Inflazioaren igoerak 1923ko amets gaiztoak berpiztu ditu Alemanian
Europako herrialdetan inflazioa saihestu beharreko fenomenoa bada, Alemanian horrez gain, beldur handia sortzen du. Horren arrazoia 1923an jasan zuen hiperinflazioan datza, ezegonkortasun politiko handia sortu zuelako, eta ondorioz azkenean naziak boterera iritsi zirelako.
Oraingo inflazioa %7,9koa da, Europako beste herrialdeetakoen antzerakoa, Ukrainako gerrak eragin duen errekinen garestitzearen ondorioz.
Inflazio igoera horrek, duela ehun urte izandako hiperinflazioaren eta ondoriozko diruaren balioaren gainbeheraren oroitzapenak dakartza askoren gogora, eta hori alemaniarren subkontzientean geratu da. Orduko prezioen igoera 1921an hasi zen eta 1923an erabat kontroletik kanpo geratu zen.
1922ko abenduan dolar batek 7.475 marko balio bazuen, hamar hilabete geroago dolar horrek berak 4,2 biloi marko balio zituen, sinetsi ezinezko kopurua. Hau da, inflazioa % 56.000 miloikoa zen. Inflazioaren kontrolik eza erabateko horrek ezegonkortasun politiko handia sortu zuen. Urte horretako urrian Hamburgon Alemaniako Alderdi Komunistak altxamentua egin zuen, hilabete horretan bertan Hitler estatu kolpe bat ematen saiatu zen.
1923Ko azaroan biak zapalduta geratuta, eta monetaren erreforma indarrean sartu ondoren, Alemaniako lehen demokraziarekin, Weimarren Errepublikarekin, egonkortasuna berreskuratu zen, 1933an Hitler boterera iritsi arte mantendu zena.
Bigarren Munduko Gerraren ondoren, Alemaniako Errepublika Federalak botere politikotik independentea izango zen Banku Zentrala, edo Bundesbank, sortu zuen. Bere helburu nagusiena inflazioari aurre egitea izan zen. Gero eredu hori, botere politikotik independente zen bankuarena, Europako Banku Zentralari ezarri zitzaion. Horren presidente ohi Mario Draghi eta egungo presidente Christine Lagardek kritika gogorrak jaso dituzte Alemaniako medio ekonomiko eta banku arduradunengandik. Handelsblatt egunkari ekonomikoak azken argitalpenean leporatzen dienez, inflazioa "pronostiko okerrenek ere aurreikusten zutena baino maila okerragoan dago".
Oraingo % 7,9ko inflazioa ez zen errepikatzen Alemanian 1973-74ko neguaz geroztik. Antzerako kritikak leporatu zizkioten Mario Draghiri, nahiz eta Euroaren krisia gainditzea lortu zuen, "behar den guztia egiteko" politikarekin; hala lortu zuen Euro eremuko herrialde ahulenen aurka merkatuen espekulazioa geratzea.
Albiste gehiago mundua
Bakea lortzeko Ukrainan "lurralde trukeak" eztabaidatu behar direla dio Trumpek
AEBko presidenteak Putini deituko dio asteleheneko bileraren ostean, eta baikor agertu da Putinek eta Errusiako eta Ukrainako presidenteek hiruko bilera bat egin ahal izateko aukerari dagokionez.
Trumpek eta Zelenskik Putinekin hiru aldeko bilera egitea babestu dute, bake akordioa ixteko
"Dena ondo ateratzen bada, hiru aldeko bilera bat izango dugula uste dut, eta horrekin gerra amaitzeko zentzuzko aukera egongo dela pentsatzen dut", azpimarratu du Trumpek Zelenskiren aurrean. Horrela, Zelenskik esan du Ukraina "prest" dagoela hiru aldeko bilera bat egiteko. "Uste dut erakutsi dugula jende indartsua garela eta AEBk eta Trump presidenteak berak gerra gelditzeko duen ideia babesten dugula", adierazi du.
Hamasek onartu egin du Qatarrek eta Egiptok Gazarako aurkeztutako su-eten proposamena
Proposamenaren arabera, talde armatuak 60 eguneko su-etena onartuko luke 10 bahitu israeldar askatzearen eta gazatarrei laguntza masiboa ematearen truke. Israelek, oraingoz, ez du horren inguruko adierazpenik eman.
AEBk ebakuazioak agindu ditu Ipar Karolinako uharte batzuetan, Erin urakan erraldoia gerturatzen ari delako
4. kategoriako Erin urakanaren tamaina asko handituko da datozen egunetan, Estatu Batuetako ekialdeko kostaldearen eta Bermudasen artean igarotzen denean. Ondorioz, Ipar Karolinan dauden uharte turistiko batzuk ebakuatzeko agindua eman dute agintariek. Estatu Batuetako Urakanen Zentro Nazionalak ohartarazi duenez, Erin urakana Karibeko Turk eta Caico uharteetatik 180 kilometro iparraldera dago, 220 kilometro orduko haize ufadak utzi ditu.
Zelenskik errusiarren eraso "zinikoak" salatu ditu Washingtonen bakeaz hitz egin behar denean
"Errusiako gerra makinak bizitzak suntsitzen jarraitzen dute. Putinek hilketa izugarriak egingo ditu Ukrainaren eta Europaren gaineko presioari eusteko, baita ahalegin diplomatikoak umiliatzeko ere", adierazi du Volodomir Zelenskik bere X sare sozialeko kontuan. Zelenskik adierazpen horiek egin ditu Jarkoven zazpi hildako eta Zaporiyan hiru hildako utzi dituzten erasoen ostean.
Bahituen bizitzak Gaza okupatzearen aurretik jartzeko eskatu diote 200.000 pertsona baino gehiagok Netanyahuri
Hamasen esku bizirik jarrai lezaketen 20 bahituen senideek Benjamin Netanyahu lehen ministroari egotzi diote 681 egun daramatzatela gatibu. Hala, Gazan beste erasoaldi bat hasi aurretik, bahituta daudenen bizitzei lehentasuna emateko eskatu diote.
Trumpek Zelenski jaso du Ukrainan bakea bilatzeko bilera erabakigarria baino lehen
Volodimir Zelenski AEBra bidaiatu duten Europako buruzagi batzuekin bildu da Etxe Zurian, Donald Trump AEBko presidentearekin elkartu aurretik.
Eskuinera biratu du Boliviak: Paz eta Quiroga presidentegaiak lehiatuko dira urriko bigarren itzulian
Ezustean, Alderdi Demokristauaren hautagaiak lortu du garaipena presidentetzarako hauteskundeen lehen itzulian, Quiroga presidente ohi kontserbadorearen aurretik. Halaber, 20 urtez gobernatu duen ezkerreko MAS alderdia bigarren itzulitik kanpo gelditu da.
Ukrainari segurtasun berme "sendoak" ematea adostu zuen Putinek, Trumpen bidali bereziaren arabera
Errusiako presidenteak beste inongo lurraldetan ez sartzeko konpromisoa hartzea ere onartuko luke. Horixe izango da Trumpek eta Zelenskik astelehenean egingo duten goi-bileran jorratuko duten gaietako bat.
Zelenskik 2022an erakutsitako batasuna mantentzeko eskatu dio Europari
"Bake justua" lortzeko fronte komun baten garrantzia azpimarratu du Ukrainako presidenteak.