Inflazioaren igoerak 1923ko amets gaiztoak berpiztu ditu Alemanian
Europako herrialdetan inflazioa saihestu beharreko fenomenoa bada, Alemanian horrez gain, beldur handia sortzen du. Horren arrazoia 1923an jasan zuen hiperinflazioan datza, ezegonkortasun politiko handia sortu zuelako, eta ondorioz azkenean naziak boterera iritsi zirelako.
Oraingo inflazioa %7,9koa da, Europako beste herrialdeetakoen antzerakoa, Ukrainako gerrak eragin duen errekinen garestitzearen ondorioz.
Inflazio igoera horrek, duela ehun urte izandako hiperinflazioaren eta ondoriozko diruaren balioaren gainbeheraren oroitzapenak dakartza askoren gogora, eta hori alemaniarren subkontzientean geratu da. Orduko prezioen igoera 1921an hasi zen eta 1923an erabat kontroletik kanpo geratu zen.
1922ko abenduan dolar batek 7.475 marko balio bazuen, hamar hilabete geroago dolar horrek berak 4,2 biloi marko balio zituen, sinetsi ezinezko kopurua. Hau da, inflazioa % 56.000 miloikoa zen. Inflazioaren kontrolik eza erabateko horrek ezegonkortasun politiko handia sortu zuen. Urte horretako urrian Hamburgon Alemaniako Alderdi Komunistak altxamentua egin zuen, hilabete horretan bertan Hitler estatu kolpe bat ematen saiatu zen.
1923Ko azaroan biak zapalduta geratuta, eta monetaren erreforma indarrean sartu ondoren, Alemaniako lehen demokraziarekin, Weimarren Errepublikarekin, egonkortasuna berreskuratu zen, 1933an Hitler boterera iritsi arte mantendu zena.
Bigarren Munduko Gerraren ondoren, Alemaniako Errepublika Federalak botere politikotik independentea izango zen Banku Zentrala, edo Bundesbank, sortu zuen. Bere helburu nagusiena inflazioari aurre egitea izan zen. Gero eredu hori, botere politikotik independente zen bankuarena, Europako Banku Zentralari ezarri zitzaion. Horren presidente ohi Mario Draghi eta egungo presidente Christine Lagardek kritika gogorrak jaso dituzte Alemaniako medio ekonomiko eta banku arduradunengandik. Handelsblatt egunkari ekonomikoak azken argitalpenean leporatzen dienez, inflazioa "pronostiko okerrenek ere aurreikusten zutena baino maila okerragoan dago".
Oraingo % 7,9ko inflazioa ez zen errepikatzen Alemanian 1973-74ko neguaz geroztik. Antzerako kritikak leporatu zizkioten Mario Draghiri, nahiz eta Euroaren krisia gainditzea lortu zuen, "behar den guztia egiteko" politikarekin; hala lortu zuen Euro eremuko herrialde ahulenen aurka merkatuen espekulazioa geratzea.
Albiste gehiago mundua
Israelek Gazara zihoan Sumud ontzidiaren azken ontzia atzeman du
Itsasontzi militar bat hurbiltzen eta soldadu israeldarrak ontzira igotzen ikusi dituzte, zuzenean, ontziko kameren bidez. Gazako kostaldetik 42,5 itsas miliara zegoen Marinette itsasontzia abordatu dutenean.
Sumud ontzidiko 473 atxilotu Israelgo hegoaldeko espetxe batera eraman dituzte
Oraindik ez dute jakinarazi zenbat pertsona deportatu dituzten jada eta zenbat geratu diren epai zain, atxilotuek bi aukera horiek baitituzte. Italiako Atzerri Ministerioak jakitera eman duenez, flotillako parlamentari eta eurodiputatu italiarrak Tel Aviveko aireportura eraman dituzte, handik Erromarako hegaldi erregular bat hartzeko.
Hamasek "laster" iragarriko du Trumpek Gazarako duen planari emango dion erantzuna, baina "mehatxuak eta presioak" salatu ditu
Akordioak lortzeko konpromisoa berretsi du, "denbora odola baita".
Israelek Sumud Flotillako 443 kide atxilotu eta Beersebako espetxe batera eramango ditu ondorengo orduotan
Aurrena, Asdodeko portura eraman dituzte flotillako kideak, eta handik, Beersebako espetxe batera eramatea da Israelgo Gobernuaren asmoa.
Hiru hildako eta hiru zauritu larri sinagoga baten ondoan izandako eraso batean, Manchesterren
Hildakoetako bat erasotzailea bera da. Poliziak tirokatuta hil da. Keir Starmer Erresuma Batuko lehen ministroak aitortu du "atsekabetuta" dagoela erasoarekin, eta azpimarratu du gertatutakoa "are lazgarriagoa" dela Yom Kippur egunean egin delako; juduentzako egunik sakratuenean egin baita, alegia.
Jane Goodall primatologo, etologo eta antropologo britainiarra hil da, 91 urte zituela
Primateetan aditua, "Lady Chimpanzee" izenez ezaguna da txinpantzeekin egindako lanagatik. Haren izena daraman Institutuak jakinarazi du berez hil dela, Kalifornian (Ameriketako Estatu Batuak).
Albiste izango dira: Israelek Global Sumud Flotilla geldiarazi du, EITB Focus eta EITB Maratoiaren aurkezpena
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Milaka pertsona irten dira kalera Italian Flotilla atzeman dutela salatzeko
Italiako hiriburuko erdigunean 10.000 pertsona inguru bildu dira manifestazioan, hango hedabideen arabera. Italiako sindikatu nagusiak, CGILek, greba orokorra deitu du ostiralerako, "herritar italiarrak zueden ontzien aurkako erasoa" salatzeko.
Israelgo Armadak Global Sumud Flotillako hainbat ontzi abordatu ditu
Flotillak baieztatu duenez, gutxienez 'Alma' eta 'Sirius' ontziak abordatu dituzte. Azken horretan, Ada Colau Bartzelonako alkate ohia doa. Instagrameko mezu batean adierazi dutenez, tripulatzaileen segurtasuna berresteko lanean ari dira. Italiako Defentsa ministroak adierazi du ontzidia inguratuta dagoela eta Ashdodera (Israel) eramango dutela.
Hamasek Trumpen Gazarako plana aztertzen jarraitzen du, baina Israelek erabat beteko duela bermatzea eskatu du
Negoziazioen berri duten iturrien arabera, Palestinako mugimenduak bermeak eskatzen dizkie bitartekariei; Israelek su-etena urratuko ez duela eta Gazatik aterako dela ziurtatu nahi du.