Udako 93 egun eta 16 ordu 2022an, gaurtik aurrera
2022ko udara ekainaren 21ean hasiko da Euskal Herrian, goizean, 11:14an. Urteko urtarorik luzeena izango da, eta zehazki 93 egun eta 16 orduko iraupena izango du; izan ere, irailaren 23an emango dio lekukoa udazkenari, goizaldean, 3:04an. Hala du zehaztuta, bere web-orrian, Espainiako Astronomia Behatoki Nazionala; Espainiako Geografia Institutu Nazionalekoa da, Espainiako Gobernuko Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agendarako Ministerioaren mendekoa.
Noiz hasten da uda, eta zergatik ez du egun berean egiten urtetik urtera? Aipatutako iturriaren arabera, Euskal Herrian zein ipar hemisferioko gainerako toki guztietan, Eguzkiak ipar deklinaziorik handiena duenean hasten da udara. Deklinazioak adierazten du zein angelu zehazten duen Eguzkiak ekuatorearekin, eta, hori gertatzen denean, Eguzkiak, eguerdian, altuerarik handiena markatzen du zerumugan, eta zeruan arkurik luzeena marraztu. Hori dela eta, urteko gainerako egun guztietan baino eguzki-ordu gehiago daude egun horretan; hain zuzen ere, azken negua hasi zen egunean baino ia sei ordu gehiago.
Udako solstizioa, beraz, ekainaren 21ean da. Nondik dator "solstizio" hitza? Espainiako Astronomia Behatoki Nazionalak dioenez, latinetik, "solstitium" berbatik; "Eguzki geldia" esan nahi du horrek, eta erabiltzen da ematen duelako, egun batzuetan, Eguzkiak eguerdian hartzen duen altuera ez dela aldatzen.
Ez da Eguzki edo Ilargi eklipserik egongo, baina bai, aldiz, urtero bezala, bi ozar-izar adierazgarri, alegia, Delta Acuaridak eta Pertseidak. Delta Acuariden maximoa uztailaren azken egunetan izango da (30aren bueltan), eta Pertseidena, aldiz, abuztuaren 12an bueltarako dago aurreikusita. Hori bai, ilbetea izango da orduan, eta, beraz, zailagoa izango da ikustea.
Nabarmentzeko modukoa da, halaber, uztailaren 4an afelioa izango dela. Zer da hori? Alegia, noiz dagoen Lurra Eguzkitik urrunen. Egun horretan, Eguzkia 152 milioi kilometrotara baino gehiagotara izango dugu. Urtarrilaren 4an, sei hilabete lehenago, hurbilen izan genuen Eguzkia, bost bat kilometro gertuago; orduan perihelioa izan zen.
Albiste gehiago gizartea
Egokitutako menuek betiko eraldatu dituzte eskoletako jangelak
Gero eta ohikoagoa da eskola-jantokietan ikasleek dieta bereziak behar izatea, erlijio-arrazoiengatik, intolerantziengatik, elikagai jakin batzuekiko alergiengatik eta bestelako osasun-arazoengatik. Gaur gaurkoz, EAEko ikastetxeetako jangeletan banatzen diren 8 menutatik 1 egokitutakoa da.
Milaka pertsona atera dira gaur kalera Hego Euskal Herrian, Palestinaren alde
Gasteizen, Bilbon eta Iruñean arratsaldeko zazpietan abiatu dira Palestinaren aldeko Borroka Eguna dela eta antolatutako mobilizazioak. Deialdia Gazarako Mugimendu Globalak eta Global Sumud Flotillak egindako nazioarteko ekimenari erantzunez gauzatu da, “Apur dezagun Gazako blokeoa. Defenda dezagun Global Sumud Flotilla” lelopean. Goizean ere, protesta egin dute Gasteizen, Legebiltzarraren kanpoaldean.
Komunitate palestinarrak genozidioaren aurkako manifestazioa deitu du asteazkenerako Zinemaldian
Palestina-Euskal Herria Elkartasun Batzordeak “The Voice of Hind Rajab” filmaren proiekzioa baliatuko du Israelen erasoa eta horren inguruko isiltasun “konplizea” salatzeko Donostiako kaleetan.
Donostiako masajistak ukatu egin ditu sexu-erasoen akusazioak
Fiskaltzak eta akusazio partikularrek 45 urteko kartzela-zigorra eskatu dute akusatuarentzat.
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.