Nolakoa izango da Leon XIV aita santu berriaren garaia?
Leon XIV.aren, Eliza Katolikoaren aita santu berriaren, aukeraketak aro berriari hasiera eman dio Vatikanoan. Francis Robert Prevostek hainbat erabaki hartu beharko ditu epe motzean, tartean, bere estiloa eta ohiturak ezarri nahi dituen edo bere aurreko Frantzisko aita santuarenak mantendu nahi dituen. Era berean, amaitu gabe geratu diren gai batzuei ere heldu beharko die.
Estiloa
Ikusiko dugun lehen gauzetako bat Prevostek aita santu argentinarraren estiloari jarraituko dion ala ez izango da. Frantziskok arrasto xumea hartu zuen bere oratoria eta itxuran, handitasun oro ukatuz. Urre-koloreko kaskularik ez, oropel handirik ez, liturgia kargaturik ez... eta bizirik zegoela erabili zituen zapata higatuekin lurperatu zen.
Vatikanoko balkoian 'Urbi et Orbi' bedeinkaziorako Leon XIV.ak egin duen lehen agerraldiaren irudia bestelakoa izan da. Jantzi zuriaren gainean mutzeta more bat zuela agertu da. Hala ere, datozen egunetan ikusiko dugu hobeto bere estiloa zein izango den, bere lehen keinu eta jantziekin.
Magisteritza
Frantzisko aita santuak, ordura arte ezinezkoak ziruditen ateak ireki zituen. Kurian emakumearen papera indartu zuen, Apezpikuen Sinodoan laikoak sartu zituen, dibortziatuak jaunartzera itzultzearen alde egin zuen eta erabaki eztabaidagarrienetakoa izan zen bikote homosexualen bedeinkazio "informala" ere onartu zuen.
Orain, bidegurutze batean dago Eliza Katolikoa eta Prevostek bide berrian gidatu beharko ditu, nahiz eta bere lehen mezuan abisatu duen "Jainkoak guztiak maite dituela baldintzarik gabe".
Bizilekua
Aita santuak, normalean, Jauregi Apostolikoan bizi izan ohi dira, San Pedro plazaren eskuinaldean. Frantziskok, ordea, nahiago izan zuen Vatikanoko Santa Marta egoitzako logelan bizi. Askoz gela soilagoa da, baina baita biziagoa eta gune jendetsuagoa ere.
Zer egingo ote du Leon XIV.ak?
Gortea
Aita santu berriak hartu behar duen lehen erabakietako bat bere laguntzaileei buruzkoa izango da. Erromako Kurian izango dituen kolaboratzaile hurbilenak aukeratu beharko ditu, zehazki Estatu idazkaria, bere eskuin esku boteretsu gisa jardungo duena.
Turkia
Hil baino hilabete batzuk lehenago, Frantziskok jakinarazi zuen Turkiara bidaia bat prestatzen ari zirela Nizeako Kontzilioaren 1.700 urteak ospatzeko. Zubi ekumeniko berri bat eraikitzeko asmoa ere bazuen, etorkizunean kristautasuna bateratze bidea zabalduz.
Leon XIV.ak bide hori jarraituko duen ala ez da beste jakingaietako bat.
Udako egoitza
Hamabi urteko agintaldian Erroma hegoaldean dagoen Castel Gangolfo jauregi ikusgarriaz ez gozatzea erabaki zuen Aita santu argentinarrak. Egoitza horretan igarotzen zuten uda bere aurrekoek, Vatikanoa baino freskoagoa zelako.
Herriko bizilagunek ez zuten ongi ikusi Frantziskoren erabakia; izan ere, horietako asko aita santuek eramaten zuten turismoaren kontura bizi ziren.
Bidaiak
Bidaia apostolikoek katolizismoaren buru berria nondik nora joango den ere erakusten dute. Frantziskok, adibidez, Lampedusa uharte italiarra aukeratu zuen, Afrikatik ihes egiten duten etorkinentzako atea dena.
Benedikto XVI.a, aita santu teologoa, bestalde, Barira (Italiako hegoaldea) joan zan 2005eko maiatzean, Eukaristia Biltzarra ixtera.
Txina
Frantziskoren garaiko mugarri geopolitikoetako bat Txinara egindako hurbilketa historiko bat izan zen. Herrialde horrekin Vatikanoak ez zuen harreman diplomatikorik 1951tik. 2018an, ordea, Egoitza Santuak eta Pekinek apezpikuen izendapena batera egitea adostu zuten, eta beste lau urterako berritu dute. Zer egingo du Leon XIV.ak?
Norabide geopolitikoa
Azken hamarkadan, Vatikanoak bere helburu geopolitikoak aldatu ditu, eta bere interesa ekialdera eta hego globalera, Asiara eta Afrikara, zuzendu du, horietan ari baita hazten katolikoen kopurua. Ikusteko dago aita santu berriak estrategia horri jarraituko dion ala, berriz ere, Europa erdigunean jarriko duen.
Bakarrik edo taldean agindu
Frantzisko zenak C9 izeneko taldea osatu zuen gobernatu ahal izateko. Bederatzi kardinalek osatutako kontseilua zen eta Eliza eta Kuria eraberritzeko aholkuak ematen zizkioten.
Honen gaineko erabakia ere hartu beharko du Leon XIV.ak hurrengo asteetan.
Zure interesekoa izan daiteke
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdietako liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.
Egiptok badu bere museo ‘faraonikoa’
Hainbat urtez atzeratu ostean, eta 20 urteko lanen ondoren, gaur zabaldu ditu ateak Egiptoko ikono kultural berriak. Mila milioi dolarreko kostua izan du, eta gainkostu eta arazo politikoak tarteko, asko atzeratu da. Azken egunotan ahoz aho dabilen Pariseko Louvre museoaren bikoitza da tamainaz, 500.000 metro kuadro ditu. Bertan aurkitu daitezkeen altxorren artean, Tutankamon faraoiaren bilduma handi bat dago. Honako museoa zibilizazio bakar bati eskainitako munduko arkeologia-konplexurik handiena da.