'Emilia Perez', zertaz ari gara gaur eta orain?
Jakinaren gainean geunden; jakin bagenekien Canneseko zinema jaialdian batzuk zur eta lur utzi zituela Jacques Audiarden Emilia Perez film berriak, filmografian De rouille et d'os drama idorra, The Sisters brothers westerna, Les Olympiades errealismo sozialeko lana eta Un prophète thriller biolentoa biltzen dituen zuzendariaren pelikulak. Beste batzuek, ostera, gogo beroz, txaloka, erantzun zioten zinema garaikideko zuzendari interesgarrienetako bat denaren azken lanari, eta bi sari eraman zituen pelikulak: emakumezko aktore onenarena (Karla Sofía Gascón) eta epaimahaiaren saria.
Hala ere, horren berri izanda ere, Donostiako Zinemaldian ikusi eta gero, Emilia Perezek ikuslerik sinesgogorrena ere harrapatzeko eta txunditzeko ahalmena duela berretsi dezakegu, ikuslearen espektatibak gainditzekoa, hain da indartsua nola narratibari hala itxurari begiratuta. Gehiegizkoa ere izango da zenbaitentzat, baina muturreko musikal bridagabea da, akaso, halako istorio bat pantailaratzeko molde bakarra: Manitas del Monte mexikar narkotrafikatzaile ankerrak besteren begiradek ezartzen dioten paperaren eta bere benetako izaeraren artean banatuta dagoen bizitza gainditu nahi du kosta ahala kosta, ez besterik.
Hortik abiatuta, gidoiak abaila bizian egiten du aurrera, tarteka bideokliparen estetika eta une jakin batean selfien berezko enkoadraketak ere besarkatzen dituela, eta Mexikoko indarkeria, bertako pertsona desagertuak, ustelkeria, emakumeen aurkako tratu txarrak, erredentzioa eta barkamena jorratzen ditu, sigi-saga. Ohi bezala, Thomas Bidegain zuberotarra izan du lagun Audiardek gidoia idazteko.
Arriskua dario, izan ere, Emilia Perezi, forman eta funtsean, eta, harritzeko jaidura etengabe horren ondorioz, gidoian eta elkarrizketetan elkarren segida aurkituko ditugu transexualitateari eta beste hainbat gairi buruzko hausnarketa sakon eta baliotsuak eta adierazpen elkor eta naif samarrak ("borrokatzeko eta hiltzeko hezten zaituztenean, hobe da dantzan egin edo hil"). Goietarako bidetik (gehienbat) leizera amiltzeko gainbeherara (erabaki gutxi batzuetan) joan-etorrian ibiltzen da filma, hasierako kantuetako baten hitzak jasota.
Aipamen berezia merezi du aktore protagonisten lanak, Karla Sofía Gascónena Emilia Perezen larruan eta Zoe Saldañarena Rita abokatuarenean; bizimodu ez bizigarriak bizitzeaz akituta iritsi da Rita berrogei urtera, Anarik kantagai hartzen dituen "gehiegi luzatzen diren salbuespen egoerekin" enpo eginda, eta Emilia Perezi bere bidaian laguntzeko enkargua onartuko du. Elkarri esku hartuta egingo dute bi emakume ahaldunduek bidea, De rouille et d'os eta The Sisters brothers filmean, esaterako, maskulinitateei aberaski begiratu dien zuzendariaren ikuspegitik.
Emilia Perezek, zeina Ipar Euskal Herrian abuztuan estreinatu baitzen eta Hegoaldeko zinema aretoetara abenduaren 5ean iritsiko baita, hainbat gauza baliotsuz hitz egiten digu gaur eta orain, hala nola gorputzak aldatzea gizartea aldatzea dela, sentitzen dugun hori garela, La mala costumbre Alana S. Porteroren eleberrian esaten den bezala zorigaitza eragiten diguten zerbait dela, eta ez jaiotzatik dagokigun sorginkeria bat eta izan badela duela minutu bat birjaio denik.
Zure interesekoa izan daiteke
Paul Urkijo: "Euskal izaki mitologikoak modu eder eta epikoenean erakutsi nahi nituen"
Gaua filmean berritzen eta omentzen diren izaki eta kondaira mitologikoez mintzo zaigu Paul Urkijo, EITBrentzat primizian: Gaueko, Inguma, Mateo Txistu, Akerbeltz... Aita Barandiaranek jasotako objektu eta kondairak, sorginkeria uxatzeko erritualak, sorginkeriarekin lotutako esaldi eta elezaharrak... Urkijok euskal tradizioa arakatu du bere hirugarren film luzean. Haien errepasoa egin eta, konjurua oker esan zuen gizona hegaz nola jarri zuen ulertzeko trukoa argitu digu, esate baterako.
