James Peeblesek, Michel Mayorrek eta Didier Quelozek jaso dute Fisikako Nobel saria
James Peebles AEBko zientzialariak eta Michel Mayor eta Didier Queloz suitzarrek irabazi dute aurtengo Fisikako Nobel saria, Suediako Zientzia Akademiak gaur jakinarazi duenez. Unibertsoaren garapenaren eta Lurrak kosmosean duen lekuaren ezagutzan hirurek egindako ekarpena saritu nahi izan du Akademiak.
Atzo Medikuntza Nobel sariarekin gertatu zen bezala, Fisikakoa ere hiru gizonezkok partekatu beharko dute. Datozen egunetan, Kimikako, Literaturako, Bakearen eta Ekonomiako Nobel sarien irabazleak iragarriko ditu Akademiak.
Epaimahaiaren arabera, Peeblesek "kosmologia fisikoan aurkikuntza teorikoak" egin ditu. 70eko hamarkadan, hondoko mikrouhin-erradiazioen gorabeheren propietate garrantzitsuenak atzeman zituen Princeton Unibertsitateko irakasle horrek. Gerorago, unibertsoaren egituraren deskribapen estatistikoaren oinarriak garatu zituen.
Mayorrek —Genevako Unibertsitateko Astronomia Departamentuko irakaslea— eta Quelozek —Genevako Unibertsitateko astronomoa hori ere— "eguzkiaren moduko izar baten inguruan orbitatzen duen exoplaneta bat" topatu zuen 1995ean: 51 Pegasi b izena jarri zioten.
Albiste gehiago gizartea
Joxe Azurmendi, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzaile nekaezina
Zegaman jaioa, Azurmendi Jakin taldeko kide aktiboa izan da aldizkaria Francoren debekuaren ondoren bigarren aldiz sortu zenetik. Beste erakunde batzuekin ere kolaboratu zuen euskararen normalizazioan, kulturan eta bakegintzan.
EHUk "jakintzaren demokratizazioan funtsezko rola jokatzen jarraitu" behar duela defendatu du Pradalesek
Imanol Pradales lehendakariak inauguratu du Donostian Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU) Udako Ikastaroen 44. edizioa. Ekitaldi horretan, Miren Arzalluz Guggenheim Bilbao Museoko zuzendari nagusiak ikasgai magistrala eman du "Mugarik gabeko artea. Mugak gainditzen, lengoaiak esploratzen" izenburupean.
Joxe Azurmendi, filosofo eta pentsalari zegamarra, zendu da 84 urte zituela
Jakin aldizkariak azpimarratu duenez, "pentsamendu itzela utzi diguzu. Hura lantzen jarraituko dugu, beti eskatu izan diguzun bezala, zu (eta inor) jainkotu gabe, baina maisu-maistrak aitortuz". Aldizkari historiko horrek nabarmendu duenez, Azurmendiren pentsamendua funtsezkoa izan zen joan den mendeko 60ko eta 70eko hamarkadetan euskara eta euskal kultura berritu eta bultzatzeko.
Zer gertatzen da gure datu pertsonalekin hotel batean ostatu hartzen dugunean?
Segurtasunagatik, hotelek informazio jakin bat bildu eta Ertzaintzarekin partekatu behar dute, baina muga argi batzuk ezin dituzte gainditu. Adibidez, ez dute eskubiderik gure NANa fotokopiatu edo eskaneatzeko.
Katalunian inoiz ikusi ez den hedapen-abiadura duen sute batek bi pertsona hil ditu
Lleidan atzo piztutako "seigarren belaunaldiko" baso-sute bortitzak, bi hildako eta Katalunian inoiz ikusi ez diren erregistroak utzi ditu: 17 kilometroko pirokumulua eta 28 kilometro orduko hedapen-abiadura, denbora gutxian 5.300 hektarea kiskali zituena.
Igandean salatutako sexu-erasoa gaitzesteko elkarretaratzea egin dute Donostian
Eider Mendoza Gipuzkoako ahaldun nagusiak eta Eneko Goia Donostiako alkateak iragan larunbatean Donostian gertatutako erasoa gaitzetsi dute. Alderdi guztietako ordezkariek eta beste kargu publiko batzuek ere hartu dute parte elkarretaratze isilean.
640 landareko marihuana-plantazio bat desegin dute Zallan, eta bi pertsona atxilotu dituzte
Desegindako instalazioetan hazkuntza-sistema aurreratuak eta material espezializatua zeuden. Agenteek aireztatzeko gailu sofistikatuak, argiztapen automatizatua eta landareen hazkundea bizkortzeko tresnak aurkitu zituzten. Polizia operazioak zabalik jarraitzen du, tartean pertsona gehiago dauden ikertzen ari baitira.
Kontxako ura 24,3 ºC-tan dago, uztailaren lehenean inoz izan den tenperatura altuena
Duela 78 urtetik hona, Donostiako Aquariumak egunero neurtzen du, 10:00etan, uraren tenperatura. Gaurko tenperaturak maximo historikoa markatu du. 1947tik, estreinakoz neurtu da uztailaren lehen egunean hain tenperatura altua uretan.
Euskadin, sexu bidezko infekzioen kopurua bikoiztu egin da azken urtean, eta GIB kasuen kopurua mantendu da
Eusko Jaurlaritzak gaur ezagutarazi duen Hiesaren eta Sexu Transmisiozko Infekzioen Planaren 2024ko memoriaren arabera, iaz 5.305 klamidia, gonorrea eta sifilis kasu atzeman zituzten.
Ingurumen eta erreskate-larrialdi bikoitz baten aurrean jarduteko simulakroa egin dute Karraspion
Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiak arrakastaz testatu dute euren arteko koordinazioa Bizkaiko hondartzetako larrialdien urteko simulakroan. Karraspio hondartza (Mendexa) aukeratu dute itsasoko erreskateak eta isuri kutsatzaileak bezalako gertakariei aurre egiteko protokoloak probatzeko.