Estatu Batuetan armen erabilera kontrolatzeko oztopo nagusiak
Asteartean Uvaldeko (Texas) lehen hezkuntzako eskola batean egindako tiroketan 19 haur eta bi heldu hil ziren, eta Estatu Batuetako armen kontrolari buruzko eztabaida piztu du berriro. Hala ere, armak eramateko eskubidearen sektore zabal baten aldarrikapenak, idiosinkrasia zein lege aldetik, edozein murrizketa oztopatzen du.
Barack Obamak, bere agintaldian, armak eskuratzeko aukera mugatzeko beharra nabarmendu zuen, eta diskurtso sinbolikoak egin zituen, hala nola, 2012an Sandy Hook eskolan izandako hilketaren ondoren, begiak malkoz beteta egin zuen adierazpena.
Joe Biden ere ildo berean mintzatu zen atzo, Texaseko sarraskiaren ostean: "Jainkoaren izenean, noiz egingo dugu planto armen aldeko 'lobby'aren aurrean?", galdetu zuen, premiazko neurriak hartzea ezinbestekoa dela azpimarratuta.
Armak edukitzearen aldeko 'lobby' handia Erriflearen Elkarte Nazionala da, eta eremu politikoan Alderdi Errepublikanoaren babesa dauka. Armen erabilera murrizteko aukera oztopatzeko, Konstituzioaren Bigarren zuzenketa erabiltzen duten argudio gisa: "Estatu libre batean segurtasuna bermatzeko ondoko antolatutako miliziak beharrezkoak direnez, herritarrei ez zaie ukatuko armak edukitzeko eta eramateko eskubidea".
Gainera, artikulu hori aldatzeko edo baliorik gabe uzteko, lortzeko zailak diren hainbat baldintza bete behar dira.
Hasteko, 1788an onartutako testu horretan edozein aldaketa egiteko ezinbestekoa da Kongresuko ordezkarien bi herenaren eta estatuen hiru laurdenaren babesa izatea.
Badago bigarren aukera, historian inoiz erabili ez badute ere: estatuen bi herenak Konstituzioari buruzko batzar bat deitzea.
Bestalde, 2008an emandako ebazpen judizial bat erabakigarria izan zen, armak eramateko eskubidea aldarrikatzen dutenen mesedetan. Ordura arte, herritarrek ez zuten horretarako eskubiderik aitortuta, eta armen erabilera arautzea tokiko agintarien edo erakunde estatalen eta federalen ardura zen.
Alabaina, norbanako batek auzitara jo zuen Washingtonen armak edukitzeko ezarritako debekua Konstituzioaren aurkakoa zela salatuz eta Auzitegi Gorenak arrazoia eman zion.
Magistratuen ebatzi zuten Bigarren Zuzenketak herritarrei armak edukitzeko eskubidea aitortzen diela, milizia baten partaide izan ez arren, eta, besteak beste, nork bere etxea defendatu dezan. Epai hark aurrekari bat ezarri zuen.
Zatiketa gizartean
Armak eraman beharreko defentsa bereziki errotuta dago Estatu Batuetako hegoaldeko estatuetan; nazio mailan, berriz, biztanleriak zatituta jarraitzen du. Gallup enpresak 2021eko urrian egindako ikerketaren arabera, herritarren %52k lege zorrotzagoak eskatzen dituzte; %35ek, berriz, lege horiek mantentzearen alde agertzen dira; eta %11k, berriz, araudia malgutzea aldarrikatzen dute.
Egun, ez dago datu ofizialik Estatu Batuetan dagoen arma kopuruari buruz. Estimazio ezberdinen arabera, 270 eta 310 milioi inguru izan daitezke.
Galuppen txostena kontuan hartuta, estatubatuarren %42k arma bat dute etxean eta armak dituzten pertsonen %80 gizon zuriak dira.
Albiste gehiago mundua
Txinan gero eta komunitate gehiago daude emakumeentzat bakarrik
Txinan goraldian daude elkarrekin bizitzea erabakitzen duten emakumeen komunitateak, familia tradizional bat eraiki beharrean. Beren burua zaintzeko libre bizitzea aldarrikatzen dute emakume horiek.
Kanadak AEBren aurka errepresalia gisa ezarritako muga-zergen zati bat kenduko du, Trumpekin akordioa errazteko
Gaia gertutik jarraitzen duten iturrien arabera, Carneyk % 25eko zergak kenduko ditu AEBk, Mexikok eta Kanadak sinatutako USMCA merkataritza libreko hiruko akordioaren estandarrak betetzen dituzten Estatu Batuetako merkantzientzat. Hala ere, Ottawak % 25eko muga-zergak mantenduko ditu altzairu eta aluminioarentzat, baita autoentzat ere.
Nord Stream gasbidearen sabotajeagatik Italian atxilotutako ukrainarrak Alemaniara estraditatzea errefusatu du
Gainera, akusatuak ukatu egin ditu Alemaniako justiziak egozten dizkion delituak.
NBEk Gazako gosetea izendatu izanaren gakoak
Azken asteetan, goseak eragindako berrehun heriotza baino gehiago erregistratu dira, martxoaren hasieratik Israelgo Gobernuak elikadura-laguntza eta oinarrizko beste hornidura batzuk blokeatu izanaren ondorioz. Hala ere, NBEk gosete egoera bat ofizialki deklaratu ahal izateko, zenbait baldintza bete behar dira.
NBEk ofizialki gosete egoera deklaratu du Gazan
Ehunka mila pertsona gose larrian daude eta krisia datozen asteetan areagotu egingo omen da.
Epaile batek debekatu egin du Alligator Alcatraz atxiloketa-zentroan migratzaile gehiago sartzea
Floridako Gobernuak Kathleen Williams magistratuaren epaia apelatuko duela iragarri du, deportazioak egiten jarraituko dutela ohartarazteaz gain.
Trumpek 450 bat milioi dolarreko isuna saihestu du apelazioan, iruzur egitea leporatuta zigortu ostean
Alabaina, Trump Erakundearen "enpresa-kultura mugatzeko" ezarritako kautelazko neurriak mantendu dituzte magistratuek. Ondarea puzteaz akusatuta dago, mailegu mesedegarriak eta bestelako finantza-onura batzuk lortzeko helburuarekin.
Gutxienez 18 hildako eta dozenaka zauritu Kolonbian izandako bi atentatutan
Gustavo Petro Kolonbiako presidenteak FARCeko talde disidenteetako bati —Erdialdeko Estatu Nagusia (EMC)— leporatu dio atentatuen erantzukizuna. Halaber, iragarri du talde hori talde terroristen zerrendan sartuko duela.
Netanyahuk "berehalako" negoziazioak agindu ditu bahituak askatzeko, asmo militarrei uko egin gabe
Negoziazioak agindu dituen egun berean berretsi du Israelgo Armadak "Gazako hiria hartu eta Hamas garaitzeko" aurkeztu dion plana.
Ehunka palestinarrek desplazamenduaren aurkako manifestazioa egin dute Gaza hirian: "Gaza gurea da"
Bart gauean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak Gaza hiria hartzeko epeak laburtzeko agindu zion Armadari, inbasioaren hasiera aurreratuz. Kalkuluen arabera, milioi bat pertsona inguru bizi dira Gaza hirian, eta gainerako herritarren zati handi bat (2,1 milioi pertsona guztira) Gazako Zerrendaren hegoaldean.