Paul Urkijo: “Txikitan jaso nituen gaueko istorio guztien multzo bat da ‘Gaua’”
Gaua pelikula epikoaren zuzendariak azaldu duenez, “Inkisizioak sortu zituen gezurrak hartu, geureganatu, elikatu eta haien kontra jaurtitzeko” egin dute filma. “Bide argitsutik joateko esaten digute, baina batzuetan bide horretatik aldendu behar zara, beldurrak eta iluntasuna zeharkatu, zoriontasunera eta askatasunera iristeko, nahi dugun modukoak izateko”. Arabar zuzendariak eta Iñake Irastorza, Ane Gabarain eta Elena Irureta aktoreek EITBren parte-hartzea duen ekoizpenaren zertzelada batzuk aletu dizkigute bideo esklusibo honetan. Filmatze “gogor eta luzearen” sekretu batzuk eman dizkigu Yune Nogueiras protagonistak ere: “Paulekin lan egiteko ametsa bete dut”.
“Gaua”n ez galtzeko koordenadak: pelikularen materiala primizian
Paul Urkijoren hirugarren film luzea ostiralean, hilak 14, iritsiko da zinema-aretoetara. Lehenago, Urkijok berak pelikularen gako batzuk eman dizkigu primizian, gauean murgiltzeko mapa modura erabil ditzagun.
"Singular" Alberto Gastesiren filma azaroaren 28an iritsiko da zinema aretoetara
Patricia Lopez Arnaiz eta Javier Rey dira Alberto Gastesi donostiar zinemagilearen (Gelditasuna ekaitzean, Argi gorriak) bigarren film luzearen protagonistak "Adimen artifizialaren mugak eta giza dolua aztertzen dituen zientzia-fikziozko thriller honek EITBren parte-hartzea du, eta azaroaren 28an iritsiko da Hegoaldeko zinema aretoetara, fantasiazko zinemaren Sitgeseko jaialdian estreinatu ondoren. Diana (Lopez Arnaiz) Adimen Artifizialean aditua da, eta udako etxe zaharrera joango da Martin senar ohiarekin elkartzeko, hamabi urtez elkar ikusi gabe egon eta gero. Hasierako giro ona hankaz gora jarriko du, baina, gertakari batek: Andrea batuko zaio bikoteari, bikotearen semea zenarekin antz misteriotsua duen mutikoa.
Omenaldia egin diote Jose Ramon Soroizi Legorretan
Maspalomas pelikula estreinatu dute larunbat honetan Legorretan (Gipuzkoa), eta Jose Ramon Soroiz omendu dute bertan, horren jaioterria baita. Filma ikusteaz gain, herritarrek aktorea aurrez aurre ikusteko eta entzuteko aukera izan dute.
“Deathstalker”ek irabazi du Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren Asteko film luze onenaren saria
Donostiako zinema jaialdiaren 36. edizioaren palmaresa iragarri dute. "Olentzerori eskatu nion" Amaia San Sebastianen pelikulak irabazi du Euskal Film Labur Onenaren EITB Saria.
“Popel”, nazien biktimen errautsen bila
Oier Plazak František Suchýren eta haren semearen historia bildu du gaurtik aurrera zinemetan ikusi ahalko den dokumentalean: nazien 2.000 biktimaren errautsak ezkutatu zituzten, hildakoon gizatasuna gordetze aldera.
"Subsuelo" zinema aretoetara iritsi da, Seminciko sariaren bermearekin
Fernando Francok zuzendu duen euskal koprodukzioak gidoi onenaren saria jaso zuen Valladolideko zinemaldian, Francok berak eta Begoña Arosteguik idatziz egindako lanari esker.
Zinemaz gozatzen 600 urte eta gero
Betidanik izan dira presente ijitoak zineman. Ez ahaztu, azken ikerketen arabera, ondorengoek baieztatuta, Charles Chaplinek berak bazuela odol ijitoa zainetan.
"Los domingos" eta "Maspalomas", Forque sarietarako izendatuta
Alauda Ruz de Azuaren eta Jose Mari Goenaga eta Aitor Arregiren filmek hiruna izendapen dituzte EGEDA Ikus-entzunezko Ekoizleen Eskubideak Kudeatzeko Espainiako Erakundeak banatzen dituen sarietan.