Planetaren azaleraren % 30 babestea hitzartu dute Biodibertsitateari buruzko goi bileran
Abenduaren 7an Montrealen (Kanada) abiatu eta azken txanpan sartu den Nazio Batuen Biodibertsitateari buruzko Konferentziak, COP15 izenez ezagutzen dugunak, planeta babesteko eta biodibertsitatearen galera geldiarazteko akordio historikoa lortu du.
2020an zen ospatzekoa Kunmingen, Txinan, baina bertan behera gelditu zen. Orain, hainbat urteko atzerapenaren ondotik, 196 herrialde parte-hartzaileen ordezkaritzek, besteak beste, hemendik 2030era gutxienez planetaren azaleraren % 30 babestea hitzartu dute biodibertsitatea babesteko.
Horrez gain, nekazaritzarako, akuikulturarako, arrantzarako eta basogintzarako eremuak modu iraunkorrean kudeatuko direla bermatuko dute, biodibertsitatea errespetatzen duten jardunbideen erabilera nabarmen areagotuz; halaber, ekosistema degradatuen % 30 leheneratuko dira, gutxienez.
Goizaldean adostutakoaren arabera, halaber, lehorrean eta itsasoan jarduteko konpromisoa hartu dute parte-hartzaileek biodibertsitatearentzat garrantzi handia duten eremuen galera, osotasun ekologiko handiko ekosistemak barne, zerora hurbil dadin 2030erako, eta, aldi berean, herri indigenen eta tokiko komunitateen eskubideak errespeta daitezen.
Hori guztia aurrera ateratzeko, urtean gutxienez 200.000 milioi dolar bideratuko dira, iturri publiko zein pribatuetatik. Gainera, akordio berriaren arabera, herrialde aberatsenek gutxienez 20.000 milioi emango dizkiete urtean (2025erako helburua) herrialde txiroenei eta 30.000 milioi urtean (2030erako helburua) garapen bidean daudenei, beren izaera babeste aldera.
Era berean aldeek konpromisoa hartu dute 2030erako arriskutsuak diren pestizidek eta produktu kimikoek dakarten gehiegizko mantenugaiak eta arrisku globala erdira murrizteko, eta biodibertsitateari kalte egiten dioten dirulaguntzak pixkanaka kentzeko edo erreformatzeko lan egingo dute.
Espezie exotiko inbaditzaileen etorrera prebenitzea eta horiek eremu geografiko desberdinetan ezartzea eragoztea da akordioaren beste puntuetako bat, baita elikagaiak alferrik galtzea erdira murriztea eta gehiegizko kontsumoa eta hondakinen sorrera nabarmen murriztea ere.
Finantza-erakunde handiei, bestalde, biodibertsitatearen aurkako arrisku, mendekotasun eta inpaktu oro kontrolatu, ebaluatu eta zabaldu ditzatela eskatu die.
Albiste gehiago mundua
Flotilla Sumudek "gutxienez 13 leherketa" eta komunikazio etenak salatu ditu
Nazioarteko flotillak esan du "operazio psikologikoak" direla nabigazioa geldiarazteko, eta droneen presentziak "beldurtu eta Israelentzat inteligentzia biltzeko" helburua duela.
Jimmy Kimmelen saioa bueltan da eta Trump kritikatu du "txantxak ez jasateagatik"
Jimmy Kimmelek Donald Trump AEBko presidentearen aurka egin du, programa bertan behera uzteagatik eta adierazpen askatasunaren aurka egitea nahi duelako: "Gure liderrak estatubatuarrek euren lanak galtzea ospatzen du, txantxak jasaten ez dituelako", esan du umoregileak hasierako bakarrizketan.
Estatu palestinarra onartzea Hamas "saritzea" dela salatu du Trumpek
Dagoeneko 157 herrialdek aitortzen dute Estatu palestinarra, gehiengo zabala Nazio Batuen Erakundean eserlekua duten 193 herrialdeen artean.
Laku batek gainezka egin eta uholdeak eragin ditu Taiwanen, Ragasa supertifoiak utzitako euriteen ondorioz
Gutxienez 75 pertsona harrapatuta daude, eta bi lagun agertu barik, Guangfu udalerrian, Ragasa supertifoiak eragindako euriteen ondorioz laku natural batek gainezka egin du eta. Urak herriaren erdigunea estali du, eta herritarrak teilatu eta ibilgailuetara igo behar izan dira erreskate-taldeak iritsi arte.
Parazetamola, haurdunaldia eta autismoa: ikerketa askok baztertzen duten korrelazioa
Zientzialarien esanetan, parazetamola beste edozein aukera baino hobea da haurdun dauden emakumeen mina arintzeko. Gainera, seme-alaba autistak dituzten familiak estigmatizatzeko arriskuaz ohartarazi dute, gurasoek eragin duten ustea zabal daitekeelako.
Jimmy Kimmelen programa bueltan da, Charlie Kirken hilketari buruzko iruzkinengatik bertan behera geratu ostean
"Jimmy Kimmel Live!" umorezko late night arrakastatsua ABC katera itzuliko da, saioa kendu izanak Ameriketako Estatu Batuetan sortutako polemikaren ostean.
Beste hamaika herrialdek onartu dute Palestinako Estatua
Frantzia, Belgika, Luxenburgo, Andorra, Malta, Monako eta San Marino izan dira pausoa ematen azkenak, New Yorken bi estatuen konponbidea gauzatzeko pausoak zehazteko asmoz egindako goi bileran.
Trumpek parazetamola autismoarekin lotu du, ebidentzia zientifikorik ez dagoen arren
Donald Trumpen Gobernuak lotura posible bat aurkitu omen du autismoaren eta haurdunaldian parazetamola kontsumitzearen artean. AEBko presidenteak Etxe Zurian iragarri du aurkikuntza, adituek teoria horren sendotasun zientifikoa zalantzan jartzen duten arren.
Albiste izango dira: Nazio Batuen Batzar Nagusia, Zinemaldia eta eguraldia
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Palestinako Estatuaren aitortza erdigunean dela abiatuko da NBEren 80. Batzar Nagusian
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak, Portugalek eta Frantziak aitortu dute ofizialki Palestinako Estatua, goi-bileraren bezperan. Horren aurrean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du ez dela inolaz ere Palestinako Estaturik egongo, eta Bezalel Smotrich zein Itamar Ben Gvir Israelgo ministroek Zisjordania anexionatzea proposatu dute, Palestinako Estatua aitortzeko erabakiei erantzuteko.