Imre Kertesz hungariar idazlea, Nobel sariduna, hil da
Imre Kertesz 2002an Literaturaren Nobel saria jaso zuen idazle hungariarra gaur hil da Budapesten, 86 urte zituela.
Euskaraz, "Zoririk ez" haren lana irakur daiteke, 2003an Urtzi Urrutikoetxeak euskarara ekarri eta Elkar argitaletxeak argitaratua.
2002an golardoa jasota, inoiz Literaturaren Nobel saria jaso zuen lehen hungariarra bilakatu zen Kertesz, Holokaustoa eta nazien kontzentrazio esparruetako bizimodua kontatu zuen idazlea.
1929an Budapesten jaioa, Kertesz Hungarian eta Alemanian bizi izan zen. Nobel sariaren epaimahaiak esan zuzenez, haren lanek "historiaren bidegabekeriaren aurka gizakiek erakutsitako esperientzia hauskorra" gordetzen dute.
Alemanerazko hainbat lan hungarierara eraman zituen, gainera, idazleak: Elias Canetti, Sigmund Freud, Hugo von Hoffmannstahl, Friedrich Nietzsche, Joseph Roth, Arthur Schnitzler...
Kertesz, euskaraz
Urtzi Urrutikoetxea “Zoririk ez” Kerteszen lanaren itzultzaileak azaldu digunez, hungariarraren lanetan oso nabarmena da idazleak gaztetan Auswitchzeko kontzentrazio esparruetan bizi izandakoaren itzala. Gainera, Urrutikoetxeak itzulitako eleberrian, ume baten ikuspegitik kontatzen ditu basakeriok Kerteszek, eta adingabearen inozentziak "pisu are lazgarriagoa" ematen dio lanari.
Bestalde, garaiko lekukotasun gisa ere, oso baliagarri deritzo Urrutikoetxeak “Zoririk ez” liburuari, “gizarteak etorri ahala onartutako urratsen bidez Holokaustoa apurka zelan garatu zen erakusten baitu, garaiko gizon-emakumeak zelan egokitu ziren agintariek eginiko pauso bakoitzera”.
Hizkuntzaren aldetik, laneko hizkuntza aniztasuna azpimarratu du. Urrutikoetxearen hitzetan, euskal tradizioan ez bezala, hungarieraz idatziriko lana hamaika hizkuntzatako hitzez zipriztinduta ageri da: yiddisha, poloniera, aleman estandarra, hungariera…
Alemanerako bertsiotik itzuli zuen Urrutikoetxeak “Zoririk ez”, gero beste hizkuntza batzuetako bertsioekin erkatuta eta euskaraz bazekien aditu hungariar batek euskarazko itzulpena atalez atal gainbegiratuta.
Albiste gehiago literatura
Patxi Zubizarretak lortu du Xabier Lete beka
Euskarazko literatura sorkuntzarako 70.000 euroko dirulaguntza “Txoriei begiratzen zien gizonari begiratzen zion emakumea” proiektua gauzatzeko izango da.
EHUk Gabriel Arestiren pentsamenduaren gaurkotasuna aldarrikatu du
EHUko 35 ikasle-irakaslek gaur egundik begiratu diote duela mende erdi zendutako bilbotar idazlearen obrari eta pentsamenduari, "Gabriel Arestik ereindakoak 1975-2025" liburuan.
"Esteban Urkiaga, Lauaxeta. Poesia, artea, ideologia" liburua argitaratu du Jon Kortazarrek
Bizkaitar irakasle eta ikertzaileak bi atal nabarmendu ditu Pamiela etxeak argitaratu duen lanean. Lehenengoan, Lauaxetaren poesia artearekin eta ideologiarekin lotzen du, eta bigarrenean gizarteak Lauaxetaren bizitzaz eta lanaz egin duen harrera aztertu du. Bizkaitar idazlea fusilatu zuten eguneko 88. urtemugan aurkeztu dute lana. (Musika, "Azken oyua" Antton Valverdek musikatuta)
400 lagunek Bizenta Mogelen "Ipui onak" irakurriko dute ostegunean, Arriagan
Emakume batek argitaratu zuen euskarazko lehen liburua aukeratu dute Bilbo Zaharra euskaltegikoek Klasikoen Irakurketa Etenik Gabearen XVIII. ediziorako. Nerea Ibarzabal markinar idazle eta bertsolariak abiatuko du saioa, 08:00etan.
Jabier Kalzakortak Bilboko Liburu Azokako Urrezko Luma jaso du
Markinar irakasle, ikertzaile, euskaltzain eta idazleak jaso du Bilboko literatura hitzorduaren garaikurra. Herri literaturan aditu handia da Kalzakorta.
Jabier Kalzakorta: ''Neska harrigarri argia zen Bizenta Mogel''
Markinar euskaltzain, irakasle eta ikertzaileak Bizenta Mogelen argitasuna azpimarratu du.
Bizenta Mogel, "zigor zaurigarriaren beldur" izan ez zen idazlea
Ekainaren 5ean, "Ipuin onak" Bizenta Mogelen liburua irakurriko dute Arriaga antzokian, Klasikoen XVIII. Irakurketa Jarraituan. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu izan da Bizenta, Joan Antonio Mogel "Peru Abarka"ren egilearen iloba.
Miren Agur Meabe, Dolores Redondo eta Mircea Cartarescu, Bilboko Liburu Azokako zilarrezko lumen irabazle
Maiatzaren 30etik ekainaren 8ra egingo da Areatzan 55. Bilboko Liburu Azoka. Hurrengo egunetan sari gehiago banatuko dira, besteak beste, Urrezko Luma eta Kutxabank Atea sariak.
Ngugi Wa Thiong'o kenyar idazlea zendu da
Thiong'ok kikuyu hizkuntzan idazten zuen eta Nobel sarirako hautagai izan zen sarritan; 87 urteko idazlearen hainbat lan daude euskaratuta, "Gerra garaiko ametsak" lan autobiografikoa, berbarako.
Esteban Urkiaga 'Lauaxeta' omendu dute haren jaiotzaren 120. urteurrenean
Bizkaiko Foru Aldundiak ekitaldi bat egin du gaur Laukizen, "Bide barrijak" eta "Arrats beran" sortu zituen poetaren jaiotzaren urteurrena ospatzeko.