Inoiz ikusitako zulo beltz zaharrena atzeman dute, James Webb teleskopioaren bitartez
Ikerketa talde batek inoiz ikusitako zulo beltz zaharrena aurkitu du, NASAren, Europako espazio agentziaren (ESA) eta Kanadako agentziaren (CSA) James Webb teleskopioari esker.
Zulo beltza unibertsoaren hastapenetakoa da, Big Bangetik 400 milioi urtera, hau da, duela 13.000 milioi urtekoa da. Bere galaxia "irensten" ari da, desagerrarazi arte.
Nature aldizkarian argitaratu dute artikulua. Roberto Maiolino egile nagusiaren arabera, emaitzak "aurrerapauso handia" dira. Zulo beltz masibo hori hain goiztiarra izateak zulo beltzak nola sortzen eta hazten diren jakiteko lagunduko die ikertzaileei.
Astronomoek uste dute Esne Bidea bezalako galaxien erdian dauden zulo beltz supermasiboak egungo tamainaraino hazi zirela milaka milioi urtetan zehar. Baina aurkitutako zulo beltzaren tamainak iradokitzen du beste modu batzuez sor litezkeela: agian tamaina handian jaio ziren, edo, bestela, materia uste zena baino erritmo handiagoan jan dezakete.
Izan ere, orain arte ezagutzen zen erritmoan haziko balitz, detektatu berri den zulo beltzak mila milioi urte inguru beharko lituzke behatutako tamaina lortu arte. Baina unibertsoa askoz gazteagoa zen jaso duten irudian.
Maiolinok azaldu duenez, teleskopioaren sentsibilitatearen ondorioz, zulo beltz zaharragoak ikusi ahal izango dira.
Albiste gehiago gizartea
Jaialdiak amaiera borobila eman dio Boisen, sei egun zirraragarriren ostean
Ekitaldiak zortzigarren edizioa itxi du, 1987an sortu zenetik izandako arrakastatsuenetako eta jendetsuenetako bat bezala.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak euskal hiriburuetako jaietan mobilizatzeko deia egin du
Plataformak "hipokrisia" leporatu die gobernuei eta hedabideei, eta manifestazioak deitu ditu Gasteizen (abuztuaren 6an), Donostian (abuztuaren 10ean), Bilbon (abuztuaren 15ean) eta manifestazio nazionala Iruñean (urriaren 4an).
Bilboko kale-saltzaileen aurkako sarekadak areagotu direla salatu dute
Udaltzainenganako errespetua eskatu du Bilboko Udalak. Manteroek diote euren egoera legeztatzea ezinbestekoa da bestelako lanetarako aukera izateko. Sarekadak salatzeko protesta deitu du biharko Bizkaiko Manteroen Elkarteak.
Bi atxilotu Gasteizen, gizon bati indarkeriaz lapurtzea leporatuta
04:15 aldera jazo da lapurreta, hiriburuko parke baten inguruan. 31 eta 29 urteko atxilotuak epailearen esku utziko dituzte, beharrezko izapideak amaitutakoan.
Atxilotu bat Ordizian kokaina, 10.000 euro eta kontrabandoko tabakoa zeramala
Gidaria atxilotu dute substantzia estupefazienteen trafikoko ustezko delitua egotzita, eta deklaratu gabeko tabakoa edukitzeagatik.
Tigre-eltxoaren kontrako fumigazio lanak egin dituzte bart Hendaian
Lapurdin chikungunya gaitzaren lehen kasua agertu ondoren egin dituzte desinfekzio lanak, Hendaiako igerilekutik, tren geltokiraino. 22:00etatik 07:00ak arte kaleak erabat itxita egon dira, eta bizilagunek agintarien aginduak errespetatu behar izan dituzte. Herritarrak kezkatuta agertu dira, ez dakitelako zer-nolako eragina izan dezakeen erabilitako produktuak haien egunerokotasunean. Fumigazioaz arduratutako enpresak dio erabilitako produktua ez dela kaltegarria, eta tigre-eltxoen % 80 bat hiltzea lortzen dutela.
20.000 sinadura, txosnak Euskal Herriko ondare inmaterial izendatzeko
Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako txosnen batzordeek adierazi dute jaigune horiek "arriskuan" daudela, eta ondare inmaterial izendatzeko eskaera sinatzen eta zabaltzen jarraitzeko deia egin dute.
Zeledonek prest ditu aterkia eta ardo-zahatoa, kanpandorretik jaitsi eta Andre Maria Zuriaren jaiei hasiera emateko
Zuzeneko musikak, kalejirek, ekintza herrikoiek eta familia guztientzako proposamenek beteko dituzte Gasteizko kaleak abuztuaren 4tik 9ra, sei eguneko jai giroan.
Karabela portugaldarrak topatu dituzte Bakioko hondartzan beste egun batez uda honetan
Goizean, marmokak ikusi dituzte Bizkaiko zazpi hondartzatan, eta, atzo arratsaldean, Zurriolako hondartzan bainua hartzea debekatu behar izan zuten, karabela portugaldarrek eragindako "ziztada ugari" zenbatu baitzituzten, horietako batzuk nahiko larriak.
Auroroek Gasteizko Alde Zaharrean barrena abestu dute, Andre Maria Zuriaren jaietarako deia eginez
Igande honetan izandako Arrosarioaren Prozesioak milaka gasteiztar bildu ditu, Andre Maria Zuriaren horma-hobiaren aurrean hasita eta San Migel elizan egindako meza batekin bukatuta.