Gerra Zibila: lotsaren hasierak 80 urte bete ditu
Espainiako Armadaren zati bat, indar politiko batzuen babesarekin, Errepublikako Gobernu legitimoaren aurka altxatu zen 1936ko uztailaren 17an eta 18an. Kolpeak Espainiako zati batean bakarrik izan zuen arrakasta, eta Gerra Zibila hasi zen. Guda 1939ko apirilaren 1ean amaitu zen errepublikanoen porrotarekin.
Altxamendua duela 80 urte hasi zen, 1936ko uztailaren 17an, Melillako garnizioaren ofizialek kolpearen berri eman zutenean.
Armadako goi-agintariek hilabeteak eman zituzten estatu-kolpea prestatzen, besteak beste, Gonzalo Queipo de Llano, Emilio Mola eta Jose Sanjurjo jeneralek. 1936ko otsailaren 16an Fronte Popularra ezkerreko koalizioak hauteskundeetan garaipena lortu ondoren, kolpea bizkortu zuten eragile faxistek.
Melillako altxamenduarekin, Francisco Franco jeneralak Afrikatik zuzendutako Armadaren zatiak Errepublikako Gobernu demokratikoaren aurka egin zuen uztailaren 17an.
Marokoko iparraldean (Espainiako kolonia zen orduan) eta Kanaria uharteetan kantonatutako tropak penintsulako hegoaldera eramanez, kanpaina hasi zuten indar faxistek. Militarrek gerra-egoera ezarri zuten Espainiako eremu zabaletan eta hainbat herrietan.
Arrakasta partziala
Besteak beste, Galizia, Nafarroa eta Gaztela eta Leon erkidegoetan eta Oviedo, Granada eta Zaragoza hirietan izan zuen arrakasta kolpeak, monarkiko tradizionalisten, Falangearen eta eskuineko sektore zabalen babesa jaso baitzuen bertan.
Matxinada faxistak, aldiz, porrot egin zuen Madrilen, Katalunian, Levanten, Gaztela-Mantxan, Murtzian eta Andaluziako ekialdean. Asturiasen, Kantabrian eta Euskadin ere ez zuen arrakastarik lortu. Euskal abertzaleek Errepublika babestu zuten.
Hiri handietan, Gobernu konstituzionalaren indarrek eta ezkerreko alderdietako eta anarkisten miliziek garaitu egin zituzten frankistak.
Faxisten garaipen partzialak Espainiaren zatiketa bultzatu zuen, eta, ondorioz, Gerra Zibila.
Guda 1939an amaitu zen, frankisten garaipenarekin. Ondoren, Francisco Franco jeneralaren diktadura luzea etorri zen; izan ere, Franco bera hil arte iraun zuen, 1975eko azarora arte, alegia.
Albiste gehiago politika
Osasun Mahaiak ituneko 24 ildo estrategikoak babestu ditu
Hala ere, EH Bilduk, Sumarrek, LABek, ELAk, SATSEk, CCOOk eta UGTk ez dute ituna babestuko. Desadostasun handiena eragin duten gaiak hizkuntza-politikari buruzkoak eta lankidetza publiko-pribatuari buruzkoak izan dira.
Gazarako beste martxa bat "bideraezina" dela uste du Podemos Euskadik, baina beste aukera batzuk aztertzen ari dira
Martxa Globalean parte hartu zuten Maite Gartzia (koordinatzailearen ondokoa) eta Alberto Villarreal (Osasun arduraduna) ekintzaileek Egipton bizi izandako egoeren berri eman dute. Espainiak Egipton duen enbaxadorearen jokabidea kritikatu dute, martxara ez zutela joan behar esan baitzien.
Martinez: "Gaur egun garrantzitsua da osasun sistema publikoa eraldatzeko"
Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak Osasun Itunaren mahaiaren bileraren garrantzia azpimarratu du. Bertan, onkologia, osasun mentala eta lehen mailako arreta bezalako arloei buruzko 24 dokumentu estrategiko onartuko dira. Martinezek azpimarratu du topaketa honek hirugarren lan-fasearen amaiera markatzen duela eta eragileen konpromisoa bilatzen duela itunaren ebaluazioan eta garapenean aurrera egiten jarraitzeko.
Euskal osasun sistemaren etorkizunari babes "sendoa eta irmoa" eman zaiola azpimarratu du Osasun sailburuak
EAEko osasun sistemaren etorkizuna diseinatuko duten ildo estrategikoen 24 dokumentuak onartu ditu ostiral honetan Osasun Itunaren Mahaiak. "Dokumentu bakar bat ere ez da aurrera ez egiteko arriskuan egon. Hirugarren fase honen babesa sendoa eta irmoa da", esan du Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak.
EAJk eta EH Bilduk eserleku kopuru bera lortuko lukete Eusko Legebiltzarrean; jeltzaleak bost puntu daude gainetik
Bi alderdiek 28 eserleku lortuko lituzkete, eta PSE-EEk 11. Gauzak horrela, EAJk eta PSE-EEk osatzen duten koalizioak gehiengo absolutuari eutsiko lioke. Abstentzioa % 41ekoa izango litzateke, 2025eko ekaineko Euskal Soziometroaren arabera.
EH Bilduk Osasun Itunaren 11 ildo estrategikoren alde bozkatuko du, 8ren aurka eta 5 puntutan abstenitu egingo dira
Euskadi Irratiko Faktoria saioan eman du horren berri Arnaldo Otegik. Era berean, osasun mahaian Konfebaskek duen ordezkapena kritikatu du, euren ustez etekinak lortzea bakarrik bilatzea duelako helburutzat.
Auzitegi Konstituzionalak Amnistia Legea babestu ondoren, orain zer?
Printzipioz, Puigdemont atxilotzeko aginduak eta Junquerasen inhabilitazioak bere horretan jarraituko dute, baina Konstituzionalak ebazpena Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen duenean Auzitegi Gorenak buruzagi independentisten aurrekari penalak berrikusi beharko ditu.
Konstituzionalak amnistia babesteko arrazoiak: Kataluniako prozesu independentista "krisi politikoaren kasu paradigmatikoa" izan zen
Konstituzionalak ezustekorik gabe atzera bota du PPk aurkeztutako helegitea, baina ebazpenak berrikuntza batzuk ditu, besteak beste, amnistia justifikatzeko arrazoibidea sendotzea.
2030erako Turismo Plan Estrategikoak Gipuzkoaren eta lurraldean bizi diren pertsonen zaintza du ardatz
'Zatoz eta zaindu' goiburua duen planarekin, "bizikidetza osasuntsua" bultzatu da turismoaren esparruan, izan ere, BPGren % 8,4 dagokio sektoreari eta 40.000 familia baino gehiago enplegatzen ditu. Bost ardatz estrategikotan sostengatzen da Aldundiak diseinatutako plana.
Bilbok Basque Segurtasun Foroaren lehen jardunaldia hartuko du astelehenean, Euskadiko segurtasuna birdefinitzeko
Euskalduna Jauregia izango da Eusko Jaurlaritzak segurtasun integraleko eredu berria eztabaidatzeko eta eraikitzeko bultzatutako ekimenaren agertokia. Erakundeetako, enpresetako, gizarteko eta hezkuntzako ordezkariek parte hartuko dute.