Irango programa nuklearrari buruzko akordioaren gakoak
Akordio historikoa adostu dute gaur Iranek eta munduko sei potentzia handiek. Horrela, programa nuklearraren inguruan izan duten 13 urteko tirabirari amaiera eman diote.
25 urtera arteko programa nuklearra nabarmen mugatzen du itunak. Trukean nazioarteko zigorrak kenduko dizkiote Teherani. Akordioak 100 orrialde baino gehiago ditu eta NBEko Segurtasun Kontseiluaren babesa jaso ondoren indarrean sartuko da.
Akordioaren funtsezko puntuak:
URANIOA ABERASTEKO MUGAK
- Datozen 15 urteetan uranioa % 3,67ren gainetik ez aberasteko konpromisoa hartu du Iranek.
- Zentrifugagailuen kopurua bi heren murrizteko konpromisoa hartu du Iranek. 19.000 zentrifugagailu izatetik 6.104 izatera pasako da, horietatik 5.060k bakarrik uranioa aberastuko dute datozen 10 urteetan. Era berean, datozen 15 urteetan uranio erreserbak murriztuko ditu Teheranek, 12.000 kilo izatetik 300 kilo izatera pasako da. Bestalde, uranioa aberasteko instalazio berririk ez du eraikiko denbora tarte horretan.
- Fordoko lantegia aldatuko du Iranek, datozen 15 urteetan uraniorik ez aberasteko bertan. Natanzgo lantegian soilik uranioa aberasteko aukera izango du erregimenak.
ARMEN BLOKEOA
- Beste bost urtez armak esportatzeko eta inportatzeko debekua izango du Iranek. Bien bitartean, misil balistikoen programarako osagaien blokeoa beste zortzi urtez luzatuko da.
ZIGORRAK ARINTZEA
- Konpromisoak betetzen baldin baditu, nazioarteko zigorrak arinduko dizkiote Teherani, Irango ekonomia zigortzen ari baitira.
GARDENTASUN NEURRIAK
- Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak Irango instalazio nuklear guztietan sartzeko baimena izango du.
- Arma Nuklearrak Ez Ugaltzeko Ituna aplikatzeko konpromisoa hartu du Teheranek. Horrela, NBEko ikuskatzaileek informazio gehiago eta askatasun handiagoa izango dute Iranen.
ARAKEKO ERREAKTOREAREN BIRMOLDAKETA
- Arakeko ikerketa erreaktorea birmoldatzea eta birdiseinatzea adostu du Iranek, arma nuklearrak hornitzeko plutoniorik ez ekoizteko.
Zure interesekoa izan daiteke
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.