Agiri ofizialak desklasifikatzeko epeak eta pausoak beste estatu batzuetan
30 urte Alemanian, 50 Frantzian eta 75 Ameriketako Estatu Batuetan. Dokumentu ofizialak publiko egiteko epearen inguruan ez dago estatu guztien adostasunik: Estatuko segurtasunarentzako garrantziaren menpe dago dena.
Frantzia
Administrazioko agiriak eskuratzeko herritarren eskubidea aurreikusten du legeak, baina murrizketekin hainbat kasutan: Ministroen Kontseiluko eztabaidak, defentsa nazionala, atzerri politika, Estatuko segurtasuna edo monetaren zein kreditu publikoaren osotasuna.
Defentsa nazionalari eragiten dioten dokumentuak 50 urteren buruan argitara ematea posible izango da, bi salbuespenekin: aipatutako pertsonaren segurtasuna arriskuan jar dezaketenean eta arma nuklear, kimiko ala biologikoak fabrikatu, aurkitu edo erabiltzeko aukera ematen dutenean.
Alemania
Alemanian, sekretu ofizialak desklasifikatzeko 30 urteko epea ezartzen du legeak. Normalean barne eta kanpo espioitzakoak edo agiri militarrak izaten dira.
Hala ere, 2017ko erreformaren arabera, espioitzako arduradunek ez desklasifikatzea erabaki dezakete, salbuespen sorta bat betez.
Italia
Sekretu ofizialen iraupena 15 urtekoa da, baina epea agortzen denean, Gobernuak 30 egun ditu luzatu ala ez erabakitzeko. 30 urtera arte luzatu dezake, baina denbora tarte hori gainditu gabe.
Lehen ministroak sekretu ofiziala beti arrazoitu beharko du Errepublikako Segurtasun Batzordearen aurrean. Sekretu ofizialak kudeatzen dituen batzorde parlamentarioa da.
Erresuma Batua
Erresuma Batuan, Sekretu Ofizialen Legeak Gobernuko informazioaren filtrazioa eta espioitza eragozteko helburua du. Exekutiboko funtzionario guztiak, segurtasun zerbitzuetako langileak, epaileak, poliziak, indar armatuetako kideak edo Exekutiboarekin kontraturen bat duten pertsonak araudiaren menpe daude.
Gobernuko agiri garrantzitsuak 30 urteren buruan soilik argitara eman daitezke, baina herrialderen irudiari, segurtasun nazionalari edo kanpo harremanei kalte egin diezaiekeela erabakitzen baldin badute, epea luzatu dezakete.
AEB
Ameriketako Estatu Batuek ez dute Sekretu Ofizialen Legerik, eta informazioa argitaratzea orokorrean ez da legez kanpokoa, baina defentsako agiri sekretuak babesteko zenbait lege dituzte, eta epaitegiek bakarrik jo dezakete informazio bat argitaratzea arriskutsu bezala.
AEBko Gobernuak hiru maila ditu: informazio konfidentziala, sekretua eta sekretu gorena. 2009ko dekretu baten arabera, 25 urte igarota automatikoki desklasifikatzen dira.
Baina segurtasun nazionalarentzako mehatxua izaten jarraitzen badu, argitaratzea (erabat zein partziala) 50 urtera arte luza daiteke.
Azkenik, informazio oso garrantzitsuaren kasuan; hala nola agente baten nortasuna ala suntsipen handiko arma baten diseinua, agiria 75 urtez gorde dezakete.
Belgika
Belgikan, lege batek dokumentu garrantzitsuak babesteko marko orokorra sortu zuen 1998an. Informazioa baimenik gabe zabaltzen denerako zigor handiak aurreikusi zituen araudiak, baina ez zuen desklasifikatzeko prozedurarik finkatu.
Ecolo eta Groen alderdi ekologistek lege-proiektua proposatu dute orain dela gutxi. 20, 30 edo 50 urteko epean agiria zabaltzea planteatu dute, konfidentziala, sekretua edo oso sekretua mailen arabera. Defentsa eta Atzerri ministerioek erabilitako mailak dira.
