Itsasoaren mailaren igoera 'geldiezina' da, NBEko adituek ohartarazi dutenez
Itsasoaren mailaren igoera asko azkartu da azken urteotan, eta jada "geldiezina" da. Horrela, gordin, azaldu du Nazio Batuen Erakundeko (NBE) klima aldaketari buruzko gobernu arteko aditu taldeak (IPCC) ozeanoei eta kriosferari buruzko egin duen lehen txosten zehatzean. Neurririk hartu ezean, itsasoaren maila metro bat baino gehiago igoko da 2100ean.
Ikerketak jasotzen duenez, klima aldaketak uholde gogorrak, itsasoaren mailaren igoera, glaziarren galera eta permafrosta txikitzea ekarri ditu, besteak beste. Ozeanoen tenperatura ere igo da, eta ura beroagoa eta azidoagoa da. El Niño moduko fenomeno klimatikoak gero eta ohikoagoak eta gogorragoak izango dira, ohartarazi dute.
IPCC aditu taldeak ez du zalantzarik: klima aldaketaren kontrako neurriak hartuta ere, itsasoaren maila igo egingo da. Egoerarik onenean, berotegi efektua eragiten duten gasen isurtzea nabarmen jaisten bada (tenperaturaren igoera bi gradura mugatuta), itsasoaren maila 30-60 zentimetro artean igoko da 2100 urtean.
Txarrenean jarrita, 110 zentimetrora irits daiteke igoera hori.
Panorama horren aurrean, gobernuei deia egin die IPCCk: berotegi efektua eragiten duten gasen isurtzea geldiarazteko "premiazko eta anbizio handiko" neurriak hartzeko, halabeharrez hartu ere.
Lekualdatze masiboak eragingo ditu
Itsasoaren mailaren igoera horrek ondorio larriak izango ditu kostaldetik gertu bizi diren herritarrengan. Gaur egun, itsasoak 100 urtean behin kolpatzen dituen megahiri eta uharte txikiak; 2050ean, ordea, ohikoak izango dira triskantzak, gasen isurtzeak behera egitea lortuta ere.
Adituek ohartarazi dutenez, "ozeanoak eta poloak urrutiko kontua dela uste dezake jendeak, baina guztioi eragiten digu: elikagaiak eta ura lortzeko, garraioa, merkataritza, osasuna...".
Izan ere, itsasoaren maila igotzeak uraren kalitateari eragiten dio, baita horren hornidurari ere. Horrek ondorioak izango ditu nekazaritzan, turismoan edo argindarraren sorkuntzan.
Europako glaziar txikiek, Afrikako ekialdeak, Ande Tropikalek eta Indonesiak euren izotz masaren % 80 baino gehiago galduko dute 2100erako, aurreikuspenen arabera. Artikoko izotz geruza gero eta finagoa dela ere ohartarazi dute adituek.
Munduko tenperaturaren igoera bi gradutara mugatuko balitz ere, permafrostak (udan izoztuta mantentzen den lurzorua) bere azaleraren % 25 galduko luke. Egoerarik txarrenean, ordea, % 70koa izango litzateke galera.
Bada gehiago: kostaldea itsasoaren kolpetik babesten dituzten hezeguneen erdia desagertu egin dira azken 100 urteetan.
Itsasoaren maila igotzeak milioika lagunen lekualdatzea ekarriko du, gainera. IPCCk gogora ekarri duenez, 670 milioi goi mendiko guneetan bizi da; 680 milioi, altitude baxuko kostaldeko guneetan; lau milioi, Artikoan, eta 65 milioi, uharte txikietan. Horrez gain, animalia espezie asko desagertzeko bidean geratuko dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Azken erosketak Gabonak baino lehen: saltzaileen eguna
Gaur Gabon gaua da, eta dendek unerik frenetikoena bizi dute. Presak, urduritasunak eta azken orduko eskaerek markatzen dute jardunaldia, saltzaileek bezero guztiei arreta emateko malabareak egiten dituzten bitartean. Gabonetako kanpainako egunik gogorrenean, mostradoreen beste aldera begiratu bat eman diogu.
Euskal Herriko hiri eta herrietan ibili dira Olentzero eta Mari Domingi, Eguberria iragarriz
Urteko gaurik magikoenetako bat da Gabon Gaua, neguko solstizioa eta argi berria ospatzeko unea. Eta Olentzero eta Mari Domingi gure herri eta hirietara jaisten dira une hauek guztiokin igarotzeko. Gauean opariak banatu aurretik herri eta hirietako kaleetan ikusi ahal izan ditugu.
Monte Perdidon izandako elur-jausiak agerian utzi du Pirinioetan elur-jausiak gertatzeko arriskua handia dela
Azken egunetako elurte gogorrek metro erdiraino utzi dute elurra Aragoiko Pirinioetan, elur-jausien arriskua areagotuz. Astelehenean mendizale batek Monte Perdidon grabatu zuen elur-jausi berri bat, eta Aragoiko Gobernuak arreta handia eskatu die mendialdeetako bizilagun eta bisitariei.
Behin behineko espetxealdia ezarri diote Barakaldon emakume bat hiltzeagatik atxilotutako gizonari
Homizidioa eta eraso sexuala delituak leporatu dizkio epaileak biktimaren lankidea zen 27 urteko gazteari.
Iñigo Urrutia: "Azkenaldian badirudi Konstituzioak muga erantsiak ezartzen ari dizkiola euskararen normalizazioari"
Administrazioaren eta udalen hizkuntza-politikarako eskumena jarri du zalantzan EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bere azken ebazpenetan. Iñigo Urrutiak, jurista eta Administrazio Zuzenbideko irakasleak, dio ezengonkortasun politikoa areagotu daitekeela azken erabaki horiekin.
Olentzero eta Mari Domingi Euskadiko hiribuetako umeekin izan dira
Olentzerok eta Mari Domingik azken bisita egin diete Euskadiko haurrei, Gabon gaueko opariak banatu aurretik. Hain zuzen, Bilboko Arriaga Antzokian, Basurtuko Ospitalean, Gasteizko Udalean eta Donostiako Unibertsitate Ospitalean izan da bikotea.
Garraio publikoak ordutegi bereziak izango ditu Gabon gauean Hego Euskal Herrian
Zerbitzu batzuek arratsalde-gau honetan aurreratuko dituzte azken bidaiak, eta kasu batzuetan gaueko zerbitzua indartuko da.
Nahi gabeko bakardadearen aurkako besarkadak
Gipuzkoako Foru Aldundiak 'Besarkaden jokoa' ekimen solidarioa jarri du martxan, opari-kutxa bat, "presak alde batera uzteko, pertsonak sentitzeko eta gogoratzeko" gonbidapenarekin. Dagoeneko salgai dago saltoki batzuetan, eta bildutako dirua Itxaropenaren Telefonoaren bi proiektutara bideratuko da.
12 urteko kartzela-zigorra eskatu dute bi gazterentzat, Donostian adingabe bat hiltzen saiatzeagatik
Eskolakide bat hiltzen saiatzea egotzi die gazteei Fiskaltzak. Dirudienez, erasotzailea "jeloskor" zegoen erasotutako adingabe bere bikotekidearekin "maite-jolasetan" ibiltzeagatik.
Artxandako parkeko horman izandako luizi baten ondorioz, ingurua itxi behar izan dute
Eremua hesitu dute eta obrak "proiektua amaitu bezain laster" egingo dituzte.