Zein dira AEBko hauteskunde sistema konplexuaren nondik norakoak?
2016an AEBn egindako hauteskundeetan Donald Trumpek (62,9 milioi boto) baino 2,8 milioi boto gehiago eskuratu zituen Hillary Clinton hautagaiak (65,8 milioi boto). Alabaina, Trumpentzat izan zen herrialde horretako presidentetza. Aurretik ere gertatu izan da horrelakorik AEBko hauteskundeetan. Zergatik?
Herritarrak hauteslekuetara deituta daude datorren azaroaren 3an, Joe Biden eta Donald Trumpen arteko lehian bustitzeko. Halere, Ameriketako Estatu Batuetako presidentea Hauteskunde Kolegioak, 229 urteko historia duenak, aukeratuko du.
Hau da, estatubatuarrek ez dute presidentea zuzenean hautatuko. Eginkizun hori Hauteskunde Kolegioari dagokio, baita presidenteordea aukeratzea ere. Estatu guztietako 538 ordezkariz osatutako batzordea da. Ordezkari horiek erabakiko dute, boto bidez eta estatubatuar guztien izenean, AEBko presidente berria.
Hauteskunde Kolegioan estatu bakoitzari dagokion ordezkari kopurua bat dator estatu horrek dituen senatari eta kongresista kopuruarekin. AEBko Kongresuan 435 eserleku daude eta Senatuan 100. Gainera, Columbiako Barrutiak beste hiru delegatu ditu. Beraz, guztira, 538 ordezkariz dago osatuta Hauteskunde Kolegioa.
Horrenbestez, hautagaiek 270 boto eskuratu behar dituzte batzorde horretan AEBko presidente izateko.
Litekeena da estatu hauek giltzarri izatea presidentearen hautaketan: Pensilvania (20), Ipar Carolina, Florida (29), Michigan (16), Wisconsin eta Arizona (11).
Gauzak horrela, berdin dio estatu batean irabazten duen hautagai batek milioi bat botoko tartearekin edo boto bakarraren aldearekin irabazten duen, estatu horretako ordezkari guztiak bereak izango baitira Hauteskunde Kolegioan.
Hauteskunde sistema hau erabiltzen duen herrialde bakarra da AEB. Aditu askok kritikatu dute sistema hori, Estatuko buruzagitzara hauteskundeak irabazi gabe heltzea ahalbidetzen duelako.
Azaroaren 3ko hauteskundeetan aukeratuko dituzten organoak
Ordezkarien Ganbera: Azaroaren 3an, Ordezkarien Ganberako 435 kideak hautatuko dira. Bi urtetik behin aukeratzen dira. 2018ko hauteskundeetan, Alderdi Demokratak irabazi zituen hauteskundeak, 232 ordezkari eskuratuta. Alderdi Errepublikanoak, berriz, 197 lortu zituen.
Senatua: Goi Ganberako ordezkarien herena bi urtetik behin hautatzen da. Bi senatari aukeratzen dira estatu bakoitzeko. Azaroaren 3an, 33 senatari hautatuko dituzte. Gaur egun, errepublikanoek dute gehiengoa: 53 eserleku errepublikano eta 47 demokrata daude.
Gobernadoreak: Egun berean, 11 estatutako gobernadoreak ere hautatuko dituzte. Gaur egun, 50 gobernadoreetako 26 errepublikanoak dira, eta 24, berriz, demokratak.
Joe Bidenen profila
Orain dela 48 urte hasi zen lasterketa luze baten azken etapa da Joe Bidenen (78 urte) Ameriketako Estatu Batuetako presidentea izateko kanpaina. Senatari izendatu zutenean abiatu zuen. Gainera, Barack Obamarekin presidenteordea ere izan da, eta eskarmentu handiko hautagaia da.
Donald Trumpen profila
Donald Trump, Ameriketako Estatu Batuetako 45. presidentea (kargura heltzen zaharrena) orain arteko aberatsena eta aurretik kargu militar edo politiko bat izan gabe buruzagi izatera heldu den lehena izan da.
