Siriako gatazka, 100.000 hildako hiru urtetan
Sirian 2011an hasitako gerrateak hirugarren urtemuga beteko du hilabete honetan. Bachar El Asad-en erregimenaren aurka hasitako herri matxinada gatazka zibilean bilakatu zen eta ONUren arabera dagoeneko 100.000 hildako izan dira. Giza Eskubideen Behatokiak 140.000 hildakotik gora egon direla dio.
Gatazkaren kronologia
2011
Martxoak 15: Lehen protestak 'Tiraniarik gabeko Siria bat' lelopean
Martxoak 20: Erreboltaren erdigunean, Deraa, borroka bortitzak
Martxoak 29: Gobernuaren dimisioa
Martxoak 30: Lehen aldiz nazioari zuzentzen zaio Bachar Al Asad eta azpijokoa salatzen du.
Maiatzak 9: Europa Batasunak Siriarentzat arma bahimendua adosten du
Abuztuak 3: NBEren Segurtasun Kontseiluak errepresioa gaitzesten du. Egun batzuk beranduago AEBek eta Ebak gauza bera egingo dute.
Abuztuak 23: Siriako oposizioak Siriako Kontseilu Nazionala sortzen du.
Urriak 4: 'Siriako Armada Librea' osatzen dute desertoreek
Azaroak 12: Arabiar Ligak Siriaren parte hartzea bertan behera uzten dut.
2012
Otsailak 4: Errusiak eta Txinak betoa jartzen diote NBEaren Segurtasun Kontseiluaren erabakiari.
Otsailak 6: Iraultzaren Goi Kontseilu Militarra osatzen dute. AEBk bere enbaxada itxi egiten du. Egun bate beranduago Golkoko herrialdeek bere enbaxadoreak erretiratzen dituzte.
Otsailak 16: NBEko asanbladak 'giza eskubideak' bortxatuak izan direla dioen dokumentua onartzen du.
Martxoak 10: Kofi Annan, NBEko eta Arabiar Ligako ordezkaria, Asad-ekin elkarrizketatzen da. Honek terroristak dauden bitartean ez dela negoziaketarik egongo adierazten dio.
Apirilak 21: Segurtasun Kontseiluak bitartekariak bidaltzea adosten du.
Maiatzak 7: Oposizioak ukatzen dituen hauteskunde legegileak
Maiatzak 29: Hulako hilketak eraginda mendebaldeko herrialdeek Siriako enbaxadoreak kanporatzen dituzte
Uztailak 18: Daud Abdelá Rayiha, Defentsa ministroa, Asef Shaukat jenerala, El Asad-en koinatua, eta Hisham Ijtiar, segurtasun burua, atentatu batean hiltzen dira.
Uztailak 19: Errusia eta Txinak hirugarren aldiz betatzen dute Segurtasun Kontseiluaren erabakia
Abuztuak 2: Annanek bere bitartekaritza uzten du eta Lajdar Brahimik ordezkatzen du.
Abuztuak 6: Riad Hiyab lehen ministro oiak desertatu egiten du.
Abuztuak 16: Siria baliogabetzen du Konferentzia Islamikoaren Antolakuntzak
Irailak 15: Brahimi Al Asadek biltzen da lehen aldiz.
Urriak 24: Al Asadek su eten mugatua aldarrikatzen du. Iraungo dituen lau egunetan 400 hildako baino gehiago egongo dira.
Azaroak 9: Siriako Kontseilu Nazionaleko lehendakari izendatzen dute George Sabra.
Azaroak 11: Ahmed Muaz el Jatib Siriako Oposizioko Iraultzaren Indarraren Koalizio Nazionaleko lehendakari izendatzen dute.
Azaroak 12: Arabiar Ligak talde berri hau onartu egingo du. Abenduak 11 Barack Obamak onartuko du.
2013
Ekainak 4: NBEk Sirian arma kimikoak erabili direla frogatzen du baina ez daki nork erabili dituen.
Ekainak 13: Obamak Siriako oposizioarentzat armak bidaltzea ahalbideratzen du. Bi egun beranduago 73 ofizialek desertatu egingo dute.
Uztailak 6: Siriako Kontseilu Nazionalak Ahmad Yarba lehendakari berria izendatuko du.
Uztailak 25: NBEk 100.000tik gora hildako baieztatzen ditu.
Abuztuak 21: Oposizioak arma kimikoarekin jasandako erasoan 1.300 hildako iragartzen ditu.
Abuztuak 24: Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak Damascoko hiru ospitaletan sintoma kimikoak zituzten 3.600 zauritu tratatu zituztela iragartzen du, horietako 355 hil egin ziren.
Abuztuak 27: Obamak arma kimikoak erabili izanagatik Damaskoko erregimenak 'behar bezalako erantzuna' izan behar duela dio.
Irailak 5: Erresuma Batuak Damaskon abuztuaren 21ean egindako erasoan sarin gasa erabili zutela frogatzen du.
Irailak 10: Siriak Errusiak egindako proposamena onartzen du. Honen arabera nazioarteko ordezkariek arma kimikoak deuseztatuko dituzte.
Irailak 12: Al Asad-ek arma kimikoak entregatuko dituela dio eta inoiz ez dituela erabili.
Irailak 14: AEBk eta Errusiak lortutako erabakiaren ondorioz Siriako arma kimikoak suntsitu egingo dituzte.
Urriak 6: Nazioarteko ordezkariak arma kimikoak desegiten hasten dira.
2014
Otsailak 15: Siriako gobernuko ordezkariek eta oposizioko ordezkariek bigarren negoziaketak amaitzen dituzte inolako akordiorik lortu gabe.
Martxoak 11: Gatazka hasi zela hiru urte bete direnean 5,5 milioi haurrei eragin die gerrak Unicefen esanetan.
Zure interesekoa izan daiteke
2040rako CO2 isurketak % 90 murriztea adostu dute EBko herrialdeek, baina malgutasunez
EBko herrialdeetako ministroek adostutako helburu lotesle horri esker, atzerriko karbono-kredituak erosi ahal izango dira isuriak murrizteko helburuaren betetzeko (% 5). Brasilen izango den COP30 Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Goi-bilera hasi baino ordu gutxi batzuk lehenago egin dute akordioa.
Albiste izango dira: Zohran Mamdaniren garaipena New Yorken, Donostiako masajistaren aurkako epaia eta Dani Alvarezek Euskal Kazetarien Saria jasoko du
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoia, kultura aniztasunaren aldekoa eta ezkerzale berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bereganatzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuari esker.
Mamdanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".