Zaintza, kezka-iturri: gizartea zahartzen ari da eta orain arteko zaintza ereduak agortuta daude
Covid-19aren pandemiak agerian utzi zuen edadeko pertsonen zaintzaren inguruan eraikitako sistemak ez diela gaur egungo beharrei erantzuten. Mendekotasunen bat duten senitartekoak norbere etxean zaintzea zaildu egin da familia askorentzat, egoitzetako plaza kopuruek ezin izaten diote dagoen eskariari aurre egin eta itxaron-zerrendak sortzen dira…
65 urtetik gorako gizon-emakumeen kopuruak nabarmen egin du gora azken hamarkadan. Gaur egun, Hego Euskal Herriko biztanleria osoaren ia laurdena dira (% 23); 669.600 pertsona hain zuzen ere. Duela hamar urte, 2014an, adin-tarte horretakoak ez ziren 570.000 pertsona izatera iristen eta biztanleriaren % 20 osatzen zuten.
Biztanleria zahartzen doan heinean, hazten dira mendekotasuna duten pertsonen kopurua eta horien zaintzarako beharrak. Hego Euskal Herriko lau lurraldeetan 95.000 edadeko pertsona daude, mendekotasun mailaren bat dutelako, laguntzaren bat jasotzen. Adituen aurreikuspenen arabera, kopuru horrek gora egingo du hurrengo urteetan.
Ondorioz, hurrengo urte eta hamarkadetan erronka handi bati egin beharko diote aurre Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Foru Aldundiek eta Nafarroako Gobernuak, haien esku baitago, hein handi batean, mendekotasuna duten adinekoen zaintza kudeatzea.
Hain zuzen ere, gizarte gaietarako sailak izan ohi du erakundeotan aurrekonturik handienetakoa. 2025eko aurrekontuetan Arabak 267 milioi euro bideratu ditu gizarte politiketara; Bizkaiak, 755 milioi euro; eta Gipuzkoak, 534,5 milioi euro. Nafarroako Gobernuko Gizarte Sailak 663,4 milioi euroko aurrekontua izango du.
Kopuru horretatik, % 38-44 mendekotasuna duten adineko pertsonen zaintzara bideratu ohi da: etxeko zaintza finantzatzera, egoitzetako plazak ordaintzera, eta abar.
Mendekotasuna duten pertsona edadetu gehienak etxe partikularretan (senideekin edo zaintzaileekin) bizi dira oraindik ere; % 27 daude adinekoen egoitzetan. Hala ere, mendekotasunak maila jakin batzuk gainditzen baditu, zaila izan ohi da pertsona horiek etxean zaintzea.
Hain zuzen ere, Nafarroako adinekoen egoitzetan 5.862 gizon eta emakumerentzako lekua dago gaur egun. Euskal Autonomia Erkidegoan, aldiz, 19.853 plaza daude, modu honetara banatuta: Bizkaian 10.974, Gipuzkoan 5.322 eta Araban 3.557. Plazen erdia inguru publikoak eta hitzartutakoak dira (% 88 Gipuzkoan); alegia, erakundeen dirulaguntzekin finantzatzen dira.
Kostua
Izan ere, adinekoen egoitza batean bizitzeak hilean 4.000 eurotik gorako kostua izan dezake. Hego Euskal Herriaren kasuan, ordua, kostu horren erdia baino gehiago foru aldundiek edo foru gobernuak ordaindu dezakete plaza publikoa edo kontzertatua eskuratuz gero. Kasu gehienetan, egoitzetako erabiltzaileen egoera ekonomikoaren arabera ezartzen da prezioa, eta behar izanez gero, erabiltzaile batzuek ez dute ezer ordaintzen.
Alabaina, adinekoen egoitzetako plaza publiko eta kontzertatuen kopurua ez da nahikoa gaur egun dagoen eskariari erantzun ahal izateko. Lurralde guztietan hainbat hilabetetako itxaronaldiak egon ohi dira. Nafarroan, adibidez, bataz beste, 11 hilabete inguru itxaron behar izaten da plaza kontzertatu edo publiko bat lortu arte.
Une honetan, guztira, lau lurraldeetako datuak kontuan hartuta, 4.000 lagun inguru daude egoitzaren batean lekua egin zain, bertara bizitzera joan ahal izateko.
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Etxebizitzak gero eta gehiago kezkatzen du euskal gizartea, eta Osakidetzarekiko eta Ertzaintzarekiko konfiantza hobetzen ari da
Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo nagusia, azken Deustobarometroaren arabera; bitartean, osasunaren, segurtasunaren eta migrazioaren inguruko kezkak behera egin du, eta zerbitzu publikoekiko konfiantza berreskuratu da.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.