"Aurrekaririk gabeko erronkei" aurre egin behako diegula ohartarazi du Guterresek, Giza Eskubideen Egunean
Abenduaren 10a dugu gaurkoa, Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna. "Duintasuna, askatasuna eta justizia" da aurtengoaren leloa. Antonio Guterres Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak ohartarazi du munduak "aurrekaririk gabeko erronkak" dituela aurrean. Gosea eta pobreziaren hazkundea, espazio zibikoen gutxitzea eta hedabideen askatasunaren eta kazetarien segurtasunaren "gainbehera arriskutsua" aipatu ditu arriskuen artean, besteak beste.
NBEk gaurko egunez, baina, 1948an, onartu zuen Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala. 30 artikuluz osatuta dago, lehendabizikoa hauxe: "gizaki guztiak askeak dira eta eskubide berberak dituzte jaiotzen direnean". "Inork ezin du eskubide gutxiago eduki bere arrazagatik, hizkuntzagatik, erlijioagatik, iritzi politikoengatik, gizon edo emakumea izateagatik, herri batekoa edo bestekoa izateagatik, pobre edo aberatsa izateagatik" da, berriz, bigarrena.
Lehen bi artikuluak ikusita, argi dago idatzitakoak ez duela munduan bizi dugun errealitatea islatzen. Hirugarren artikuluak dio: "Pertsona guztiek dute bizitzeko eskubidea, askatasunez eta segurtasunez bizitzeko eskubidea". 2022 honek utzi dizkigun hainbat albiste, ordea, argi uzten dute bide horretan badela oraindik zer eginik. Gogora dezagun otsailean hasi zela Ukrania eta Errusiaren arteko gerra, esaterako, eta milaka direla hildakoak: zibilak, haurrak daude horien artean. Eta Iranen, Mahsa Amini emakumeak beloa gaizki jantzita zeramalako atxilotu eta hil ondoren sortutako protesta gogorrek piztuta jarraitzen dute, aste honetan bertan urkatu dute protestetan parte hartutako lehena. Beste hamar atxilotu daude heriotzaren korridorean.
"Aurrekaririk gabeko erronkak"
Gerrak bakarrik ez, klima aldaketaren ondorioek ere herrialde zaurgarrienei eragiten die gehien. Garai zailen aurrean gaudela gogoratu du Antonio Guterres NBEko idazkari nagusiak eta giza eskubideak zaintzeko gure "konpromezua berresteko" eskatu du. Etorkizun beltza baitatorkigu 2023an ere. NBEk ohartarazi du Afrikan, esaterako, 48milioi pertsona egongo direla gosete arriskuan.
Giza Eskubideen Egunaren harira egindako hitzaldian, Guterresek salatu du erronka berriak sortzen ari direla "planetaren krisi hirukoitza" deiturikotik abiatuta. Krisi hori klima-aldaketak, biodibertsitatearen galerak eta kutsadurak osatzen dute.
Gainera, Guterresek esan du erakundeekiko konfiantza "gutxitzen" ari dela, batez ere gazteenen artean, eta pandemiaren ondorioz emakumeen eta nesken aurkako indarkeriak gora egin duela.
"Garai zail hauek Giza Eskubide guztiekin dugun konpromisoa suspertzea eskatzen dute: zibilak, kulturalak, ekonomikoak, politikoak eta sozialak", adierazi du, eta, horren ostean, gogorarazi du 2020an Ekintzarako Deia igorri zuela, Giza Eskubideak erdigunean jartzeko eta nazioartean irtenbideak bilatzeko.
75 urte beteko ditu giza eskubideen nazioarteko egunak 2023an, baina antza, beste 75 bat beharko ditugu bertan jasotako 30 puntu horiek bete daitezen.
Euskal Herrian, hainbat ekitaldi izan dira gaur giza eskubideen nazioarteko eguna harira
Nafarroako Parlamentuak ekitaldi instituzionala egin du gaur goizean, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 74. urteurrena ospatzeko. Bertan, Unai Hualde presidenteak azpimarratu du beharrezkoa dela hori "gobernu guztien agenda politikoan sartzea".
Nafarroako Parlamentuak "Adierazpena gogoratzeko" deia egin du, gizarte bazterketarekin amaitzeko
Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren irakurketan, ustezko agente bat arabieraz irakurtzen ari zen pertsona bat atxilotzen hasi da. Parlamentariek ez zekiten antzezlan bat zela eta iskanbila sortu da. Performancearen arrazoia azaldu diete gero, parlamentariak euren onera etorri ezinda zirela.
Bilbon, giza eskubideen aldeko manifestazioa egin dute dozena bat elkartek kale nagusietan zehar:
Bestalde, ETAko presoen "gradu progresioak atzera bota izanak" salatu ditu Sare herritarrak Durangon egindako manifestazio batean, ez direla "justizia, mendekua baizik", eta ETAko presoentazko espetxe politika "arrunta" eskatu du.
Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren harira baita ere, giza-katea osatu du Gasteizen Etxerat euskal presoen senideen eta lagunen elkarteak eta, horren bukaeran, Auzitegi Nazionalak gogor kritikatu du, "presoen aurka salbuespen espetxe-politika, eskubideak urratzen dituen alde zigortzailea soilik duena, aplikatzen jarraitzen duelako".
Mendekuaren gainetik "birgizarteratzeko eskubideak lehenesteko" eskatu du Etxeratek
Albiste gehiago mundua
Washingtonek Mosku ostiralean zigortzeko asmoa du, Putinen eta Witkoffen arteko bilera "emankorra" izan dela onartu arren
Hala ere, bigarren mailako zigorrak izango lirateke, hau da, hirugarren estatuei aplikatzen zaizkien zeharkako neurriak, Errusiarekin merkataritzan aritzeko asmoa kentzeko. Ildo horretan, Trumpek agindu bat sinatu du Indiari % 25eko muga-zergak ezartzeko, Errusiako petrolioa erosteagatik. AEBko agintariak Putinekin bildu nahi du datorren astean.
Sute "ikaragarri" batek hildako bat utzi eta 16.000 hektarea kiskali ditu Frantzian
Gainera, bederatzi suhiltzaile zauritu dira, horietako bat larri, eta 13 herritar, horietako bat ere larri. Sua hasi eta hurrengo egunean, lehen zantzuen arabera eskualdeko errepide batean egindako arduragabekeria baten ondorioz, sugarrek aurrera egiten jarraitzen dute, haize bortitzak lagunduta.
Hiroshimako bonbardaketa atomikotik 80 urte, gatazka globalek ilundutako giroan
Japoniako Hiroshimak hirian AEBko Armadak egindako bonbardaketa atomikoaren 80. urteurrena izan da asteazken honetan, gaur egungo gatazken itzalpean eta 'hibakusha' bizirauleen aldarrien artean, arma horiek berriro erabil ez daitezen. Biktimen senideek, 120 herrialde eta eskualdetako politikari nazional eta diplomatikoen ordezkariek parte hartu dute omenaldian.
Trumpek berriz estutu du Europarekin duen gerra komertziala, eta % 35eko muga-zerga ezarriko diola mehatxu egin dio
AEBko presidenteak mehatxu egin dio Europar Batasunari uztailaren amaieran hitzartutako % 15eko tasa % 35era igotzeko, Bruselak AEBn 600.000 milioi dolar inbertitzeko hartatuko konpromisoa bete ezean.
Netanyahuk atzeratu egin du Gaza osorik okupatzeko gaurko deitu duen bilera
Gazaren erabateko okupazioan aurrera egin asmoz, Segurtasun Kabineteak bilera zuen egitekoa astearte honetan. Hala iragarri du Israelgo lehen ministroak, baina, azkenean, hitzordua bertan behera geratu dela baieztatu du Israelgo Haaretz egunkariak jakinarazi duenez.
Kremlinek tentsioa murriztu nahi du Etxe Zuriarekin: "Gerra nuklear batean ezin da irabazlerik egon"
Dmitri Peskov Errusiako presidentearen bozeramaileak gogorarazi du Putin dela atzerri politika markatzen duena eta AEBko buruzagiarentzat baleko solaskide bakarra, Dmitri Medvedevi erreferentzia argia eginez.
Hamasek dio Gurutze Gorriak bahituak artatu ahal izango dituela Israelek Gazan laguntza jasotzeko korridoreak irekitzen baditu
Hamaseko miliziek ukatu egin dute bahituei tratu txarrak eman izana, eta bahituek Gazako herriak jasotzen duen "janari bera" jasotzen dutela esan dute.
Israelgo Segurtasun Nazionaleko ministroak Gaza "erabat okupatzea" eskatu du
Horren aurrean, Benjamin Netanyahuk azpimarratu du statu quo erlijiosoa ez dela aldatuko, eta Hamasek eta Jordaniak "probokazioak" leporatu dizkiote Israeli.
Gazatik beka batekin iritsitako ikasle bat kanporatu du Frantziak, mezu antisemitak zabaltzea egotzita
Nour Attaalahk, 25 urte dituenak, "juduak edonon hiltzeko" deia egin zuen, eta Hamasek 2023ko urriaren 7an bahitutako israeldarren exekuzioen "bereizmen handiko irudiak" hartzeko eskatu zuen.
Bigarren sumendi bat erupzioan hasi da Errusiako ekialdean, 8,8 graduko lurrikararen ostean
Krasheninnikov sumendia, Errusiako Kamtxatka penintsulan kokatua, erupzioan hasi da igande honetan, ehunka urte inolako jarduerarik gabe eman ondoren, eta asteazkenean Richter eskalan 8,8ko indarra izan zuen lurrikararen ostean. Azken 24 orduotan, hamar lurrikara nabarmen baino gehiago izan dira inguru horretan.