Bi ekimen martxan, Txomin Letamendiren aitortza instituzional eta judiziala lortzeko
Alde batetik, 1950ean torturatuta hil zuten EAJko militantearen familiak Eusko Jaurlaritzari eskatu dio izaera instituzionaleko biktima gisa aitortzeko. Bestetik, borondatezko jurisdikzioaren bideari ekin diote.
Imanol Pradales Alfredo Espinosa sailburuaren aitortzaren ekitaldian. Argazkia: Irekia.
Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak eta 1950ean Madrilen "torturen ondorioz hildako" EAJko militante Txomin Letamendiren senideek ekimenak sustatuko dituzte haren ohorea berrezartzeko eta gogobetetze moral justua lortzeko.
Txomin Letamendi Muruak Jose Antonio Agirre lehendakariarentzat egin zuen lan, informazio zerbitzuko agente gisa, hura erbestera joan zenean. 1946an Donostian atxilotu zuten lehen aldiz, eta urtebete geroago Bartzelonan atxiki zuten berriz ere. Bigarren atxiloketaren ondoren, gerra-kontseilua egin zioten, eta bost urteko espetxe-zigorra ezarri zioten.
GEBehatokiak azaldu duenez, "garai hartako atxiloketek, galdeketek eta torturek eta ondorengo Guadalajarako espetxeratzeak kalte fisiko eta psikiko larriak eragin zizkioten, eta aske utzi zuten”. Hala ere, 1950eko abenduaren 20an hil zen, Madrilen, Juan anaiaren zaintzapean zegoenean.
Gaur egun, Letamendik ez du inolako aitorpen ofizialik. 2024ko abenduan, haren ondorengoek prozesu judizial bat hasi zuten Donostian, galdeketetan parte hartu zuten bi polizia frankistek zer erantzukizun izan zuten zehazteko. Epaileak horietako bat hilda zegoela egiaztatu zuen, eta bestearen berririk ez zegoenez, kasua itxi egin zuen.
Orain, heriotzaren 75. urteurrenari begira, familiak, GEBehatokiaren bultzadarekin, bi ekimen jarri ditu martxan. Alde batetik, eskaera bat erregistratu du, Eusko Jaurlaritzak "izaera instituzionaleko aitorpen pertsonalizatua egin diezaion, bere ohorea babesteko eta gogobetetze moral justua lortzeko".
Aitorpen hori Euskadiko Memoria Historiko eta Demokratikoari buruzko 9/2023 Legeak babesten du. Elkarteak onartu du gaia oraindik ez dela arautu, baina gogorarazi du Imanol Pradales lehendakariak prozedura hori erabili zuela lehen Eusko Jaurlaritzako sailburu Alfredo Espinosa Orive aitortzeko, joan den apirilaren 1ean.
Bestalde, 20/2022 Memoria Demokratikoaren Legeak arautzen duen borondatezko jurisdikzioaren figuraren bidezko aitortza judizialerako izapideak ere hasi dituzte. Prozedura horrek ez ditu egileak zigortzen, "egitateen egiaztapen judiziala” soilik egiten du.
GEBehatokiaren hitzetan, "hau da Borondatezko Jurisdikzioaren bidea zabaltzen den lehen aldia Euskal Herrian, eta bide hori ireki nahi dugu, gaur egun erreakzio judizialik gabe dirauten beste hainbat gertakariri atea irekitzeko helburuarekin".
Zure interesekoa izan daiteke
?fmt=png-alpha&qlt=80)
Marcos Vizcaya zendu da, Trantsizioan EAJko bozeramailea izandakoa
Carlos Garaikoetxea lehendakariaren aholkularia zela, Gernikako Estatutuaren negoziatzaile aktiboenetako bat izan zen, 1979an.
Negotziatzeko borondatea erakutsi arren, Eusko Jaurlaritzak eta oposizioak urrun ikusten dute aurrekontuen akordioa
Noel d'Anjou sailburuak adierazi du entzuteko eta elkarrizketarako fasea abiatu dutela, eta Eusko Jaurlaritzak proposamenak espero dituela. Oposizioko alderdiek, bere aldetik, hoztu egin dute koalizio gobernuarekin aurrekontu proiektuaren inguruan akordioa lortzeko aukera.
