Sarrionandia: 'Politikan, hitz hustuak darabiltzagu, esanahi gabekoak'
?Sautrela? ETB1eko literatura saioak (larunbata, 15:00) Joseba Sarrionandia iurretar poeta, eleberrigile zein saiakera idazlea elkarrizketatu du, eta hurrengo bost saioetan pantailaratuko ditu haren berbak, hiru bat minutuko emanaldietan, larunbat honetan, otsailak 14, hasita. ?Poeta erraria? izenburupean aurkeztuko dira 1985ean ETAko kide izateagatik Martuteneko kartzelan preso zegoela ihes egindako idazlariaren hausnarketak.
17 galde-erantzunek hezurmamitzen dute Sarrionandiaren hitz-aspertua, audio formatuan. Hasier Etxeberria saioaren zuzendariak azaldu digunez, idazlearekin ikus-entzunezko elkarrizketa egiteko tratua ?hitzartuta? zuten, baina ?arazo burokratikoak direla medio ezin izan da hala egin?.
Audio edukia telebistan nola aurkeztu erabakitzeko, buruari eragitea egokitu zaio saioko lantaldeari: ?Lehenik eta behin, euskal marrazkilari batzuei (Antton Olariaga, Asisko Urmeneta, Zaldieroa?) zenbait irudi eskatu genizkien, elkarrizketa irudiz hornitze aldera, baina horrek distrazioa sor lezakeela otu zitzaigun gero. Hartara, toki konkretu, paraje sotil bezain fin, batean? ni berarekin telefonoz ari naizela irudikatuko dugu?.
Literatura eta askoz gehiago
Elkarrizketaren abiapuntua literatura da, nahiz eta, noski, zeharka beste hamaika gai jorratzen dituen jardunak. Literaturaz, bere ibilbidearen hastapenen garaia eta gaur egungoa erkatu ditu Euskadi Literatura Sariaren jabeak: ?Gu idazten hasi ginenean, gutxi argitaratzen zen eta kalitate eskasekoa zen gehiena. Gaur egun, asko idazten da, eta maila ona du jende askok. Nik uste, asko aurreratu dela. Lehen, autore batzuk destakatzen ziren gutxi zirelako, baina bazeuden hutsune nabarmenak literaturaren alorrean?, esan du.
?Gaur egun, beste literaturen parekoagoa eta antzekoagoa da gurea. Logikoa denez, proposamen orijinalak edo bereziagoak agertzea zailagoa da. Irakurleak igual zerbait ustekabekoagoa-edo sentituko du faltan batzuetan?, gehitu du, euskal literaturak munduko gainerakoen aldean duen itzalari dagokionez.
Hamabost urtez haren atzetik ibili eta gero sautrelatarrek urtarril erdialdean jaso zuten audioan, esan bezala, hamaika gai jorratu dituzte, eta bost atal nagusitan bereizi dituzte: ?idazlea irakurle ere badenean?, ?fikzioaren balioaz?, ?obrari buruz?, ?hizkuntzarenak? (nola egiten duen, esaterako, Euskal Herritik kanpo egonda bere hizkerak ugerrik ez hartzeko?) eta ?herria eta beste?.
Euskaldunak
Azken atalari dagokion horretan, euskaldunak deserritik nola ikusten gaituen aletu du, berbarako, Sarrik; izan ere, Etxeberriak azaldu digunez, gertu-gertutik jarraitzen ditu jaioterriarekikoak.
?Harritzen nauen gauza bat aipatuko dizut: euskaldunak pertsona errealistak, pragmatikoak eta auzolanekoak garela normalean, eta politikaren inguruan, ostera, irrealistak, alferlanaren zaleak eta bata bestearen kontrako borrokari prestuak bihurtzen garela?, esan du idazleak elkarrizketan.
?Hitzak ere? Beste alorretan hitz bat erabiltzen duzu eta badakizu zer esan nahi duen: mailua, poxpoloa edo karakola. Politikaren alorrean, ostera, esaten dira hitzak, hustuta bezala, esanahirik gabe?, adierazten du Sarrionandiak grabazioan, hitz handien higadurari buruz arituta.
?Pertsona gozo eta apal baten gogoeta garbiak?