Desklasifikatzeko agintarien babes esplizitua beharrezkoa izango da. Epea agortu baino sei hilabete lehenago hartu beharko dute erabakia. Hala ere, Parlamentu federalaren kontrolpean, hamar urterik behin luzapenak eska ditzakete. Guztira, sekretuek ezin dute gainditu 100 urteko langa.
Albiste gehiago mundua
Greba eta manifestazio eguna Frantzian, aurrekontu-doikuntza bertan behera uzteko eskatuz
Dozenaka pertsona atxilotu dituzte goizeko lehen zatian Frantzian, blokeo saiakeretan parte hartzeagatik.

Macrontarrek froga zientifikoak aurkeztuko dituzte Brigitte emakumea dela frogatzeko
Frantziako presidenteak eta haren emazte Brigittek dokumentazioa aurkeztuko dute difamazioagatik Candace Owens komentarista kontserbadorearen aurka jarri duten demanda batean, hark Macronen emaztea gizon jaio zela sustatu ondoren.
ABCk bertan behera utzi du Jimmy Kimmelen telebista saioa Charlie Kirki buruz egindako iruzkinengatik
Pasa den asteleheneko saioan, Jimmy Kimmel umoregileak Donald Trump presidentearen bueltako jarraitzaileei leporatu zien Charlie Kirk ekintzaile ultrakontsebardorearen hilketarekin etekin politikoa atera nahi izatea.
Trumpen bisita Erresuma Batura: harrera ikusgarria Windsorren eta herritarren prostestak kalean
Donald Trump AEBko presidenteak bigarren bisita ofiziala hasi du, gaur, Erresuma Batuan. Carlos III .a erregeak gala handiko harrera egin dio Windsor gaztelua, eta, adi berean, milaka pertsona kalera atera dira, AEBko presidenteak ezarritako politiken aurka protesta egiteko.
Bruselak Israeli muga-zergak ezartzea eta funtsak etetea proposatu du, ez ordea merkataritza haustea
Zigorrak proposatu dizkie Bezalel Smotrich eta Itamar Ben Gvir ministroei, kolono bortitzei eta Hamaseko hamar bat buruzagiri.
Israelgo Armadak bigarren errepide bat zabaldu du 48 orduz, gazatarrak hegoaldera bultzatzeko asmoz
Gaza hirian bakarrik gutxienez 150 helbururi eraso egin die Israelgo Armadak, lurreko erasoaldiaren lehen bi egunetan. Halaber, Gazako hiriburuan telefono eta interneterako konexioa eten dute, azken erasoen ondorioz.
Lau pertsona atxilotu dituzte Windsor gazteluan Trumpen eta Epsteinen argazkiak proiektatzea leporatuta
Carlos III .ak harrera egingo dio gaur AEBko presidenteari gazteluan, Erresuma Batura egingo duen bigarren estatu-bisitan.
Gaza hiriaren kontrako lurreko erasoaldiak milaka palestinar hegoaldera mugitzera behartu ditu
Israelgo Armadaren bozeramaileak hegoaldera mugitzeko deia egin die Gaza hiriko biztanleei, hiriburua "borroka eremua arriskutsua" dela argudiatuta. Ildo horretan, bizilagunen % 40 hiritik atera dela gaineratu du. Hala ere, zenbait iturriren arabera, 500.000 gazatar gelditzen dira oraindik Gaza hirian.
Utahko Fiskaltzak heriotza zigorra eskatuko du Tyler Robinsonentzat, Charlie Kirk hiltzeagatik
Robinsoni hainbat kargu leporatu dizkiote formalki, hilketa larriagotua tartean. Hainbat karguri egin beharko die aurre: justizia oztopatzea eta suzko arma tirokatuta delitu larria egitea (gorputzeko lesio larriak eragin zituen), lekukoak manipulatzea eta adingabe baten aurrean indarkeriazko delitu bat egitea.
Albiste izango dira: Lurreko operazioa Gazan, eskumenen inguruko bilera eta Trump Erresuma Batuan
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.