Nork jaso beharko luke lehendabizi COVID-19aren aurkako txertoa?
Nazioarteko osasun adituek plan bat prestatu dute COVID-19aren aurkako txertoa nork jaso behar duen erabakitzeko, nahiz eta oraindik ez dakiten noiz egon daitekeen prest immunizazio segurua eta eraginkorra emango duen koronabirusaren aurkako txerto hori, Science aldizkarian ostegun honetan argitaratutako artikulu baten arabera.
"COVID-19aren aurkako txerto eraginkorrak garatzen direnean, hornidura urria izango da ezinbestean", adierazi dute egileek, eta Osasunaren Mundu Erakundeak, mundu osoko agintariek eta fabrikatzaileek eurek "txerto horiek herrialde guztietan nola esleituko diren aztertzen ari dira".
Ezekiel Emanuelek zuzendu du artikulua, Ekimen Globalen zuzendariorde eta Pennsylvaniako Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko Medikuntza Etika eta Osasun Politiken zuzendariak.
"Txertoak populazioan oinarrituta banatzeko ideia estrategia ekitatiboa dela dirudi", adierazi du Emanuelek, baina, "normalean, larritasunaren eta sufrimenduaren arabera banatzen ditugu gauzak leku jakin batean, eta, kasu honetan, uste dugu txertoak saihestuko lituzkeen heriotza goiztiarren kopuruak izan beharko lukeela neurri nagusia".
COVID-19aren txertoen banaketarako esparru bakar eta global baten diseinuan aurrerapen handirik egin ez bada ere, halakorik dagoenean, bi arazo planteatuko dira, artikuluaren arabera.
Alde batetik, aditu batzuen arabera, osasunean lan egiten duten langileek eta arrisku handienak dituzten biztanleek, 65 urtetik gorakoek adibidez, immunizazioa jaso beharko lukete lehenik, eta Osasunaren Mundu Erakundeak dio herrialdeek beren biztanleriaren araberako dosia jaso behar dutela.
Etika medikoaren ikuspegitik, bi estrategiek "akats larriak" dituzte, Emanuelen arabera.
Oinarrizko balioak
Aditu horiek adierazi dute funtsezko hiru balio hartu beharko liratekeela kontuan COVID-19aren txertoa herrialdeen artean banatzeko unea iristen denean.
Balio horiek jendeari mesede egitea dira, kaltea mugatuz; lehentasuna ematea desabantailak dituzten biztanleei, eta berdintasunezko kezka morala ezartzea gizabanako guztientzat.
Ereduak printzipio horiek hartzen ditu kontuan, COVID-19k eragindako kalteak mugatzera bideratuz, hala nola heriotzak, organoetako kalte iraunkorrak, zeharkako ondorioak, hala nola osasun-sistemen gaineko presioak eta suntsipen ekonomikoa.
Emanuelen taldearen arabera, "hiru dimentsio horietatik heriotzak prebenitzea, bereziki heriotza goiztiarrak, premiazkoa da".
Zure interesekoa izan daiteke
Horrela eragingo dio Behobia-Donostia lasterketak trafikoari
Igandeko lasterketa herrikoiak eragina izango du trafikoan, autobusen ibilbide eta geltokietan, TAO zerbitzuan eta lurrazpiko aparkalekuetan. Ia 28.000 korrikalarik hartuko dute parte eta milaka izango dira ikustera hurbiltzen direnak ere. Donostiako Udalak garraio publikoa erabiltzeko gomendatu du. 09:45etik aurrera, ETB1en eta eitb.eus-en jarraitu ahal izango da zuzenean.
"Irabazi arte", "Generación Click" eta "Los Williams" saioek Telebista Akademiaren Iris sarietako izendapena jaso dute
Sariak banatzeko ekitaldia 2026ko otsailaren 16an egingo dute, Madrilen, Teatro Real antzokian.
"Palestinarekin bat, konpromiso bat" ekimena aurkeztu dute, Gernika-Palestina sareak deituta
Gernika-Palestina herri ekimenak euskal gizartearen konpromisoa eskatu du larunbat honetan, "Palestina babesteko eta elkartasun aktiboan urratsak emateko", bai arlo ekonomikoan, bai arlo humanitarioan. Hainbat "eragile politiko eta sozialen" babesarekin eman du konpromisoaren berri, Donostian egindako prentsaurreko batean, eta Israelekin harremanak haustea eta "nazioarteko zuzenbidea errespetatzea eta aplikatzea" eskatu du.
Xabier Agote (Albaola): "Euskaldunek mundu mailan puntako itsas teknologia garatu zuten duela 500 urte"
EITBk Albaolako presidentearekin hitz egiteko aukera izan du San Juan baleontzia uretaratu eta biharamunean. Pozik eta hunkituta agertu da, baina aurretik lan handia dutela esan du; izan ere, belak eta mastak egin behar dituzte oraindik. Astelehenetik aurrera, lanean jarraituko dute, ontzia ekipatu eta udaberrian berriz ikusgai jartzeko.
Hodi baten hausturak ur-hornidura arazoak eragin ditu Ezkerraldean
Matxura konpondu dute jada, baina txorrotak ireki eta urari isurtzen uzteko gomendatu dute, oraindik zikin egon daitekeelako.
Txalo artean ospatu dute Kanadan 'San Juan' ontziaren uretaratzea
Txalo artean ospatu dute Red Bay Kanadako Ternua eta Labrador probintziako herrian San Juan ontziaren uretaratzea. Bertako herritarrak elkarrekin bildu dira uretaratzea zuzenean ikusteko; izan ere, arrantzale herri horretako uretan aurkitu zuten hondoratuta, 1976an.
Giroa lehortuko du igandean iritsiko den hego-haizeak
Tenperatura minimoek behera egingo dute, baina maximoek, gora. Kostan, abisu horiak egongo dira, olatuen indarragatik.
Gripearen aurkako txertoa jartzeko deia egin die Osasun Sailak 60 urtetik beherakoei, bereziki haurrei
Aste honetan 889 gripe-kasu izan dira, eta horietatik % 6,2 baino ez dira ospitaleratu; aurreko astean, berriz, % 10 izan ziren. Jaitsiera horrek erakusten du txertaketak kasu larriak murriztu ditzakeela.
Bost atxilotu, horietako bi Nafarroan, adingabe batekin trafikatu eta ezkontzera behartzeagatik
Nafarroako Erriberatik Kataluniara eraman zuten 14 urteko neska, eta familia eroslearen kontrolpean egon zen, behartuta ezkontzera bultzatzeko asmoz. Gizakiak salerostea egotzi diete.
'San Juan' baleontzia Pasaiako badian da jada, historia egiteko prest
Oraindik ez dute lan guztia amaitu, mastak, oihalak eta beste xehetasun batzuk falta baitira. Asmoa da 2027an Kanadarantz abiatzea, euskaldunek bere garaian egiten zuten modura.