Kataluniako iragankortasun juridikorako legearen gakoak
Junts pel Sik eta CUPek 2017ko abuztuaren 28an erregistratu zuten Kataluniako Parlamentuan iragankortasun juridikorako legea. Ganberak legea onartu egin zuen, baina Espainiako Auzitegi Konstituzionalak berehala utzi zuen bertan behera.
Kataluniako Errepublikaren Konstituzioa idatzi arteko epea arautzen du, hau da, behin-behineko Konstituziotzat jo daiteke.
Hain zuzen ere, Kataluniako Errepublika independentea eratzeko prozesu konstituziogile hori abiarazteko agindua eman dio gaur Parlamentuak Generalitateari. Hauek dira iragankortasun juridikorako legearen gako nagusiak:
KONSTITUZIOA URTEBETEKO EPEAN
Urtebeteko epea izango dute Kataluniako Errepublika independentearen Konstituzioa idazteko eta lehendabiziko hauteskundeak deitzeko.
Prozesu konstituziogilearen lehendabiziko sei hilabeteetan herritarren ekarpenak jasoko dituzte eta ondoren hauteskunde berezi batzuk egingo dituzte Asanblada Konstituziogilea aukeratzeko.
Asanblada horrek idatziko du Konstituzioa eta ondoren Parlamentura eramango dute: hiru bostenen babesa beharko du onartua izateko. Azkenik, erreferenduma egingo dute, herritarren oniritzia jaso dezan.
ESPAINIAKO LEGE BATZUK, INDARREAN
Prozesu konstituziogilea amaitu bitartean, iragankortasun juridikorako legearekin “talka” egiten ez duten Espainiako Estatuko eta Europar Batasuneko legeak indarrean izango dira.
Horrez gain, Auzitegi Konstituzionalak baliogabetutako legea guztiak berriro jarriko dituzte indarrean.
ESTATUBURUA, MUGAK ETA ARMADA
Generalitateko presidentea izango da Estatuburua. Kataluniako Gobernuak hartuko du muga eta aduanetako kontrola. Espainiako Armada kanporatu egingo dute eta Asanblada Konstituziogileak erabakiko du Kataluniak Armada propioa izango duen ala ez.
FUNTZIONARIOAK
Katalunian lan egiten duten Estatuko behargin publikoak Generalitateko langile izatera pasatuko dira, soldata eta lan-baldintza mantenduz. Langile horiek integratzeko baldintza Espainiako Gobernuarekin adostu beharko dela aipatzen da.
Generalitateko langilea izateko eta interes orokorreko enpleguak lortzeko ezinbestekoa izango da Kataluniako naziotasuna izatea.
NAZIOTASUNA ETA HIZKUNTZAK
Espainiako naziotasuna izan eta 2016ko abenduaren 31a baino lehenagotik Katalunian erroldatuta dagoenak Kataluniako naziotasuna izango du. Kataluniak herritar orok Espainiako naziotasuna mantenduko du, baina espainiartasunari uko egitea eska dezake.
Nork eska dezake Kataluniako naziotasuna? Atzerrian bizi baina Katalunian jaiotakoek; Katalunian gutxienez bost urtez bizi izan den espainiarrak; eta kataluniarren seme-alabek.
Katalunian gutxienez bost urtez jarraian bizi izan diren atzerritarrek ere eskatu ahalko dute Kataluniako naziotasuna.
Hizkuntza ofizialak katalana, espainiarra eta aranera izango dira.
JUSTIZIA
Ordenamendu juridiko berria eratuko dute, baina egungo epaile, magistratu, fiskal eta abokatuen lanpostuak eutsita. Espainiako Auzitegi Konstituzionala eta Auzitegi Gorena Kataluniako Bermeen Salak eta Justizia Auzitegi Nagusiak ordezkatuko dituzte.
Kataluniako Auzitegi Nagusiko presidentea Generalitateak aukeratuko du eta fiskal nagusia Parlamentuak.
Auzi sozialetarako, lan-arloko eta administrazio auzietako salak mantendu egingo dituzte, baina epaitegi militarra kendu egingo dute eta oinarrizko eskubideei eta hauteskundeei lotutako auzietarako beste sala bat sortuko dute.
Gainera, Estatutuaren Bermerako Kontseilua (aholkularia) Berme Demokratikoen Kontseilua (loteslea) izatera igaroko da.
AMINISTIA
Kataluniako prozesu soberanista dela eta, auzipetu edo zigortu dituzten guztiei amnistia emango diete, tartean daude Artur Mas presidente ohia eta Irene Rigau, Joana Ortega eta Francesc Homs kontseilari ohiak.
OGASUNA ETA PENTSIOAK
Zerga-bilketa Generalitatearen esku egongo da. Herritarrek, enpresek eta erakundeek Kataluniako Ogasunean ordaindu beharko dituzte zergak.
