COP27 klimaren goi bilerak utzitako bost gako nagusiak
Sharm Sheijen (Egipto) egin den COP27 goi bilera atzo amaitu zen, inor gutxi asebeteta utzita. Besteak beste, funts berri bat sortzea erabaki da biltzarrean, berotze globalaren ondorioz herrialde ahulenek jasaten dituzten kalte klimatikoak finantzatzeko. Akordio historikoa dela nabarmendu dute bertan bildutakoek. Bi ziren mahai gainean zituzten korapilo nagusiak: klima aldaketak eragindako galeren eta kalteen ordainketarako funts bat sortzea, eta berotegi gasen isuriak murrizteko konpromisoak hartzea. Lehendabizikoan urratsak eman dituzte, baina bigarrena lehengoan geratu da.
Hauek dira COP27 goi bilerak utzitako bost gako nagusiak:
1. Galerak eta kalteak: Klima aldaketak eragindako kalteak nola finantzatu?. Galdera horri erantzuna topatzea izan da goi bileraren erronketako bat, eta hein batean bederen, urrats bat aurrera egitea lortu da. Larrialdi klimatikoaren aurrean kalteberak diren herrialdeak diruz laguntzeko funts bat eratzea adostu dute. Garapen bidean dauden herrialdeei berehalako baliabide ekonomikoak ematea erabaki dute, larrialdi klimatikoak sortzen dituen eragin ekonomiko eta ez ekonomikoei aurre egiteko.
2. Brasil itzuli da: Hasieran, Joe Biden Estatu Batuetako presidentearen agerraldiak piztu bazuen ere ikusmina, Luiz Ignacio Lula da Silva Brasilgo presidente hautatuaren hitzaldia izan da zeresan gehien eman duenetako bat. Hauteskunde ondoren egin duen nazioarteko lehen bidaia izan da Lularentzat, eta mezu bat utzi nahi izan zuen munduaren aurrean: "Brasil klima aldaketaren aurkako borrokara batzeko prest dago, berriro". Bere aurreko presidenteak "ukazioaren politika" erabili ondoren, 2025ean COP30 goi bilera Brasilen egitea proposatu zuen .
3. Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko zatiketa: lehendik zegoen zatiketa areagotzea ekarri du goi bilera honek. Herrialde garatuen eta garatze bidean dauden herrialdeen arteko desadostasunak, beste behin, oso agerian geratu dira. Herrialde txiroenek "ekintzak zehatzak" eta "dirua" eskatu diete aberatsenei, klima aldaketaren ondorioek eragindako kalteak bideratzeko.
4. Giza eskubideak: goi bileran bertan baino, kalean entzun dira giza eskubideen aldeko aldarrikapenak: "Giza eskubiderik gabe ez dago klima justiziarik" leloa erdigunean jarrita, ehunka ekintzailek protestak egin dituzte Sharm Sheijen, biltzarrak iraun duen egunetan. Alaa Abdelfatah aktibista egipziar-britainiarrak berebiziko protagonismoa hartu du egunotan, bere diskurtsoengatik. Besteak beste, goi bilera milaka pertsonen giza eskubideak urratzen dituen herrialde batean egitea gogor kritikatu du.
5. Krisi ekonomikoa eta energetikoa: Ukrainako gerrak azaleratu duen krisi energetikoa izan da goi bilera markatu duen gaietako bat. Atzeraldiaren arriskua herrialde guztien kezka nagusietakoa dela, energiaren krisiari aurre egiteko baliabide ekonomikoak behar dituztela esan dute goi agintari guztiek.
Zure interesekoa izan daiteke
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.