, ahotsaz osatua. Bidaia musikal honen lehen geldialdia Tolosan izango da, urtarrilaren 3an. Gasteizen, Zornotzan eta Donibane Lohizunen arituko dira gero.
Oinkari taldeak dantzan ospatuko du bere mende erdia
Villabonako dantza taldeak “50 urte dantzan” ikuskizuna taularatuko du Olaederra kiroldegian ostiralean, hilak 21. Korrontzi folk taldea urteurrenari batu zaio, “Oinkari 50” kantuaren bidez.
Durangoko Azokaren 60. edizioaren iragarkia
Durangoko Azokaren 60. edizioa abenduaren 5etik 8ra izango da. Iratxe Reparazen bizkar dago aurtengo Azokaren zuzendaritza kreatiboa.
Olaso Dorrea Fundazioaren funtsak handituz doaz, dohaintza baliotsuei esker
Olaso Dorrea Fundazioa bere artxiboak eta Monzon-Olaso Etxe Museoaren bilduma (Bergara) handitzeko eta aberasteko lanean ari da. XX. mendetik gaur arteko historian sakondu nahi du Fundazioak, bai eta ezagutarazi ere, eta, bide horretan, hauek jaso dituzte: Telesforo Monzonek gordetako Sabino Aranaren mikrofilmatutako obraren kopia bat, Lauaxetaren gabardina eta gurutzea, Karmele Urrestiri eta Txomin Letamendiri (Karmele filmeko protagonistak) Agirre lehendakariaren Gobernuak emandako dokumentazioa, Otaegi eta Garmendiaren aldeko pankarta, bala tiroz zulatutako Txomin Iturberen alkandora eta Txillarre baserriko lehen akordioaren originala.