Jair Bolsonaroren proposamen nagusiak
Aurreikuspenak bete dira, eta Jair Bolsonaro Alderdi Sozial Liberaleko (PSL) hautagai ultraeskuindarra da gaurtik Brasilgo presidente hautetsia. Urtarrilaren 1ean hartuko du kargua, eta egun horretan hasiko da kanpainan agindutakoak martxan jartzen, Langileen Alderdiak 13 urtez ezarritako politikak atzean utzita.
Armadako kapitain izandakoa da, eta Brasilgo diktadura militarra (1964-1985) sutsuki defendatu du beti. Adierazpen arrazistak, matxistak eta homofoboak egin ditu kanpaina osoan, eta, norabide horretan, Brasilgo Gobernua goitik behera aldatzea proposatu du bere programan.
Hona hemen, bere proposamen nagusiak:
ARMEN SALMENTA
Brasilek bizi duen delinkuentzia-tasa altuari aurre egiteko, armen salmenta liberalizatzea proposatu du Bolsonarok. Azken datu ofizialen arabera, urtero 60.000 hilketa baino gehiago izaten dira herrialde horretan.
PSL alderdiak programan jasotakoaren arabera, armak "erreminta bizigabeak" dira, "pertsonak hiltzeko" edota "biziak salbatzeko" erabil daitezkeenak. Bolsonarok behin eta berriz esan du "armei esker hilketa kopurua gutxitu" egingo dela.
Arma bat izatea eta bere burua defendatzea herritar guztien eskubidea dela esan izan du presidente hautetsiak. Bide horretan, Poliziari indarra erabiltzeko askatasun osoa ematea ere nahi du, eta gaizkileak epaitzeko gutxieneko adina 16 urtera jaistea proposatu du.
ERLIJIOA
Balio katolikoak eta militarrak uztartuta, erlijioa erdigunean jarri du kanpaina osoan, programaren lelotik hasita: 'Brasil guztiaren gainetik, Jainkoa guztion gainetik'.
Hauteskundeetara aurkeztea erabaki zuen egunetik, Bibliaren pasarte bat zabaldu du lau haizeetara Bolsonarok: "Egia jakingo duzue, eta egiak libre egingo zaituzte".
Gobernu berria osatzeko prestatu duen lantaldean Eliza Ebanjelikoko kideak daude, enpresaburuekin eta ekonomistekin batera.
HEZKUNTZA
Brasilgo eskoletan "ideologia gehiegi" sartu direla uste du Bolsonarok, eta, horregatik, 1964ko erregimen militarraren "egia" herrialdeko haur guztiei erakustea "lehentasuna" dela adierazi du. Alessio Ribeiro Souto Armadako jeneral erretiratua izan da, besteak beste, Hezkuntzarako programa landu duena.
Brasilgo hiriburu guztietan eskola militarrak zabaltzea da PSL alderdiaren helburua, eta Hezkuntza ministro kargua ere militar baten esku utzi nahi dute.
"Hezkuntzako edukiak eta metodoak aldatu egin behar dira. Matematika, zientzia eta portuges gehiago. Doktrinamendurik ez, eta sexu-heziketa goiztiarrik ere ez", esan izan du Bolsonarok.
INGURUGIROA
Aldaketa Klimatikoari aurre egiteko Parisko Itunarekin ere ez dator bat Bolsonaro, eta presidente kargua hartu orduko Brasil akordio horretatik aterako dela hitz eman du, Donald Trump AEBko presidenteak hartutako bideari jarraituz.
Brasilgo enpresaburu handienek txalotu egin dute neurri hori. Nekazarien Batasun Demokratikoa (URD) erakundean herrialdeko lurjabe handiak batzen dira, eta, horien ustez, Pariskoak bezalako akordio batek ezin ditu erabaki Brasilgo ingurugiro politikak. Brasilek bere lurrak eta bere ingurugiroa kudeatzeko "legedi egokia" du, horien hitzetan.
EKONOMIA ETA PENTSIOAK
Ekonomiaz ezer gutxi dakiela esan du askotan presidente hautetsiak, baina Chicagoko Unibertsitateko ekonomia aditu bat aldamenean izan du hasiera-hasieratik aholkulari, eta horrek sinesgarritasuna eman dio enpresarien aurrean.
Neurri asko proposatu ditu, defizita murrizteko, horietako batzuk oso polemikoak. Besteak beste, Estatuko hainbat enpresa publiko pribatizatzea nahi du Bolsonarok, inflazioa % 4,5era jaisteko helburuarekin.
