Paco Rabanne jostun eta fusilatutako koronel errepublikar baten semea, pasareletako errege
60ko hamarkadako soinekorik garestiena egiteaz aparte, metala arropan sartu eta momentuko izarrak janzteaz gain, Paco Rabanne gizon mistikoa zen. Baina gizon horren atzean Francisco Rabaneda y Cuervo zegoen, 1934ko otsailaren 18an Pasaian (Gipuzkoa) jaioa.
Bere ama, Donostiako Cristobal Balenciagaren tailerreko jostun nagusia, emakume abangoardista zen, bere ile motzarekin eta Paul Poireten kortserik gabeko soinekoak janzten zituelako Donostiako burgesia aztoratu zuena. "Amak bihurrikeria gustuko izatera bultzatu zidan", aitortu zuen.
Bere aita, indar errepublikarren koronela, 1939an fusilatu zuten, eta, ondorioz, familia Frantzian erbesteratu behar izan zen. Gorriak ikusi ondoren iritsi ziren bertara, hego-ekialdeko kontzentrazio-esparruetan sartuta egon ostean.
Moda, mamitua, laster nagusitu zen bere bizitzan: Arkitektura ikasketak finantzatu zituen Parisko Arte Ederretako Eskola Nazionalean, moda aldizkarietara bidaltzen zituen diseinuen krokisekin, osagarrien marrazkiekin eta Rabanne estiloa aurreratzen zuten sorkuntzekin: geometrikoa, minimalista eta araztua.
60ko hamarkadan, Frank Rabanne bezala sinatzen hasi zenean, eskuz egindako osagarriak Frantziako jostun handiei saltzen zizkieten, besteak beste, Balenciaga, Givenchy, Nina Ricci edo Pierre Cardineri.
Zalantzarik gabe, bere ibilbideko une garrantzitsuena bere lehen bildumaren aurkezpena izan zen, Manifestua, 1966an. Moda futurista hark txundituta utzi zuen establishmenta eta modako aretoen mundu, batzuetan, aspergarria.
Handik bi hilabetera, industria irauli egin zuen berriro, historiako lehen film-desfilearekin, Crazy Horse kabareteko dantzariek erakutsitako udako estilismoen bilduma, western estiloagatik ezaguna.
Bere soineko metalizatuekin (Coco Chanelek Metalurgikoa deitzen zion), ia armadurak bezala pentsatuak, efektu iridiszenteko larruzko ehunekin, paperarekin eta aluminioarekin -Alexander Calderren edo Cesarren eskulturetan inspiratuz moldatzen zena-, Elizabeth Taylor, Jane Birkin, Brigitte Bardot, Jane Fonda, Audrey Hepburn edo Françoise Hardy jantzi zituen, zeinarentzat urrezko eta diamantezko soineko bat asmatu zuen. Ebaki zuzen eta mahuka luzeko jantzi txiki horrek bederatzi kiloko pisua eta mila urrezko plaka zituen. Orain arte sortutako munduko jantzirik garestiena izan da.
Bere arropa sorkuntzak perfume bilduma gero eta handiago batekin osatu zuen, gaur egun -hainbat moda-etxetan bezala- markaren aberastasunaren isla dena, eta Puig multinazionalaren eskuetan dagoena.
Rabanne 1999an erretiratu zen pasareletatik, eta bere sinadura linbo batean geratu zen hamarkada batez baino gehiagoz, fitxaketa berriek porrot egin baitzuten hura biziberritzeko ahaleginean. Baina 2013an, Julien Dossena frantziarraren etorrerak marka irauli zuen eta berriro merkatuan kokatzea lortu zuen 1960ko arrakastak berriz imitatuz.
Eszentrikoa moda eta bizitza errealean, Rabannek bere esperientzia paranormalei buruzko hainbat liburu argitaratu zituen eta hainbat bizitza izan zituela defendatzen zuen: Jesus ezagutu izana, Luis XIV.a, estralurtarrak ikusi izana eta Tutankamon hil izana.
Diseinatzailea otsailaren 3an hil da Portstallen (Bretainia frantsesa). 75.000 urte zituela ziurtatu zuen.
2000. urtetik aurrera jendaurrean egindako iragarpenak murriztu zituen, 1999ko abuztuan estazio espazial batek Parisen aurka joko zuela esan (eta huts egin) ondoren, baina bere ikuspegi eta ideia bitxiak aldizkari espezializatuetan partekatzen jarraitu zuen.
Albiste gehiago gizartea
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.