Estatu Batuetan armen erabilera kontrolatzeko oztopo nagusiak
Asteartean Uvaldeko (Texas) lehen hezkuntzako eskola batean egindako tiroketan 19 haur eta bi heldu hil ziren, eta Estatu Batuetako armen kontrolari buruzko eztabaida piztu du berriro. Hala ere, armak eramateko eskubidearen sektore zabal baten aldarrikapenak, idiosinkrasia zein lege aldetik, edozein murrizketa oztopatzen du.
Barack Obamak, bere agintaldian, armak eskuratzeko aukera mugatzeko beharra nabarmendu zuen, eta diskurtso sinbolikoak egin zituen, hala nola, 2012an Sandy Hook eskolan izandako hilketaren ondoren, begiak malkoz beteta egin zuen adierazpena.
Joe Biden ere ildo berean mintzatu zen atzo, Texaseko sarraskiaren ostean: "Jainkoaren izenean, noiz egingo dugu planto armen aldeko 'lobby'aren aurrean?", galdetu zuen, premiazko neurriak hartzea ezinbestekoa dela azpimarratuta.
Armak edukitzearen aldeko 'lobby' handia Erriflearen Elkarte Nazionala da, eta eremu politikoan Alderdi Errepublikanoaren babesa dauka. Armen erabilera murrizteko aukera oztopatzeko, Konstituzioaren Bigarren zuzenketa erabiltzen duten argudio gisa: "Estatu libre batean segurtasuna bermatzeko ondoko antolatutako miliziak beharrezkoak direnez, herritarrei ez zaie ukatuko armak edukitzeko eta eramateko eskubidea".
Gainera, artikulu hori aldatzeko edo baliorik gabe uzteko, lortzeko zailak diren hainbat baldintza bete behar dira.
Hasteko, 1788an onartutako testu horretan edozein aldaketa egiteko ezinbestekoa da Kongresuko ordezkarien bi herenaren eta estatuen hiru laurdenaren babesa izatea.
Badago bigarren aukera, historian inoiz erabili ez badute ere: estatuen bi herenak Konstituzioari buruzko batzar bat deitzea.
Bestalde, 2008an emandako ebazpen judizial bat erabakigarria izan zen, armak eramateko eskubidea aldarrikatzen dutenen mesedetan. Ordura arte, herritarrek ez zuten horretarako eskubiderik aitortuta, eta armen erabilera arautzea tokiko agintarien edo erakunde estatalen eta federalen ardura zen.
Alabaina, norbanako batek auzitara jo zuen Washingtonen armak edukitzeko ezarritako debekua Konstituzioaren aurkakoa zela salatuz eta Auzitegi Gorenak arrazoia eman zion.
Magistratuen ebatzi zuten Bigarren Zuzenketak herritarrei armak edukitzeko eskubidea aitortzen diela, milizia baten partaide izan ez arren, eta, besteak beste, nork bere etxea defendatu dezan. Epai hark aurrekari bat ezarri zuen.
Zatiketa gizartean
Armak eraman beharreko defentsa bereziki errotuta dago Estatu Batuetako hegoaldeko estatuetan; nazio mailan, berriz, biztanleriak zatituta jarraitzen du. Gallup enpresak 2021eko urrian egindako ikerketaren arabera, herritarren %52k lege zorrotzagoak eskatzen dituzte; %35ek, berriz, lege horiek mantentzearen alde agertzen dira; eta %11k, berriz, araudia malgutzea aldarrikatzen dute.
Egun, ez dago datu ofizialik Estatu Batuetan dagoen arma kopuruari buruz. Estimazio ezberdinen arabera, 270 eta 310 milioi inguru izan daitezke.
Galuppen txostena kontuan hartuta, estatubatuarren %42k arma bat dute etxean eta armak dituzten pertsonen %80 gizon zuriak dira.
Albiste gehiago mundua
Ayestaran: "Asteazkenean AEBko bitartekariak batuko dira bake negoziazioetara, eta egun garrantzitsua izango da"
Israelen eta Hamasen arteko zeharkako elkarrizketen lehen bi egunetako giroa "positiboa" izan dela azaldu dute gertuko iturriek. Bihar, asteazkena, AEBko eta Turkiako bitartekariak batuko dira negoziazioetara, eta egun "garrantzitsua" izango dela diote adituek. Hainbat hedabideren arabera, baliteke ostegun edo ostiralean behin behineko akordio bat izatea mahai gainean, eta hori, Donald Trump presidente estatubatuarrak iragarriko luke. Bideoan, Mikel Ayestaran kazetariaren kronika.