Politikara jauzi egin baino lehen, Trump enpresari ezaguna zen AEBen. Azken lau urteetan, haren pertsonalitate indartsuak eta politika populistak AEBen bilakaera baldintzatu dute, jarraitzaile fidelen eta aurkako sutsuen artean.
Zure interesekoa izan daiteke
Europar Batasunak 90.000 milioi euroko mailegua emango dio Ukrainari, zor bateratuaren bidez finantzatuta
Momentuz, 27 herrialdeetako agintariek ez dituzte aktibo errusiarrak erabiliko Ukraina finantzatzeko.
EBk akordioa iragarri du asilo-eskatzaileak "hirugarren herrialde seguruetara" deportatzea errazteko
Europako Kontseiluaren eta Europako Parlamentuaren arteko behin-behineko akordioak babes-eskaerak ez onartzeko kasuistikak zabalduko ditu.
Ospea minimoetan duela, Trumpek bere lorpenak puztu ditu nazioari egindako diskurtso batean
Ia egunero egiten dituen agerraldi publikoetan esaten dituen gauza asko errepikatuz hasi du hitzaldia agintariak: etorkinei eta Joe Biden bere aurrekoaren gobernuari eraso egin die, eta hilabete gutxi batzuetan AEBk "okerrenetik onenera" egin dutela ziurtatu du, deportazioak egin dituelako, mugaetako kontrolak zorroztu dituelako eta beste herrialde batzuen aurka muga-zergak ezarri dituelako.
Venezuelak, AEBri: "Ez duzue gure petroliorik izango, ez oparituta, ezta lapurtuta ere"
Etxe Zuriak atzo adierazi zuenez, AEBk sortu zuen Venezuelako petrolio-industria, eta Caracasen 1976an industria hori nazionalizatzea, estatubatuarrei inoiz egindako "lapurretarik handiena" izan zen.
Alemaniak umeei hilean 10 euro ematea onartu du, erretiro-pentsioetan aurrezteko
"Goiz hasteko pentsioa" delakoa Alemaniako Gobernuak abian jarri duen pentsio sistema pribatuaren erreforma sorta zabalago baten parte da.
Frantziako Barne Ministerioaren aurkako zibererasoa egin eta dozenaka artxibo konfidentzial lortu dituzte
Laurent Nuñez Barne ministroak adierazi duenez, aurrekari penalen (TAJ) eta pertsona bilatuen (FPR) fitxategietara sartu dira hackerrak. Pariseko Fiskaltzak ikerketa abiatu du gertaturikoa argitzeko.
Venezuelan sartu eta irteten diren petrolio-ontziak erabat blokeatzeko agindu du Trumpek
AEBko presidenteak nabarmendu duenez, "Maduroren erregimen ez-legitimoa lapurtutako petrolioa erabiltzen ari da narkoterrorismoa, pertsonen trafikoa, hilketak eta bahiketak finantzatzeko, besteak beste".
Bondiko atentatuaren ostean, armen gaineko legeak gogortu egingo dituztela iragarri du Australiak
Australiako Gobernuak erantzun dio igandean Bondi hondartzan izandako erasoari, eta iragarri du aldaketak egingo dituztela armei buruzko legedian, kontrolak indartzeko. Sydneyn 16 pertsona hil zituzten.
Nick Reiner atxilotu dute, Rob Reiner zinemagilearen eta Michele Singerren semea, gurasoen heriotzarekin lotura duelakoan
Senar-emazteak hilda agertu ziren igande honetan Brentwoodeko bien egoitzan, Los Angelesen, Estatu Batuetan.
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Palestinako auzia ikertzen jarraituko du, Israelen helegitea baztertu baitu
Israelgo Gobernuak ikerketa bere gain hartu nahi zuen, eskumena zuela argudiatuta. Argudioa errotik ukatu du Zigor Auzitegiak, eta, hala, Fiskaltzak ikertzen jarraitu ahalko du.