"Wuhango pneumoniak" hainbat lagun kutsatu ditu Txinan
2019-nCoV koronabirusak sortutako "Wuhango pneumonia" gaixotasunak 6 hildako utzi ditu, oraingoz, Txinan. 11 bat milioi biztanle dituen Wuhan hirian atzeman zuten lehen aldiz koronabirus berri hori, abenduan; guztira, 258 herritar kutsatu dira, gehienak Txinan, eta horietatik 35 larri daude eta 9 egoera kritikoan.
Agintariak adi daude Txinan. Gainera, herrialde horretan, milioika lagun ari dira egunotan euren etxeetara bueltatzen, Urte Berria ospatzeko. Baina Txinan ez ezik, beste herrialde batzuetan ere ari dira neurriak hartzen: Australian, Gobernuak erabaki du Wuhandik iritsitako hegaldietan kontrolak handitzea, Brisbane hirian balizko kasu bat detektatu ondoren, eta Ameriketako Estatu Batuetan eta Thailandian Txinatik heltzen diren bidaiariei kontrolak egiten hasi dira. Horren aurrean, MOE Munduko Osasun Erakundeak bilera egingo du hilaren 22an, asteazkenarekin, eta hainbat adituk zehaztuko dute nazioarteko larrialdia deitzeko arrazoirik ote den.
2019-nCoV koronabirusak sortzen du gaixotasuna. MOEk bere webean azaldu duenez, koronabirusek birus-familia handia osatzen dute, eta horietako batzuek ahalmena dute gizakiei gaixotasun larriak eragiteko; oraingoz, adituek kutsaduraren eta Wuhango arrain- eta itsaski-merkatu baten arteko nolabaiteko lotura aurkitu dute, baina ez dute gainerako xehetasunik eman. 217 kutsadura-kasuetatik 198 Wuhanen gertatu dira; Guangdong probintzian 14 kasu atzeman dituzte, eta 5, Pekinen. Shanghain, gutxienez lagun bat ari dira aztertzen, kutsatuta egon litekeelakoan.
Nola kutsatzen den, eta nola prebenitu
Oraindik xehetasun asko eman ez badituzte ere, Munduko Osasun Erakundearen arabera, "litekeena da animalia-iturri bat izatea koronabirus berri honen iturria". Hortaz, birus hori kutsatzen duten animaliak ez ukitzeko edo babes-neurriak hartzeko eta animalia-jatorria duten elikagaiak behar bezala prestatzeko eskatu dute. Txinako Osasun Batzorde Nazionalak baieztatu duenez, gizakien artean ere kutsa daiteke; Guangdong probintziako bi gaixo behintzat horrela kutsatu omen dira.
"Wuhango pneumonia"ren sintomak sukarra eta itolarria, eztul lehorra eta, askotan, disnea (arnasa hartzeko zailtasuna) dira. Prebenitzeko, eta babes-neurri gisa, MOEk eta Txinako hedabide publikoek gomendatu dute maskarak erabiltzea, eztul egitean edo doministiku egitean sudurra eta ahoa estaltzeko zapiak baliatzea, eskuak maiz garbitzea, jendetza saihestea, eta medikuarengana joatea, ahalik eta lasterren, sintomaren bat izanez gero.
Xi Jinping Txinako presidenteak "lehentasun osoa" eman dio gaixotasuna desagerrarazteari. Xinhua Estatuko albiste-agentziaren arabera, "osasun publikoarentzat larrialdi" bilakatu da. Pneumonia honek Txinan izan du eragin handiena, baina beste herrialde batzuetan ere kasu batzuk egiaztatu dituzte: Thailandian gutxienez bi kasu izan dira, eta Japonian eta Hego Korean, bana. Filipinetan, berriz, balizko kasu bat ikertzen ari dira.
Albiste gehiago mundua
90.000 pertsona inguru elkartu dira Arizonan, Charlie Kirken omenaldi ekitaldian
Arizonan, State Farm futbol estadioan antolatu dute Charlie Kirken aldeko omenaldia. Irailaren 10ean hil zuten tiroz gazte ultraeskuindarra eta AEBetako toki guztietatik joandako 90.000 lagun elkartu dira hura omentzeko. Estadioak 70.000 lagunentzat du lekua, baina beste 20.000 eserleku ere jarri dituzte bertaratuei lekua egiteko. Segurtasun neurriak ikaragarriak dira estadio inguruan. Jende askok gaua ere inguruetan pasa du omenaldira joateko.
