Izotz-urtze polarra Lurreko errotazioa moteltzen ari da, eta horrek eragina izan dezake orduaren koordinazioan
Klima-aldaketak eragindako izotz-urtze polarraren ondorioz, Lurra astiroago biratzen ari da, eta horrek eragina izan dezake munduko orduaren koordinazioan. Gainera, fenomenoak beste osagai bat gehitzen dio erloju atomikoak planetaren errotazioarekin sinkronizatzeko moduari buruzko eztabaidari.
Kaliforniako Unibertsitateko (San Diego, AEB) Duncan Carr Agnewk Nature aldizkarian argitaratu eta sinatu duen ikerketa baten arabera, baliteke Groenlandiako eta Antartikako izotzaren urtzeak Lurraren abiadura angeluarra moteldu izana.
Internetetik, mugikorretatik edo finantza-merkatuetatik munduan egiten diren jarduera askok denbora-eskala koherentea, normalizatua eta zehatza behar dute, Denbora Unibertsal Koordinatuak (UTC) ematen duena, eta horren arabera kalkulatzen dira munduko eremu guztiak.
UTC erloju atomikoek (TAI) finkatzen dute, baina Lurraren errotazio-angeluaren -UT1- erritmoa kontuan hartuta, hori aldatu egiten baita. Bi erlojuak doitzea beharrezkoa izan da, 1972tik behin baino gehiagotan. Horrela, segundo bat gehitu behar izan dute, hau da, minutu jakin batek 61 segundo irautea.
Segundo batek ezer gutxi dirudien arren, gaur egun asko dira denbora oso zehatzak dituzten zerbitzarien mende dauden Sareko jarduerak. Horregatik, ordenagailu bakoitzean denboraren kontua daraman kodea noizbehinka bigarren estra hori maneiatzeko diseinatuta egon ohi da.
Orain arte, Lurraren errotazioa pixkanaka azkarrago egin da, eta UT1 denbora azkarrago zihoan erloju atomikoena baino.
Eredu matematikoak erabili zituen Agnewren ikerketak adierazten du bigarren segundo negatibo bat 2026rako beharrezkoa izan zitekeela, baina poloen urtzeak Lurraren abiaduran duen eraginak hiru urte atzeratuko duela behar hori.
Lurraren berotzeak izotza urtzea eragin du Artikoan, eta izotza urtzean ozeanora doan eta itsasoaren maila igotzen duen ura, hau da, poloetatik ekuatorera masa transferitzea. Horrek Lurraren errotazio-abiadura moteltzen du, egileak ohar batean azaldu duenez.
Izotza urtzeak eta bere nukleoaren mugimenduan izandako aldaketek eragindako Lurraren errotazioaren moteltzeak atzeratu egin du bigarren segundo negatibo bat sartzea beharrezkoa den ala ez erabakitzeko unea, eta prestatzeko denbora gehiago ematen du.
Hala ere, ikerketaren egileak nahiago du klima-aldaketaren nolabaiteko ondorio positibo gisa ez hartzea. "Uste dut kronometrajean duen eraginagatik berotze globala positibotzat jotzea kutsatutako laku bati begiratzea bezala dela, eta positibotzat jotzea bere kolore interesgarriengatik", ohartarazi du.
Klima-aldaketak Lurraren biratzeko abiadura aldatzeko gai izatea "munduan inoiz ikusi ez den eragina izaten ari garen beste froga bat da", nabarmendu du.
Zure interesekoa izan daiteke
Zestoako kasuari buruz gizarte-zerbitzuek egindako txostena "ez zen zuzena", Arartekoaren teknikari baten arabera
Zestoako sei herritarren aurka atzo abiatutako epaiketaren bigarren saioan deklaratu du Herriaren Defendatzailea erakundeko langileak, defentsaren lekuko gisa.
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.