Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
2024an, 20.000 kultur ekitaldi inguru izan ziren EAEn, Kulturklikek jasotako datuen arabera, eta 10etik hiru musikari lotutakoak izan ziren. 6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu da. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
Ekitaldien bolumen osoa hirigune handietan pilatzen den arren —Bilbon, Donostian eta Gasteizen biltzen da urteko kultur eskaintzaren ia erdia—, datuek banaketa konplexuagoa erakusten dute eskualdeka begiratuz gero, nahiz eta kasu ia guztietan musika eta antzerkia nagusi diren.
Bilbo Handia da liderra, 6.414 ekitaldirekin, ondoren Donostialdea (4.337) eta Arabako Lautada (2.550). Hiru eremu horiek, hiriburuak barne izateaz gain, azpiegitura gehiago dituzte eta errazagoa da joan-etorriak egitea.
Hala ere, biztanle gutxiago dituzten eskualdeetan ere kulturak indarra du: sei eskualdetan urtean 10 ekitaldi baino gehiago izaten dira 1.000 biztanleko, besteak beste, Gorbeialdean (17,7), Arabako Mendialdean (12,4), Tolosaldean (10,7) eta Debagoienan (11). Bizkaian, eskualde bakar bat ere ez da iristen marka horretara; Durangaldea soilik hurbiltzen da, 1.000 biztanleko 9 ekitaldi egiten baitira bertan.
Halaber, 1.000 biztanleko 7 ekitaldi baino gutxiago dituzten hiru eskualde nabarmentzen dira: Bizkaian, Arratia-Nerbioi (6,6) eta Enkarterri (4,9); eta Gipuzkoako Bidasoa (5,7).
Musika eta antzerkia, ia eskualde guztietan nagusi
Datuak ekitaldi motaren eta eskualdearen arabera aztertuz gero, ikusten da kasu ia guztietan musika eta antzerkia direla gehien agertzen diren kategoriak. Joera orokorra da, baita landa-eremuetan eta biztanleria-dentsitate txikiagoa duten lurraldeetan ere. Enkarterrin, esaterako, oro har programazio urriena duen eskualdeetako batean, antzerkia eta musika dira eskaintzan nagusi. Donostialdean eta Bilbo Handian, bolumen handia duten arren, proportzioak mantendu egiten dira.
Saretzenek ondutako txostenak Kulturklik plataformaren kategoriak sinplifikatzen ditu konparazioa errazteko; hala, musika eta dantza barne hartzen dituen ekitaldiak "misto" gisa sailkatu dira. Hala ere, hierarkia orokorra argi mantentzen da: lehenengo, musika, eta gero, antzerkia. Araban izan ezik, bertan sei eskualdeetatik lautan kontrakoa gertatzen da: antzerki gehiago dago, musika baino.
Dantzak, bestalde, leku txikiagoa izan zuen programazioan: 860 ekitaldi, eta 49, urte osoan zehar.
Eszenatokietatik haratago, bestelako arterako tarterik ere izan zuen 2024ak: iaz 1.372 erakusketa inauguratu ziren. Eta, horiekin batera, 4.700 ekitaldi baino gehiago hitzaldiak, tailerrak eta bestelako ekitaldiak izan ziren.
Albiste gehiago gizartea
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.