Mash Elizalde, trans gizona: "Lege berriak askatasuna ekarri digu"
Mash Elizalde iruindarrak 23 urte ditu, eta duela bost urte inguru bere trantsizioa hasi zuenetik, Errenteria du bizileku. 2018an hasi zen hormonak hartzen, baina lege berria indarrean sartu arte ez du bere izena eta sexu aipamena Erregistro Zibilean aldatu.
Lege zaharraren arabera, erregistroan agertzen den sexua aldatzeko prozesurako nahitaezkoa zen, alde batetik, bi urtean zehar hormonak hartzea, eta, bestetik, medikuaren ziurtagiria izatea. Mashen esanetan, baina, neurriz kanpoko arauak ziren horiek, eta jazarpena baino gehiago, norberaren erabakia izan beharko litzatekeela uste du.
Berak hormonak hartzeko hautua egin zuen, baina hori egin nahi zuelako. Mediku txostena ere eskuratu zuen, baina argi zuen bera ez zegoela gaixo, eta uko egin zion ziurtagiria inon aurkezteari.
Testuinguru horretan, iruindarrak ez ditu orain arte sexu aipamena eta izena aldatu, eta egunerokotasuna ez dela batere erraza izan aitortu du, beti azalpenak ematen aritu baita. Orain, ordea, Trans Lege berriak aitortzen du pertsonen borondatea dela Erregistro Zibilean sexu aipamena aldatzeko baldintza bakarra, eta pozik eta ilusioz beterik abiatu du izapidetze prozesua.
Nolanahi ere, bidea ez da erraza izaten ari, lege berriak ez baitu aurreikusten erregistroan agertzen den sexua aldatzeko izapidea egun bakar batean egitea; prozesua bi urratsetan egin behar da, hiru hilabeteko tartearekin. Kontuak kontu, horrenbeste itxaron ondotik, hurbil ikusten du aldaketa.
Lege berriaren barruan hutsunerik ikusten duen galdetuta, nabarmendu du hainbat kolektibo garrantzitsu kanpoan utzi direla, hala nola migratzaileak edo binarioak ez direnak. Era berean, garrantzitsutzat jotzen du Gobernuak Administrazioan lan egiten dutenak heztea eta informatzea, lege hori nola bete jakin dezaten. Azkenik, ikastetxeetan eta, oro har, gizarte osoan hezkuntza handiagoa behar dela uste du.
Albiste gehiago gizartea
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioak Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.