Agiri ofizialak desklasifikatzeko epeak eta pausoak beste estatu batzuetan
30 urte Alemanian, 50 Frantzian eta 75 Ameriketako Estatu Batuetan. Dokumentu ofizialak publiko egiteko epearen inguruan ez dago estatu guztien adostasunik: Estatuko segurtasunarentzako garrantziaren menpe dago dena.
Frantzia
Administrazioko agiriak eskuratzeko herritarren eskubidea aurreikusten du legeak, baina murrizketekin hainbat kasutan: Ministroen Kontseiluko eztabaidak, defentsa nazionala, atzerri politika, Estatuko segurtasuna edo monetaren zein kreditu publikoaren osotasuna.
Defentsa nazionalari eragiten dioten dokumentuak 50 urteren buruan argitara ematea posible izango da, bi salbuespenekin: aipatutako pertsonaren segurtasuna arriskuan jar dezaketenean eta arma nuklear, kimiko ala biologikoak fabrikatu, aurkitu edo erabiltzeko aukera ematen dutenean.
Alemania
Alemanian, sekretu ofizialak desklasifikatzeko 30 urteko epea ezartzen du legeak. Normalean barne eta kanpo espioitzakoak edo agiri militarrak izaten dira.
Hala ere, 2017ko erreformaren arabera, espioitzako arduradunek ez desklasifikatzea erabaki dezakete, salbuespen sorta bat betez.
Italia
Sekretu ofizialen iraupena 15 urtekoa da, baina epea agortzen denean, Gobernuak 30 egun ditu luzatu ala ez erabakitzeko. 30 urtera arte luzatu dezake, baina denbora tarte hori gainditu gabe.
Lehen ministroak sekretu ofiziala beti arrazoitu beharko du Errepublikako Segurtasun Batzordearen aurrean. Sekretu ofizialak kudeatzen dituen batzorde parlamentarioa da.
Erresuma Batua
Erresuma Batuan, Sekretu Ofizialen Legeak Gobernuko informazioaren filtrazioa eta espioitza eragozteko helburua du. Exekutiboko funtzionario guztiak, segurtasun zerbitzuetako langileak, epaileak, poliziak, indar armatuetako kideak edo Exekutiboarekin kontraturen bat duten pertsonak araudiaren menpe daude.
Gobernuko agiri garrantzitsuak 30 urteren buruan soilik argitara eman daitezke, baina herrialderen irudiari, segurtasun nazionalari edo kanpo harremanei kalte egin diezaiekeela erabakitzen baldin badute, epea luzatu dezakete.
AEB
Ameriketako Estatu Batuek ez dute Sekretu Ofizialen Legerik, eta informazioa argitaratzea orokorrean ez da legez kanpokoa, baina defentsako agiri sekretuak babesteko zenbait lege dituzte, eta epaitegiek bakarrik jo dezakete informazio bat argitaratzea arriskutsu bezala.
AEBko Gobernuak hiru maila ditu: informazio konfidentziala, sekretua eta sekretu gorena. 2009ko dekretu baten arabera, 25 urte igarota automatikoki desklasifikatzen dira.
Baina segurtasun nazionalarentzako mehatxua izaten jarraitzen badu, argitaratzea (erabat zein partziala) 50 urtera arte luza daiteke.
Azkenik, informazio oso garrantzitsuaren kasuan; hala nola agente baten nortasuna ala suntsipen handiko arma baten diseinua, agiria 75 urtez gorde dezakete.
Belgika
Belgikan, lege batek dokumentu garrantzitsuak babesteko marko orokorra sortu zuen 1998an. Informazioa baimenik gabe zabaltzen denerako zigor handiak aurreikusi zituen araudiak, baina ez zuen desklasifikatzeko prozedurarik finkatu.
Ecolo eta Groen alderdi ekologistek lege-proiektua proposatu dute orain dela gutxi. 20, 30 edo 50 urteko epean agiria zabaltzea planteatu dute, konfidentziala, sekretua edo oso sekretua mailen arabera. Defentsa eta Atzerri ministerioek erabilitako mailak dira.
Desklasifikatzeko agintarien babes esplizitua beharrezkoa izango da. Epea agortu baino sei hilabete lehenago hartu beharko dute erabakia. Hala ere, Parlamentu federalaren kontrolpean, hamar urterik behin luzapenak eska ditzakete. Guztira, sekretuek ezin dute gainditu 100 urteko langa.
Albiste gehiago mundua
AEBko hedabideen arabera, Trumpek dagoeneko onartu ditu Irani eraso egiteko egitasmoak
CBSren arabera, Trumpek oniritzia eman dio aireko erasoekin Israeli laguntzeari. 'The Wall Street Journal' egunkariaren arabera, astearteko azken orduan, Trumpek goi aholkulariei esan zien azken erabakia atzeratzen ari zela, Teheranek programa nuklearra uzteko erabakiaren zain.
Sanchezek NATOri jakinarazi dio ez duela defentsako gastua gehiago igoko, eta % 5eko igoera "irrazionaltzat" jo du
Espainiako Gobernuko presidenteak aldarrikatu du gobernu bakoitzak "sakrifizio" jakin batzuk egin zein ez egin erabakitzea zilegi dela, hala nola zergak igotzea eta zerbitzu publikoak eta gizarte-prestazioak murriztea.
Israelek Arakeko ur astunen erreaktorea bonbardatu du, Iranen
Israelen erasoek Iranen azpiegitura militar eta nuklearra murriztu dute, eta 224 lagun hil egin dituzte, persiar Gobernuaren datu ofizialen arabera
Gazako agintariek jaioberriak elikatzeko premiazko laguntza eskatu dute
Horrez gainera, Osasun Ministerioak salatu duenez Gazako erietxeetan soilik hiru egunerako erregaia gelditzen zaie. Bestetik, 25 pertsona hil eta 120 baino gehiago zauritu dira janari zain zeudenean.
Israelek Teherango hainbat auzo eta toki bonbardatu ditu, tartean Ilargi Gorriaren eraikin bat
Joan den ostiral goizaldean Israelek Iranen aurkako erasoa abiatu zuenetik, Teheranek 400 misil balistiko eta ehunka drone jaurti ditu Israelen aurka.
Irango buruak AEBri mehatxu egin, eta adierazi du Israelekin duen gatazkan sartuz gero "ondorio konponezinak" izango direla
Ali Khameneik azpimarratu duenez, Teheranek "irmo jarraituko du inposatutako gerra baten aurrean, inposatutako bake baten aurrean bezala"
Trumpek dio badakitela non dagoen Khamenei, baina "oraingoz" ez omen dute hilko : "Jomuga erraza da"
"Gure pazientzia bukatzear da", azpimarratu du AEBko presidenteak, eta Irani "baldintzarik gabe amore eman" dezala eskatu dio.
Aire erasoek ez dute etenik Israelen eta Iranen artean
Gaur arratsaldean Iranek alarma antiaereoak piztu ditu Israelgo hegoaldean, ostiraletik egindako hamargarren erasoan. Iranen ere, bonbardaketak izan dira berriro Teherango kaleetan.
Zer dakigu Trumpek bere izenarekin martxan jarri nahi duen telefono zerbitzuari buruz?
Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak 'Trump' eta 'T1' markak erabiltzea eskatu du telekomunikazio, dispositibo mugikor eta telefono sektoreetan.
Melissa Hortman Minnesotako kongresista demokrataren hilketaren susmagarria atxilotu dute
Hortmanez gain, senarra ere hil zuen Vance Boelter susmagarriak. John Hoffman senatari estatala eta haren emaztea ere zauritu zituen erasoan.