Nor zelatatu du NSAk?
NSA AEBetako Segurtasun Nazionaleko Agentziak zelatatutakoen zerrenda gero eta handiagoa da, hedabideetan egunero-egunero irakurtzen dugunez. Hauek dira espioien helburu garrantzitsuenak, Edward Snowden Agentziako analista ohiak argitara ateratako datuen arabera. Keith Alexander Agentziako zuzendariak dena ukatu du behin eta berriz.
Herritar anonimoak
NSAk 60 milioi dei espiatu zituen, Espainian, hilabete bakarrean; Frantzian, 70 milioi izan ziren, eta Italian 46 milioi. Estatubatuar agentziak berak aitortu duenez, CNIk eta inteligentzia zentroek lagundu zioten datuak biltzen.
Nazioarteko agintariak
Zerrenda luzea da. Snowdenen paperen arabera, nazioarteko 35 agintariren komunikazioak atzeman dituzte; besteak beste, hauek zelatatu ditu, informazio horien arabera, NSAk: Angela Merkel Alemaniako kantzilerra, Hugo Chavez Venezuelako presidente zena, Dilma Rousseff Brasilgo presidentea eta Felipe Calderon Mexikoko presidente ohia.
Gobernuak
AEBetako inteligentzia agentziak Venezuela, Ipar Korea, Txina, Errusia, Iran eta Irak ditu helburu "epe luzean". Herrialde gehiagori begira ere ari dira AEBetako espioiak, nolanahi ere: Frantzia, Alemania, Espainia, Belgika, Italia, Txekiar Errepublika, Suitza eta India.
Elkarte eta taldeak
Vatikanoa. 'Panorama' italiar aldizkariak argitaratutako informazioaren arabera, NSAk Frantzisko aita santuaren hainbat elkarrizketa entzun zituen.
NBE. Barack Obama AEBetako presidenteak agindu zuen NBEko diplomaziako kideak eta erakunde horrek New Yorken duen egoitza espiatzeari uzteko, 2010ean Wikileaksek hainbat dokumentu argitara atera eta gero.
FARC. Antza denez, NSAk Orlandocard operazioa martxan jarri zuen, Kolonbiako Gobernuari FARCeko kideak non zeuden eta zer asmo zituzten jakinarazteko, eta Honeypot sistema informatikoa sortu zuen. Baliabide horrekin, "gerora interesa izan zezaketen" mila mezu elektroniko atzeman zituen.
Interneteko enpresak: biktimak edo laguntzaileak?
Ez dago argi Google, Yahoo, Facebook, Microsoft eta Apple enpresek NSAren Prism programari milaka metadatu emanez lagundu ote zioten edo agentziak berak hartu ote zituen metadatuok enpreson datu baseetan sartuz. Enpresek ukatu egin dute, baina, Snowdenen paperetan agertzen denez, konpainiek "ezinbesteko" laguntza eman zuten.
Zure interesekoa izan daiteke
Bondiko atentatuaren ostean, armen gaineko legeak gogortu egingo dituztela iragarri du Australiak
Australiako Gobernuak erantzun dio igandean Bondi hondartzan izandako erasoari, eta iragarri du aldaketak egingo dituztela armei buruzko legedian, kontrolak indartzeko. Sydneyn 16 pertsona hil zituzten.
Nick Reiner atxilotu dute, Rob Reiner zinemagilearen eta Michele Singerren semea, gurasoen heriotzarekin lotura duelakoan
Senar-emazteak hilda agertu ziren igande honetan Brentwoodeko bien egoitzan, Los Angelesen, Estatu Batuetan.
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Palestinako auzia ikertzen jarraituko du, Israelen helegitea baztertu baitu
Israelgo Gobernuak ikerketa bere gain hartu nahi zuen, eskumena zuela argudiatuta. Argudioa errotik ukatu du Zigor Auzitegiak, eta, hala, Fiskaltzak ikertzen jarraitu ahalko du.
EBk asumitu du Ukraina behartuko dutela NATOri uko egitera, eta haren segurtasuna babesteko konpromisoa hartu du
Europako iturriek azaldu dutenez, behin bake-akordioa lortuta, Ukrainaren etorkizuneko segurtasuna bermatzeko neurriak zehazteko lan “serioak” daude abian.
Adierazpen-askatasunak okerrera egin du munduan: % 10, 2012tik
Lehen Mundu Gerran edo Gerra Hotzaren unerik txarrenean izandako beherakadaren pareko da azken urteotakoa. 2022-2025 epean, 185 kazetarik galdu dute bizia, aurreko lau urteetan baino % 67 gehiago.
Kast, Txile demokratikoan boterera iritsi den lehen pinochetista
59 urteko Alderdi Errepublikanoaren burua datorren martxoaren 11tik aurrera delinkuentziaren eta migrazio irregularraren aurkako programa neoliberal bat ezartzeko prestatzen ari da, igandeko hauteskundeetan Jeannette Jara ezkertiarrari tarte handiz irabazi ondoren.
Jose Antonio Kast ultraeskuindarrak irabazi ditu Txileko hauteskundeak
Kastek iragarri du migratzaileak masiboki kanporatuko dituela, migrazioa delitu gisa tipifikatuko duela eta segurtasun goreneko kartzelak eraikiko dituela.
Atzerrian dauden israeldarrei kontuz ibiltzeko eskatu die Gobernuak, Sydneyko erasoaren imitatzaileak egon daitezkeelakoan
Janucaren ospakizuna bertan behera geratu da Moskun eta juduen gurtza lekuen segurtasuna indartzea erabaki du Frantziako Gobernuak.
Zelenski Trumpen ordezkariekin bildu da Berlinen, bake akordioa negoziatzen jarraitzeko
Lehen informazioen arabera, Ukraina prest legoke NATOn sartu gabe geratzeko, Errusiak berriz ere erasotzea eragotziko luketen segurtasun bermeak ematen badizkote. Astelehenean berriz ere bilduko dira bi aldeak.
Australiako hondartza bateko juduen festa batean izandako eraso batek gutxienez 16 hildako eta 40 zauritu utzi ditu
Poliziak erasotzaileetako bat hil du, eta bestea atxilotu egin dute, hil ala biziko egoeran. Poliziak uste du aita-semeak zirela. Bondi hondartzan jazo da erasoa, 2.000 pertsona inguru bildu dituen juduen ospakizun batean.