Pribatizazioen bidez lortutako diruarekin pentsioen sistema erreformatzea da beste helburuetako bat; erretiroa hartzeko adina 61 urtera jaitsi nahi du gizonezkoentzat, eta 56ra emakumezkoentzat.
Brasilgo Gobernuaren egituran ere aldaketak agindu ditu, ministerioen kopurua erdira (30etik 15era) murriztuko dituela iragarri baitu.
MIGRAZIOA
Mezu oso arrazistak zabaldu ditu kanpaina osoan. Brasilen eta Venezuelaren arteko mugan abuztuan izandako liskarrei konponbidea emate aldera, "venezuelarrentzako errefuxiatu-kanpalekuak sortzea" proposatu zuen.
"Brasilek ezin dizkie bere mugak denei zabaldu", azaldu zuen.
Albiste gehiago mundua
Etxean betetzeko 12 urteko espetxe-zigorra ezarri diote Alvaro Uribe Kolonbiako presidente ohiari
Gainera, 3.400 milioi peso kolonbiarreko (822.000 dolar) isuna ezarri diote, eta zortzi urte baino gehiagorako inhabilitatu dute eskubide eta funtzio publikoak gauzatzeko.
EBJAk Italiari ohartarazi dio herrialde bat segurutzat jotzeko kontrol judiziala eta informazio eskuragarriaren bermeak behar direla
Giorgia Meloni Italiako lehen ministroak kritikatu duenez, erabaki "harrigarriak" berekin dakar "Europako jurisdikzioak ez dagozkion eskubideak erreklamatzea". Mediterraneoan erreskatatu eta Italiako agintariek Albaniako zentro batera eraman zuten Bangladesheko migratzaile bati buruzkoa da auzia.
Nahaspila AEBko ipar-ekialdean: Uholdeek metroa, errepideak eta aireportuak kolapsatu dituzte
Euriteek New York, New Jersey, Filadelfia eta Washington bezalako hiriak kolpatu dituzte, larrialdi egoera ezarri, 1.300 hegaldi bertan behera utzi eta errepideak, metro geltokiak eta trenak itxi behar izan dituzte.
Albiste izango dira: Trumpen muga-zergak, Irteera Operazioa eta Boiseko Jaialdia
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Trumpek muga-zergen plan berri bat iragarri du, gutxienez % 10ekoa, baina abuztuaren 7ra arte ez da indarrean sartuko
Presidente estatubatuarrak abuztuaren 7ra arte luzatu du muga-zergak indarrean sartzeko epea, Europar Batasuneko inportazioei aplikatutakoak barne.
Gutxienez 86 gazatar hil dira asteazkenean laguntza humanitario bila zihoazela
Lekukoen esanetan, Israelgo Armadak jendetzaren aurka tiro egin du Zikimeko pasabidean “geldialdi taktiko” bat egiten ari zela.
Kanadak Palestina estatu gisa formalki aitortzeko asmoa du NBEren iraileko Batzar Nagusian
Palestina estatu gisa aitortuko duela iragarri duen G-7ko hirugarren herrialdea da, Frantziarekin eta Erresuma Batuarekin batera. Trumpek, bestalde, ohartarazi du horrek "merkataritza akordioa zailduko" duela.
Trumpek hainbat herrialde zigortu eta beste batzuk saritu ditu muga-zergen bidez
Indiak eta Brasilek, BRICS nazioarteko erakundeko kideek (Errusia ere horien artean dago), ez dute lortu Trumpekin akordiorik. Kanadak ere zail ikus lezake negoziazioa, bereziki Palestinako Estatua ofizialki aitortuko duela iragarri ostean.
Ozeano Barea normal antzean, apaldu egin baita tsunamia izateko arrisku maila
Errusiak bertan behera utzi du tsunami alerta, eta Erdialdeko Amerikan eta Hego Amerikan erne jarraitzen dute, nahiz eta kasu gehienetan alarmak kendu dituzten.
Xabier Murelaga, EHUko geologoa: "Munduko lurrikaren % 80 baino gehiago Pazifikoko Su Eraztunean gertatzen dira"
EHUko Geologia saileko zuzendariak azaldu duenez, asteazken honetan lurrikara gertatu den eremua, Kamtxatka penintsula, Pazifikoko Su Eraztunaren parte da. 2011n, Japoniako kostaldea kaltetu eta Fukushimako istripu nuklearra eragin zuen lurrikara ere bertan jazo zen.