Mugikorra 'hackeatu' dizuten jakiteko gakoak
Dispositibo mugikorrak, sakelako telefonoak, batez ere, ziberdelinkuentziaren jomugan daude. Horien bidez, erabiltzaileen datuak eskuratu eta eraso egin dezakete gaizkileek eta beharrezkoa da adi egotea.
Mugikorra 'hackeatzearen' ondoriorik larrienak 'pishing' iruzurrak (identitatea ordezkatzea) dira. Delitugileek mugikorraren jabearen erabiltzaile informazioa lortzen dute, pasahitzak, kreditu txartelen gakoak, gizarte segurantzakoak, bankuko kontu korronteen zenbakiak eta lapurreta egin diezaiokete konturatzerako. Era beran, kamera, mikrofono eta kokapenaren datuak eskuratuta, espioitza arma gisa erabil dezakete.
Adituek ondorengo seinale hauei erreparatzea gomendatzen dute:
- Errendimendua: Bat-batean mugikorra normalean baino mantsoago funtzionatzen hasten bada, litekeena da birusen bat izatea. Proba sinple bat Sarera ze abiaduran konektatzen den ikustea da.
- Bateria azkarregi amaitzea eta/edo mugikorra gehiegi berotzea: Bigarren maila batean etengabeko erabilera bat dagoela esan nahi du horrek. Prozesatzailea denbora luzez abiadura handian lan egitera behartzen du horrek eta horregatik amaitzen da bateria, adibidez.
- Iragarkiak agertzen zaizkigu ustekabean, smartphonea desblokeatu bezain pronto: Aplikazio bat deskargatu edo aplikatu ondoren agertzen dira horiek askotan, eta RAM memoriari ere eragiten diote.
- Harpidetu ez garen zerbitzuetako mezuak jasotzen hasten gara: Androidera bideratutako 'malware' gehienek telefono zenbakia 'premium' zerbitzuetara harpidetzeko erabiltzen dute, eta hori gertatuz gero, hainbat zerbitzutako mezuak jasotzen hasiko gara (horoskopoak etab.). Horiek gainera, norbere kontaktuei bidal diezaiekete edota norbere sare sozialetan argitaratu erabiltzaileak jakin gabe.
- Erabiltzaileak instalatu ez dituen aplikazioak agertzea: Appen zerrendan ager daitezke, eta gerta daiteke desinstalatzea edo ezabatzea ezinezkoa izatea.
Irtenbideak¿
Lehen neurria norbere mugikorra errebisatzea da beti. App zerrenda begiratu behar da eta ezagutzen ez dugun baten bat izanez gero, ezabatu.
Bigarren ekintza, mugikorra aktualizatzea da. Telefonoa erostean, bertsio batekin etortzen da baina gero bertsioa horiek aktualizatzen edo eguneratzen joatea komenigarria da, eguneraketa bakoitzak segurtasun partxeak izaten baititu birusak hiltzeko (Softwarea eguneratu aukeratu behar da mugikorrean).
Horrek funtzionatzen ez duen kasuan, mugikorraren fabrikako balioetara edo sorrerako konfiguraziora itzuli behar da. Hala, mugikorrean gordetako datu guztiak ezabatzen dira, appek eta birusek utzitako arrastoak barne.
Mugikorrean aukera hau egin behar da: Ezarpenak-Segurtasuna-Babes Kopia eta Leheneratu.
Albiste gehiago gizartea
Nagore Laffage oroitu dute Iruñean, hil zutenetik 17 urte pasa direnean
Duela 17 urte hil zuen Jose Diego Yllanesek Nagore Laffage, honek 20 urte zituenean. Hura oroitzeko elkarretaratzean, dozenaka lagun bildu dira Astelehen Lilak elkarteak deituta, Asun Casasolari, Nagore Laffageren amari, babesa erakusteko. Musikaz jantzitako ekitaldian, besteak beste, Unai Hualde Nafarroako Parlamentuko presidentea, Joseba Asiron Iruñeko alkatea eta UPN, PSN, EH Bildu, Geroa Bai, PPN eta Contigo-Zurekin alderdietako ordezkariak ere izan dira.
Giako Andre Mariaren eguna ospatu dute Portugaleten
Ohitura den legez, uztailaren 1ean milaka pertsona gerturatu dira Portugaletera Giako Andre Mariaren eguna ospatzera. Egun osoko egitarau oparoa antolatu dute: prozesioaz gainera, jaitsierak, musika, herri-kirolak eta jokoak izango dira giroa alaitzeko.
Abian dira aldundiek eskaintzen dituzten udalekuak
Bizkaia, Araba eta Gipuzkoan 4.000 plaza baino gehiago eskaintzen dira 7 eta 13 urte bitarteko neska-mutilentzat. Horrez gain, 14 eta 17 urte bitarteko gazteentzat ere eskaintzen dira oporretako egonaldiak.
Argi berdea, sarreren birsalmentan prezioa igotzea debekatzen duen arauari
Espainiako Gobernuak argi berdea eman dio ikuskizunetarako sarreren birsalmentan prezioa igotzea debekatzen duen arau bati. Helburua da birsalmentan aritzen diren plataformek eta enpresek sortzen dituzten gehiegizko onurak eta espekulazioa geldiaraztea.
ELAk Bilboko Udala salatuko du, lan eskaintza publikoetan euskara maila jaisteagatik
Udalak %70etik %40ra jaitsi du 35 deialditan euskarazko hizkuntza eskakizunak egiaztatzeko baldintza eta, kasu batzuetan, erabat kendu du baldintza hori.
Nola eragiten die beroak gailu elektronikoei?
Tenperatura altuen eta bero-boladen ondorioak pairatzea ez da soilik gizakion kontua. Askotan, gailu elektronikoek, gure egunerokoan hain beharrezkoak direnek, funtzionatzeari uzten diote beroa dela eta.
Gasteiz eta Bilboko aireportua lotzen dituen autobus linea berria abian da
Lehenengo autobusa 4:30ean irtengo da Gasteiztik, eta, azkena, 21:45ean. Loiutik lehen eta azken zerbitzuak, berriz, 6:30ean eta 23:30ean izango dira, hurrenez hurren.
Aske utzi dute apirilean Bilbon gizon bat indarkeriaz hiltzeaz akusatutako gizona, kautelazko neurriekin
Ertzaintzak atzo atxilotu zuen 30 urteko gizasemea, hilketaren ustezko egilea zelakoan. Baliteke atxiloketa gehiago egitea, jakinarazi dutenez.
Gizon bat espetxeratu dute Donostian emakume bat jo eta bortxatzeagatik
Gertakariak larunbat gauean izan ziren, Udaletik baieztatu dutenez.
TAO zerbitzua, udan: Bilbo, Donostia, Gasteiz eta Iruñean izango diren aldaketa nagusiak
Bilbon, larunbatetan eta jaiegunetan zerbitzua bertan behera geldituko da, eta abuztutik arratsaldetan gauza bera gertatuko da. Gasteizen, abuztuaren 4tik 31ra bitartean ez da zerbitzua ordaindu beharko. Aitzitik, Donostian larunbat arratsaldeetara eta igande eta jaiegunetara zabalduko da, eta Iruñean, sanferminetan, eguneko 24 orduetan ordaindu beharko da.