Netanyahuk esan du ez dela Palestinako Estaturik egongo, eta Palestina onartzen duten herrialdeak mehatxatu ditu
Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroaren esanetan, ez da Palestinako Estaturik egongo, eta Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak eta Portugalek iragarpena egin ondoren, Palestina onartzen duten herrialdeak mehatxatu ditu .
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak eta Portugalek Palestinako Estatua onartu dute
Bien bitartean, Benyamin Netanyahuk esan du ez dela Palestinako Estaturik egongo, eta mehatxatu egin ditu herrialdeak. Horrenbestez, NBEko 150 herrialdek onartzen dute jada Palestina ofizialki, Europar Batasuneko 14 tartean.
Palestinako Estatuaren onarpena giltzarri izango da ordu gutxi barru hasiko den NBEren 80. Batzar Nagusian
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak eta Portugalek igande honetan aitortu dute ofizialki Palestinako Estatua, goi-bileraren bezperan. Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du ez dela inolaz ere Palestinako Estaturik egongo, eta Bezalel Smotrich zein Itamar Ben Gvir Israelgo ministroek Zisjordania anexionatzea proposatu dute, Palestinako Estatua aitortzeko erabakiei erantzuteko.
Ustelkeriak haserrea piztu du Filipinetan, eta protesta jendetsuak eta liskarrak izan dira
Protestek kaleak hartu dituzte Manila hiriburuan eta beste hiri batzuetan, herrialdean dagoen ustelkeria politikoa salatzeko. 'Bilioi bat pesoren martxa' deiturikoak erakunde erlijioso eta zibilak batu ditu, diru publikoa “lapurtu” izana salatzeko. Protesta gehienak baketsuak izan dira, baina zaurituak eta atxilotuak izan dira poliziaren kontrako istiluetan.
Honela ikusten dira Gazako bonbardaketak gauean
Israelek Gaza hiriaren aurkako erasoaldi militarrarekin jarraitzen du. Bonbardaketak ez dira eten. Leherketak oso urrunetik ikusten dira, gauez bereziki.
Errusiak "perbertsiorik gabeko" Eurovisionen jaialdi alternatiboa egin du
Errusiak "perbertsiorik gabeko" Eurovisionen jaialdi alternatiboa egin du. Errusiarekin ideologikoki bat egiten duten herrialdeek parte hartu dute Intervision musika jaialdian, 2022an Eurovisionetik kanporatua izan ondoren, “LGTBI eduki potentzial” guztietatik at. Vladimir Putin Errusiako presidenteak kultur nortasuna aldarrikatu du aurkezpen bideo batean. 11.000 ikusle baino gehiagoren aurrean, Duc Phuc vietnamdarrak irabazi du ekitaldia, Kirgizistan eta Qatar sailkatu dira ondoren.
Charlie Kirken hiletak tentsioa eta muturreko segurtasun neurriak eragingo ditu Glendalen
Donald Trump presidenteak berak hitz egingo du arratsaldeko ekitaldian, eta beste agintari garrantzitsu batzuk ere izango dira bertan.
Gutxienez 71 pertsona hil dituzte larunbat honetan Gazako Zerrendan
Israelek Gaza hirian lurreko erasoaldia hasi zuenetik izan den egunik gogorrenetako bat izan da gaurkoa. "Gerra hasi zenetik bizi izan ditugun unerik zailenetakoak bizitzen ari gara", ohartarazi dute Bautista Al Ahli ospitaletik.
Hamasek bahituen "agur-irudia" argitaratu du Israelen erasoaldiaren ostean
Hamas talde palestinarrak Gazan geratzen diren bahituen irudia zabaldu du, Israelgo Armadak Palestinako enklabean egindako erasoaldiaren ostean "agur esateko irudia" dela esanez. Horretan, 46 bahitu agertzen dira: 43 israeldar, 2 estatubatuar eta nepaldar bat.