Bere aurkako atxilotze-agindua bertan behera uzteko eskatu dio Puigdemontek Konstituzionalari
Kataluniako presidente ohiaren defentsak azpimarratu duenez, "urteetan zehar" Puigdemontek "mugatuta izan du bere mugimendu askatasuna eta jarduera instituzionala, atxiloketa aginduen ondorioz, zeinaren baliozkotasuna juridikoki indargabetu duten Amnistiaren Lege Organikoak eta Auzitegi honek (Konstituzionala) zein Europako estandarrek".
Mazonek Kongresuan esan du ez zegokiola berari alerta mezua bidali erabakitzea
Pradas kontseilari ohiaren deiak erantzun ez bazituen mugikorra motxilan eduki zezakeelako izango zela azpimarratu du Valentziako Generalitateko jarduneko presidente denak Kongresuko ikerketako batzordean.
Arnaldo Otegik uste du Jaurlaritzak ez duela EH Bildurekin itunik nahi
Arnaldo Otegik uste du Eusko Jaurlaritzak ez duela EH Bildurekin itunik nahi. Are gehiago, horren atzetik erabaki politiko bat dagoela ziurtatu du Egun On saioan egindako elkarrizketan. Arnaldo Otegi EH Bilduko idazkari nagusiak adierazi du , gainera, "arinkeria handiarekin esaten direla gauza batzuk" eta "kontuz" aritu behar dela "zein adjektibo erabiltzen ditugun eztabaida politikoan". Bestalde, azpimarratu du Bingen Zupiriak adierazi zuela "Euskal Hintxek edo zaletuek deituta zegoen manifestazioa ez zegoela legeztatuta eta baimendua. Guk ez genuen esan gezurretan ari zela. Zuk pentsa dezakezu, agian gezurretan dago edo agian ez dauka datu hori ordu horretan".
50 urte Franco gabe: honelakoak izan ziren diktadorearen azken bost asteak
1975eko azaroaren 20an hil zen Francisco Franco, ia lau hamarkadatan Espainian gobernatu zuen diktadorea. Bere bizitzako azken asteetan ageriko egin ziren arazo mediko batzuen ondorioz hil zen, Espainia krisi politiko zein sozial sakon baten erdian zegoenean.
Lehendakaria Parisera joango da Frantziarekin lankidetza instituzionala eta kulturala sendotzera
Bisita ofizialean, azaroaren 18an eta 19an, bilera politiko, akademiko eta kulturalak egingo ditu. Etxepare Institutuaren 15. urteurrena ospatzeko ekitaldiarekin amaituko du bidaia, Frantziako Liburutegi Nazionalean.
Frankismoa garai iluna izan zen euskararentzat, debeku eta jazarpen urteak izan ziren eta
Francok debeku ugari ezarri zituen arren, ikastolak sortu ziren euskarari bultzada emateko, ezkutuan bazen ere. Demokraziarekin batera, oztopoei aurre egin, eta ordura arte debekatutako ekimenak martxan jartzea lortu zuten. 1976ko martxoan eginiko “24 orduak euskaraz” ekimena horietako bat izan zen.
Peinado epaileak artxibatu egin du 'Begoña Gomez kasuan' inputatutako Moncloako goi-kargudunaren kontrako auzia
Judith Gonzalez Espainiako Gobernuko Lehendakaritzako idazkari nagusiaren aurkako inputazioa kentzea erabaki du epaileak, igande honetan deklarazioa hartu ostean.
Frankistek hil zituzten ehun bat biktima omendu dituzte Erreniegan
Igande eguerdian, frankistek hil zituzten ehun bat biktima omendu dituzte Erreniegan. "Egia ezagutzen dugu, baina justiziaren zain gaude oraindik", esan dute biktimen familiek.