"Wuhango pneumoniak" hainbat lagun kutsatu ditu Txinan
2019-nCoV koronabirusak sortutako "Wuhango pneumonia" gaixotasunak 6 hildako utzi ditu, oraingoz, Txinan. 11 bat milioi biztanle dituen Wuhan hirian atzeman zuten lehen aldiz koronabirus berri hori, abenduan; guztira, 258 herritar kutsatu dira, gehienak Txinan, eta horietatik 35 larri daude eta 9 egoera kritikoan.
Agintariak adi daude Txinan. Gainera, herrialde horretan, milioika lagun ari dira egunotan euren etxeetara bueltatzen, Urte Berria ospatzeko. Baina Txinan ez ezik, beste herrialde batzuetan ere ari dira neurriak hartzen: Australian, Gobernuak erabaki du Wuhandik iritsitako hegaldietan kontrolak handitzea, Brisbane hirian balizko kasu bat detektatu ondoren, eta Ameriketako Estatu Batuetan eta Thailandian Txinatik heltzen diren bidaiariei kontrolak egiten hasi dira. Horren aurrean, MOE Munduko Osasun Erakundeak bilera egingo du hilaren 22an, asteazkenarekin, eta hainbat adituk zehaztuko dute nazioarteko larrialdia deitzeko arrazoirik ote den.
2019-nCoV koronabirusak sortzen du gaixotasuna. MOEk bere webean azaldu duenez, koronabirusek birus-familia handia osatzen dute, eta horietako batzuek ahalmena dute gizakiei gaixotasun larriak eragiteko; oraingoz, adituek kutsaduraren eta Wuhango arrain- eta itsaski-merkatu baten arteko nolabaiteko lotura aurkitu dute, baina ez dute gainerako xehetasunik eman. 217 kutsadura-kasuetatik 198 Wuhanen gertatu dira; Guangdong probintzian 14 kasu atzeman dituzte, eta 5, Pekinen. Shanghain, gutxienez lagun bat ari dira aztertzen, kutsatuta egon litekeelakoan.
Nola kutsatzen den, eta nola prebenitu
Oraindik xehetasun asko eman ez badituzte ere, Munduko Osasun Erakundearen arabera, "litekeena da animalia-iturri bat izatea koronabirus berri honen iturria". Hortaz, birus hori kutsatzen duten animaliak ez ukitzeko edo babes-neurriak hartzeko eta animalia-jatorria duten elikagaiak behar bezala prestatzeko eskatu dute. Txinako Osasun Batzorde Nazionalak baieztatu duenez, gizakien artean ere kutsa daiteke; Guangdong probintziako bi gaixo behintzat horrela kutsatu omen dira.
"Wuhango pneumonia"ren sintomak sukarra eta itolarria, eztul lehorra eta, askotan, disnea (arnasa hartzeko zailtasuna) dira. Prebenitzeko, eta babes-neurri gisa, MOEk eta Txinako hedabide publikoek gomendatu dute maskarak erabiltzea, eztul egitean edo doministiku egitean sudurra eta ahoa estaltzeko zapiak baliatzea, eskuak maiz garbitzea, jendetza saihestea, eta medikuarengana joatea, ahalik eta lasterren, sintomaren bat izanez gero.
Xi Jinping Txinako presidenteak "lehentasun osoa" eman dio gaixotasuna desagerrarazteari. Xinhua Estatuko albiste-agentziaren arabera, "osasun publikoarentzat larrialdi" bilakatu da. Pneumonia honek Txinan izan du eragin handiena, baina beste herrialde batzuetan ere kasu batzuk egiaztatu dituzte: Thailandian gutxienez bi kasu izan dira, eta Japonian eta Hego Korean, bana. Filipinetan, berriz, balizko kasu bat ikertzen ari dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Frantziako Kontu Auzitegiak ebatzi du Louvrek nahiago izan duela artelanak erosi segurtasunean inbertitu baino
Louvre museoak erantzun du Kontu Auzitegiak ez dituela ezagutzen segurtasun arloan egindako ahaleginak. "Munduko museorik handiena eta bisitatuena denaren gaineko analisiak orekatua izateko epe luzekoa izan behar du", gaineratu du.
Belémek 57 lider batuko ditu multilateralismoaren krisian dagoen giroari buruz eztabaidatzeko
Ostegun eta ostiral honetan, munduko ordezkari nagusiek COP30 izango denaren bidea markatuko dute.
Hamar zauritu Frantziako Oleron uhartean, nahita egin omen den harrapaketa batean
Gizon bat atxilotu dute Oleron uhartean, Frantziako mendebaldeko kostaldearen parean, hainbat pertsona "nahita" harrapatu baititu. Arroxelako Fiskaltzak jakinarazi du ikerketa abiatu duela hilketa-saiakeragatik, eta terrorismoaren aurkako fiskaltzak ez duela kasua bere gain hartu "oraingoz".
Putinek proba nuklearrei berrekiteko aukera aztertzeko eskatu die gobernukideei
Donald Trumpek arma nuklearrekin probak egiteko aukera planteatu ostean iritsi da iragarpena. Errusiako presidenteak esan du bere herrialdeak zorrotz betetzen duela proba horiek ez egiteko politika, "beste herrialdeek gauza bera egiten duten bitartean".
2040rako CO2 isurketak % 90 murriztea adostu dute EBko herrialdeek, baina malgutasunez
EBko herrialdeetako ministroek adostutako helburu lotesle horri esker, atzerriko karbono-kredituak erosi ahal izango dira isuriak murrizteko helburuaren betetzeko (% 5). Brasilen izango den COP30 Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Goi-bilera hasi baino ordu gutxi batzuk lehenago egin dute akordioa.
Albiste izango dira: Zohran Mamdaniren garaipena New Yorken, Donostiako masajistaren aurkako epaia eta Dani Alvarezek Euskal Kazetarien Saria jasoko du
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoia, kultura aniztasunaren aldekoa eta ezkerzale berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bereganatzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuari esker.
Mamdanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.