Agiri ofizialak desklasifikatzeko epeak eta pausoak beste estatu batzuetan
30 urte Alemanian, 50 Frantzian eta 75 Ameriketako Estatu Batuetan. Dokumentu ofizialak publiko egiteko epearen inguruan ez dago estatu guztien adostasunik: Estatuko segurtasunarentzako garrantziaren menpe dago dena.
Frantzia
Administrazioko agiriak eskuratzeko herritarren eskubidea aurreikusten du legeak, baina murrizketekin hainbat kasutan: Ministroen Kontseiluko eztabaidak, defentsa nazionala, atzerri politika, Estatuko segurtasuna edo monetaren zein kreditu publikoaren osotasuna.
Defentsa nazionalari eragiten dioten dokumentuak 50 urteren buruan argitara ematea posible izango da, bi salbuespenekin: aipatutako pertsonaren segurtasuna arriskuan jar dezaketenean eta arma nuklear, kimiko ala biologikoak fabrikatu, aurkitu edo erabiltzeko aukera ematen dutenean.
Alemania
Alemanian, sekretu ofizialak desklasifikatzeko 30 urteko epea ezartzen du legeak. Normalean barne eta kanpo espioitzakoak edo agiri militarrak izaten dira.
Hala ere, 2017ko erreformaren arabera, espioitzako arduradunek ez desklasifikatzea erabaki dezakete, salbuespen sorta bat betez.
Italia
Sekretu ofizialen iraupena 15 urtekoa da, baina epea agortzen denean, Gobernuak 30 egun ditu luzatu ala ez erabakitzeko. 30 urtera arte luzatu dezake, baina denbora tarte hori gainditu gabe.
Lehen ministroak sekretu ofiziala beti arrazoitu beharko du Errepublikako Segurtasun Batzordearen aurrean. Sekretu ofizialak kudeatzen dituen batzorde parlamentarioa da.
Erresuma Batua
Erresuma Batuan, Sekretu Ofizialen Legeak Gobernuko informazioaren filtrazioa eta espioitza eragozteko helburua du. Exekutiboko funtzionario guztiak, segurtasun zerbitzuetako langileak, epaileak, poliziak, indar armatuetako kideak edo Exekutiboarekin kontraturen bat duten pertsonak araudiaren menpe daude.
Gobernuko agiri garrantzitsuak 30 urteren buruan soilik argitara eman daitezke, baina herrialderen irudiari, segurtasun nazionalari edo kanpo harremanei kalte egin diezaiekeela erabakitzen baldin badute, epea luzatu dezakete.
AEB
Ameriketako Estatu Batuek ez dute Sekretu Ofizialen Legerik, eta informazioa argitaratzea orokorrean ez da legez kanpokoa, baina defentsako agiri sekretuak babesteko zenbait lege dituzte, eta epaitegiek bakarrik jo dezakete informazio bat argitaratzea arriskutsu bezala.
AEBko Gobernuak hiru maila ditu: informazio konfidentziala, sekretua eta sekretu gorena. 2009ko dekretu baten arabera, 25 urte igarota automatikoki desklasifikatzen dira.
Baina segurtasun nazionalarentzako mehatxua izaten jarraitzen badu, argitaratzea (erabat zein partziala) 50 urtera arte luza daiteke.
Azkenik, informazio oso garrantzitsuaren kasuan; hala nola agente baten nortasuna ala suntsipen handiko arma baten diseinua, agiria 75 urtez gorde dezakete.
Belgika
Belgikan, lege batek dokumentu garrantzitsuak babesteko marko orokorra sortu zuen 1998an. Informazioa baimenik gabe zabaltzen denerako zigor handiak aurreikusi zituen araudiak, baina ez zuen desklasifikatzeko prozedurarik finkatu.
Ecolo eta Groen alderdi ekologistek lege-proiektua proposatu dute orain dela gutxi. 20, 30 edo 50 urteko epean agiria zabaltzea planteatu dute, konfidentziala, sekretua edo oso sekretua mailen arabera. Defentsa eta Atzerri ministerioek erabilitako mailak dira.
Desklasifikatzeko agintarien babes esplizitua beharrezkoa izango da. Epea agortu baino sei hilabete lehenago hartu beharko dute erabakia. Hala ere, Parlamentu federalaren kontrolpean, hamar urterik behin luzapenak eska ditzakete. Guztira, sekretuek ezin dute gainditu 100 urteko langa.
Zure interesekoa izan daiteke
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.
Egiptok badu bere museo ‘faraonikoa’
Hainbat urtez atzeratu ostean, eta 20 urteko lanen ondoren, gaur zabaldu ditu ateak Egiptoko ikono kultural berriak. Mila milioi dolarreko kostua izan du, eta gainkostu eta arazo politikoak tarteko, asko atzeratu da. Azken egunotan ahoz aho dabilen Pariseko Louvre museoaren bikoitza da tamainaz, 500.000 metro kuadro ditu. Bertan aurkitu daitezkeen altxorren artean, Tutankamon faraoiaren bilduma handi bat dago. Honako museoa zibilizazio bakar bati eskainitako munduko arkeologia-konplexurik handiena da.
Ukrainak kontraerasoa egin du Pokrovsken, eta tropen inguraketari buruzko informazioa gezurtatu du
Hainbat helikopterotan sartu dira errusiarrek harrapatutzat eman dituzten Pokrovskeko guneetan.
550.000 siriar itzuli dira Turkiatik beren herrialdera, Al-Assad erori zenetik
"2024ko abenduaren 8az geroztik, 550.000 siriar bueltatu dira, beren borondatez, segurtasun osoz eta ohorea galdu gabe", argitaratu du Yerlikaya ministroak X. sare sozialean.