Abiatu da James Webb, espaziora sekula bidali den teleskopio handiena
James Webb teleskopioa, espaziora sekula bidali duten handiena, gaur eguerdian abiatu da Ariane 5 kohetearen barruan Frantziar Guyanatik.
Inolako ezusterik gabe aireratu da kohetea, baina zerua erdi lainotuta zegoenez, ezin izan da nabarmen ikusi kohetearen aireratzea eta motorrak utzi ohi duen ke arrastoa.
NASAk azpimarratu du "zientzia arloan hamarkada berri eta hunkigarri bat" hasiko dela orain, eta James Webb teleskopioari esker "espazioaz dugun ikuspuntua aldatu" egingo dela.
Europako Espazio Agentziak (ESA), berriz, adierazi du "Eguberri opari ikaragarria" izan dela gaurkoa, bereziki espazioko zientziarentzat.
Webben bidaia gaur hasi da, baina ia hiru hamarkadako garapen eta eraikuntza lanaren emaitza da, urtetako atzerapenak tarteko.
Ez omen da Big Bangaren (unibertsoa sortu zuen leherketa handia) ostean jaio ziren lehenengo galaxien ezagutza soilik handituko; historiaren ezagutza bera ere zabalduko omen da.
James Webbek mundu guztiaren eskura jarriko ditu orain arte ikusi gabeko datuak eta irudiak. "Orain arte ikusi izan ez ditugun koloreak" eta "egungo astrofisikan bururatu ez zaizkigun" gauzak begiztatuko dituzte, besteak beste, Nestor Espinoza misioan parte hartzen ari den zientzialari txiletarraren arabera.
NASAren, ESAren eta Kanadako CSAren arteko elkarlanaren emaitza da James Webb, eta Lur planetatik 1,5 milioira joango da, hau da, ilargia baino lau aldiz urrunago.
Zure interesekoa izan daiteke
Bondiko atentatuaren ostean, armen gaineko legeak gogortu egingo dituztela iragarri du Australiak
Australiako Gobernuak erantzun dio igandean Bondi hondartzan izandako erasoari, eta iragarri du aldaketak egingo dituztela armei buruzko legedian, kontrolak indartzeko. Sydneyn 16 pertsona hil zituzten.
Nick Reiner atxilotu dute, Rob Reiner zinemagilearen eta Michel Singerren semea, gurasoen heriotzarekin lotuta
Zinema zuzendaria eta bere emaztea hilda agertu ziren igande honetan Brentwoodeko bere egoitzan, Los Angelesen, Estatu Batuetan.
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Palestinako auzia ikertzen jarraituko du, Israelen helegitea baztertu baitu
Israelgo Gobernuak ikerketa bere gain hartu nahi zuen, eskumena zuela argudiatuta. Argudioa errotik ukatu du Zigor Auzitegiak, eta hala, Fiskaltzak ikertzen jarraitu ahalko du.
EBk asumitu du Ukraina behartuko dutela NATOri uko egitera, eta haren segurtasuna babesteko konpromisoa hartu du
Europako iturriek azaldu dutenez, behin bake-akordioa lortuta, Ukrainaren etorkizuneko segurtasuna bermatzeko neurriak zehazteko lan “serioak” daude abian.
Adierazpen-askatasunak okerrera egin du munduan: % 10, 2012tik
Lehen Mundu Gerran edo Gerra Hotzaren unerik txarrenean izandako beherakadaren pareko da azken urteotakoa. 2022-2025 epean, 185 kazetarik galdu dute bizia, aurreko lau urteetan baino % 67 gehiago.
Kast, Txile demokratikoan boterera iritsi den lehen pinochetista
59 urteko Alderdi Errepublikanoaren burua datorren martxoaren 11tik aurrera delinkuentziaren eta migrazio irregularraren aurkako programa neoliberal bat ezartzeko prestatzen ari da, igandeko hauteskundeetan Jeannette Jara ezkertiarrari tarte handiz irabazi ondoren.
Jose Antonio Kast ultraeskuindarrak irabazi ditu Txileko hauteskundeak
Kastek iragarri du migratzaileak masiboki kanporatuko dituela, migrazioa delitu gisa tipifikatuko duela eta segurtasun goreneko kartzelak eraikiko dituela.
Atzerrian dauden israeldarrei kontuz ibiltzeko eskatu die Gobernuak, Sydneyko erasoaren imitatzaileak egon daitezkeelakoan
Janucaren ospakizuna bertan behera geratu da Moskun eta juduen gurtza lekuen segurtasuna indartzea erabaki du Frantziako Gobernuak.
Zelenski Trumpen ordezkariekin bildu da Berlinen, bake akordioa negoziatzen jarraitzeko
Lehen informazioen arabera, Ukraina prest legoke NATOn sartu gabe geratzeko, Errusiak berriz ere erasotzea eragotziko luketen segurtasun bermeak ematen badizkote. Astelehenean berriz ere bilduko dira bi aldeak.
Australiako hondartza bateko juduen festa batean izandako eraso batek gutxienez 16 hildako eta 40 zauritu utzi ditu
Poliziak erasotzaileetako bat hil du, eta bestea atxilotu egin dute, hil ala biziko egoeran. Poliziak uste du aita-semeak zirela. Bondi hondartzan jazo da erasoa, 2.000 pertsona inguru bildu dituen juduen ospakizun batean.