AEBko eta Turkiako bitartekariak asteazken honetan batuko dira Gazako bake negoziazioetara
Orain arteko elkarrizketen diskrezioa erabatekoa bada ere, gertuko iturriek baieztatu dute giroa "positiboa" dela. Egiptoko hainbat hedabidek zabaldu dutenez, baliteke ostegun edo ostiralean behin behineko akordio bat izatea mahai gainean.
Aitor Zabalgogeaskoa: "Egoera antzekoa da Gazan, baina janari gehiago sartzen ari da azken egunetan"
Oso gutxi dira Gazan sartu daitezkeen atzerritarrak. Aitor Zabalgogeaskoa Getxoko medikua da horietako bat. Mugarik Gabeko Medikuak elkarteko koordinatzailea da eta bigarren aldiz laguntza ematera joan da Gazara. Ospitaleetan bizi duten egoera kontatu dio EITBri.
"Loratu egin behar gara, orain arte egindakoak, bestela, ez du ezertarako balioko"
Kissufim kibbutzean Hamasek hildako Ivan Illarramendi zarauztarraren aita-amaginarrebekin bildu gara, haren hilketaren bigarren urteurrenean. "Zauria ez da inoiz itxiko", adierazi du Dani Garcovich Illarramendiren aitaginarrebak.
Hamasek dioenez, U-7ko erasoa egin eta Israelek Gazan erasoaldia abiatu eta bi urtera, "borrokak jarraitu" egiten du
Adierazi duenez, erasoek "itzalak proiektatzen jarraitzen dute maila politikoan eta militarrean, eskualdean eta munduan". "Bi urteko samina, bidegabekeria, zapalkuntza, sufrimendu handia eta kostu handiak; erresistentziaren begiek, berriz, Jerusalemen, Al Aksako meskitaren eta Palestina osoaren askatasunari begira jarraitzen dute", azpimarratu du, eta "atzerriko okupatzaileei aurre egiteko orduan herrialdeko seme-alaben ausardia" goraipatu du.
Gisele Pelicotek auzitegira itzuli behar izan du, bortxatzaileetako batek helegitea aurkeztu baitu
Dominique Pelicoten eta dozenaka akusaturen aurkako epaiketa hasi zenetik urtebete baino gehiago igaro denean, akusatuetako baten apelazioa ebatzi beharko du Nimes hiriko epaile batek. Akusatuak bederatzi urteko espetxe-zigorra jaso zuen eta helegitea aurkeztu duen bakarra izan da.
Greta Thunberg "aztoratzailea" dela esan du Trumpek, eta ekintzaileak, ironiaz, haserrea kontrolatzeko aholkuak eskatu dizkio AEBko presidenteari
Thunbergi "medikuarenera joatea" gomendatu dio AEBko presidenteak. Ekintzailea Israeletik atera dute, Gazarako flotillan parte hartu ostean.
Israelen eta Hamasen arteko lehen negozioazioak "positiboak" izan dira
Bilerak astelehenean hasi ziren, Egiptoko Xarm el-Xeikh bainuetxean, Itsaso Gorrian, Trumpen proposamenaren lehen fasea ezartzeko mekanismoak eta xehetasunak adosteko. Proposamenaren arabera, Hamasek bahitu guztiak askatuko ditu, Israelek ehunka palestinar aske uztearen truke.
Albiste izango dira: Gaza bi urteren ondoren, Gobernu Irekirako Aliantzaren goi-bilera eta aurreakordioa Gasteizko lorezainen gatazkan
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Rock kontzertua eman du Mileik Argentinan, ekaitz politikoaren erdian
Euforia nagusi, Argentinako presidente Javier Mileik rock kontzertu bat eskaini du Buenos Airesen, bere gertukoekin eta jende gazte askorekin batera. Bere Gobernuak eta bere alderdiak agertoki politiko eta ekonomiko konplexu bati egin behar diote aurre urriaren 26ko hauteskunde legegileen atarian. Ikuskizuna, artista ezagunen kantuak jo dituzte, Mileik idatzitako liburu bat aurkeztu aurretik, 'La Construcción del Milagro' izenekoa. Movistar Arenan izan da, Argentinako hiriburuko espazio ezagunean, bertako eta nazioarteko artista garrantzitsuak hartzen dituena.