Ehunka mila lagun kalera atera dira Frantzian, aurrekontu-doikuntza bertan behera uzteko eskatuz
300 pertsona baino gehiago atxilotu dituzte Frantzian, blokeo saiakeretan parte hartzeagatik. Austeritate politiken aurkako aldarria ozen eta argi entzun da Lyon, Marseilla, Lille, Nantes eta Parisen, besteak beste.
Ehunka mila pertsona atera dira ostegun honetan Frantziako kaleetara zentral sindikal handienek herrialde osoan antolatu dituzten protesta eta martxa ugarietan parte hartzeko. Austeritate politiken aurkako aldarria ozen eta argi entzun da Lyon, Marseilla, Lille, Nantes eta Paris bezalako hiri handietan.
Irakasleek, garraio publikoko langileek, osasuneko langileek eta arlo guztietako profesionalek greba egin dute, eta, aldi berean, ikasleek ere indar erakustaldia egin dute dozenaka lizeoren blokeoatuz.
Errebindikazioa argia da: murrizketak behar badira, ez daitezela egin langile eta ikasle klasearen kontura, gizarte politikak indartu daitezela eta, azken finean, gehien duenak gehiago ordain dezala.
Goiza, istilurik gabe
Istilu larririk egon ez den arren, 300 pertsonatik gora atxilotu dituzte goizeko lehen zatian Frantzian, aurreko Gobernuak prestatutako aurrekontuetan aurreikusitako doikuntza bertan behera uzteko eskatzeko sindikatu guztiek antolatutako greba eta manifestazio egunean blokeatze saiakeretan parte hartzeagatik.
Bruno Retailleau jarduneko Barne ministroak prentsaurreko batean baieztatu duenez, egunean zehar 309 pertsona atxilotu dituzte herrialde osoan, eta horietatik 134 zaintzapean daude. Gainera, segurtasun indarretako 26 kide zauritu dira.
Ipar Euskal Herrian, 4.000 pertsona baino gehiagok manifestazioa egin dute Baionan, eta goizean zehar hainbat establezimendu eta hotel blokeatu dituzte. Ekintza horietan, gutxienez bi pertsona atxilotu dituzte.
Barne ministroak ohartarazi duenez, protesta egun honetarako mobilizatu dituen 80.000 polizia-agente eta jendarmeek "kontakturako" agindua izan dute, istiluak edo ondasunen eta pertsonen aurkako erasoak gertatuz gero.
Sophie Binet Lanaren Konfederazio Nagusiko (CGT) idazkari nagusiak herrialde osoan zehar antolatu diren 260 desfileetan parte hartzeko deia egin du: "Inoiz ez gara hain indartsu egon".
Hedabideen aurrean egindako adierazpenetan, Binetek azpimarratu duenez, lehen ministro berria, Sébastien Lecornu makronista, "bere ahuleziaren jakitun" da eta "badakit bizpahiru asteren buruan" zentsuratu dezaketela, eta horregatik uste du presioa egin behar dela bere aurrekoa, François Bayrou zentrista, prestatzen ari zen aurrekontu proiektua atzera bota dezan. "Ez da egonkortasunik egongo justizia sozialik gabe", ohartarazi du CGTko buruak.
Bayrouk 44.000 milioi euroko murrizketa nahi zuen defizitean, 2024an barne produktu gordinaren (BPG) % 5,8ra iritsi zena eta aurten % 5,4an geratu beharko lukeena.
Doikuntza hori, batez ere, gastu publikoari eutsiz egin behar zen, gizarte-prestazioak eta funtzionarioen soldata izoztuz, bai eta bi jaiegun kenduz ere.
Marilyse Leon Lanaren Frantziako Konfederazio Demokratikoko (CFDT) idazkari nagusiak adierazi duenez, "ezin dira langileak izan ahaleginetan laguntzen duten bakarrak", eta François Bayrouk prestatzen zituen aurrekontuak "izugarrikerien museo" eta "katalogo onartezin" gisa kritikatu ditu.
Leonek eskatu du Sébastien Lecornu lehen ministro berriak osatu behar duen Exekutibo berriak proiektu hori bertan behera uztea eta ikuspegi sozial, fiskal eta ekologikotik "bidezkoak diren aurrekontuak" egitea.
Sindikatuen aldarrikapen nagusien artean dago 'Zucman zerga' izenekoa aplikatzea, 100 milioi euro baino gehiagoko ondarea dutenei, 1.800 zergadun ingururi, % 2ko zerga ezarriko liekeena.
Halaber, 2023ko pentsioen erreformaren aplikazioa etetea eskatzen dute, erretiroaren gutxieneko adina pixkanaka 62tik 64ra atzeratzen baitu; baita enpresei ematen zaizkien 200.000 milioi euroko laguntzen gaineko kontrola areagotzea ere.
Frantziaren zor publikoa barne produktu gordinaren (BPG) % 114koa da, eta defizita izugarri handia, % 5,8koa 2024an, Europako arauek ezarritako % 3ko mugaren ia bikoitza.
Zure interesekoa izan daiteke
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bideratzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuarekin.
Mandanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.