Kataluniak Espainiako Estatuarekin duen zorrarekin zer gertatuko den ez dute argitu, baina Espainiako Gobernuarekin negoziatzea beharrezkoa izango dela aipatzen dute.
Era berean, Kataluniako herritar guztien pentsioak eta gizarte laguntzak jasoko dituztela zehazten du.
Albiste gehiago politika
Autobus batek Nafarroa eta Gipuzkoa zeharkatuko ditu, Mikel Zabalzaren oroimenez
Gazte nafarra hilik agertu zen Bidasoa ibaian 1985ean, Guardia Zibilak atxilotu eta 20 egunera.
Israeli arma enbargoa ezartzea onartu du Espainiako Gobernuak
Edonola ere, errege dekretuak klausula bat aurreikusten du, eta, horren arabera, salbuespen kasuetan eta Estatuaren interesaren eta interes orokorraren izenean, Ministroen Kontseiluak Israelekin merkataritza harremanak baimendu ahalko ditu.
Goiak Donostiako autobus geltokiko kafetegia lekuz aldatzea proposatu du, itxarongunea handitzeko
Donostiako alkatearen arabera, "garai batean aurreikusi zen gaur egun instalazio hori erabiltzen duten autobus askok, Gasteiz eta Bilbo jatorri-helmuga dutenek, desagertuko zirela 'euskal Y' abiadura handiko trenaren zerbitzua martxan jartzean", baina "asko atzeratzen" ari da. "Ez dakigu zein urtetan erabili ahal izango dugun abiadura handiko trena", deitoratu du.
Eusko Jaurlaritzak adierazi du Txiki eta Otaegi biktimak direla, eta eskatu du urteurrena ez dezatela instrumentalizatu
"'Txiki' eta Otaegi gobernu frankistak fusilatu zituen, biktimak dira, eta giza eskubideen urraketa onartezina jaso zuten, baina urteurren hau ezin da instrumentalizazio gisa erabili", adierazi du Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzaren bozeramailea gobernu bilareraren osteko prentsaurrekoan.
Jon Goikolea, Arkautiko akademiako zuzendari berria
Goikolea Juan Mari Atutxaren eskuineko eskua izan zen Segurtasun sailburu izan zen urteetan. Miren Dobaranek abuztuan utzi zuen kargua, Amaya Angulo zuzendariordearekin batera. Biek urtebete eskas egin zuten postuan.
"Txiki eta Otaegi ez ziren heroiak ezta martiriak izan": Fernando Buesa Fundazioak eta Covitek fusilamenduen urteurrenean ETA goratzea salatu dute
Bi elkarteek, halaber, ohar bateratu bidez, erakunde publiko, lokal, autonomiko eta estatuko guztiei eskatu diete "pertsona horien omenezko ekitaldiak ez sustatzeko eta ez babesteko".
Pirinio Atlantikoetako Prefeturak Ipar Euskal Herriko lau udal auzitara eraman ditu, Palestinako bandera zabaltzeagatik
Funtzio publikoak jokatu behar duen neutraltasunaz ez jardutea leporatzen die Urruña, Ozaze, Izura eta Itsasuko udalei. Ipar Euskal Herriko beste lau herriko etxek ere zabaldu dute Palestinako bandera, eta ikusteko dago Prefeturak horien aurkako auzibidea hasten duen ala ez.
Imanol Pradales lehendakariak jarrera "irmoagoa eta batuagoa" eskatu dio Europar Batasunari Gazako sarraskiaren aurrean
Gazako sarraskiaren aurrean, Europak “jarrera irmoagoa eta batuagoa” behar duela esan du gaur goizean Imanol Pradales lehendakariak, Europar Batasunak Espainian dituen enbaxadoreei egindako harreran. Tartean, Alemania, Italia, eta Herbehereetako enbaxadoreak zeuden, Palestinako estatua aitortu ez dutenak. Lehendakariak dioenez, jarrera irmoagoa ez izateak “sinesgarritasuna kentzen dio” Europar Batasunari.
Ipar Euskal Herriko hamar bat herrik Palestinako bandera eskegi dute, debekuaren gainetik
Pirinio-Atlantikoko prefekturak Palestinako bandera udaletxetik kentzera behartu zion Mauleko udalari, Frantziako Errepublikako printzipioak urratzen zituela argudiatuz. Debeku horren aurrean, Ipar Euskal Herriko hamar bat herrik bandera eskegi dute elkartasunez. Horien artean daude, Urruña, Itsasu, Izura, eta Baigorri.
Arabako Aldundiak biozientzien sektorerako pizgarri fiskalak aztertuko ditu
Proposamen hori ikus-entzunezkoen industriarako indarrean dauden pizgarri fiskalen antzekoa da, eta produkzio-kostuaren gaineko kenkariak jasotzen ditu, besteak beste.