Hasier Etxeberriaren hitzetan, lan eskergak ekarri du elkarrizketa, eta ?pelma hutsa naizelako onartu du azkenean; obsesio modukoa izan delako niretzat?. ?Sarrik ez du inolako interesik jendaurrean agertzeko, eta gu gainetik kentzeko egin du azkenean?, Etxeberriaren arabera.
?Sautrela? saioaren gidariaren esanetan, poeta malenkoniatsuaren irudi tipologikotik harago, ?pertsona alai eta dibertitua? da Sarrionandia, eta, Euskal Herriaren berri jasotzen badu ere, gurekiko distantziak gauzei begiratzeko beste modu bat ematen dio, ?ez baitago Mendebaldeko bizimoduan gu bezain murgilduta?.
Hain zuzen ere, guk adinako korapilorik gabeko bizimodu horren ondorioz, ?normalitate batetik eta logiko humano batetik? begiratzen dio bizitzari, Hasier Etxeberriak azaldu digunez, eta ?gauza soilak esaten ditu, gogoeta garbiak, distraziorik gabeak?.
Albiste gehiago literatura
400 lagunek Bizenta Mogelen "Ipui onak" irakurriko dute ostegunean, Arriagan
Emakume batek argitaratu zuen euskarazko lehen liburua aukeratu dute Bilbo Zaharra euskaltegikoek Klasikoen Irakurketa Etenik Gabearen XVIII. ediziorako. Nerea Ibarzabal markinar idazle eta bertsolariak abiatuko du saioa, 08:00etan.
Jabier Kalzakortak Bilboko Liburu Azokako Urrezko Luma jaso du
Markinar irakasle, ikertzaile, euskaltzain eta idazleak jaso du Bilboko literatura hitzorduaren garaikurra. Herri literaturan aditu handia da Kalzakorta.
Jabier Kalzakorta: ''Neska harrigarri argia zen Bizenta Mogel''
Markinar euskaltzain, irakasle eta ikertzaileak Bizenta Mogelen argitasuna azpimarratu du.
Bizenta Mogel, "zigor zaurigarriaren beldur" izan ez zen idazlea
Ekainaren 5ean, "Ipuin onak" Bizenta Mogelen liburua irakurriko dute Arriaga antzokian, Klasikoen XVIII. Irakurketa Jarraituan. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu izan da Bizenta, Joan Antonio Mogel "Peru Abarka"ren egilearen iloba.
Miren Agur Meabe, Dolores Redondo eta Mircea Cartarescu, Bilboko Liburu Azokako zilarrezko lumen irabazle
Maiatzaren 30etik ekainaren 8ra egingo da Areatzan 55. Bilboko Liburu Azoka. Hurrengo egunetan sari gehiago banatuko dira, besteak beste, Urrezko Luma eta Kutxabank Atea sariak.
Ngugi Wa Thiong'o kenyar idazlea zendu da
Thiong'ok kikuyu hizkuntzan idazten zuen eta Nobel sarirako hautagai izan zen sarritan; 87 urteko idazlearen hainbat lan daude euskaratuta, "Gerra garaiko ametsak" lan autobiografikoa, berbarako.
Esteban Urkiaga 'Lauaxeta' omendu dute haren jaiotzaren 120. urteurrenean
Bizkaiko Foru Aldundiak ekitaldi bat egin du gaur Laukizen, "Bide barrijak" eta "Arrats beran" sortu zituen poetaren jaiotzaren urteurrena ospatzeko.
Literaturak eskaintzen duen ihesbidea ospatuko du Literaturiak
Maiatzaren 23tik 25era egingo dute Literaturia Zarautzen, aurten 'Ihes' lelopean. Liburu azoka, liburu aurkezpenak, elkarrizketak, eta musika, antzerki eta bertso emanaldiak bildu dituzte programan.
"Pleibak" Miren Amurizaren liburuak irabazi du 111 Akademiaren saria
111 Akademia literaturazaleen elkarteko kideen bozketen arabera, Miren Amurizaren eleberria izan da 2024. urteko literatura lanik onena.
Paloma San Basiliok "Uxoa, el secreto del valle" aurkeztu du, Baztanen girotu duen eleberri berria
Artista madrildarrak Iruñean aurkeztu duen eleberriak galerei, doluari eta bizitzan aurrera egiten saiatzeari buruzko hausnarketa egiten du. "Ez da autobiografikoa, baina galera baten eta berreraikuntza baten istorioa da", azaldu du idazleak.