Hind neskatoak Herman “reichsmarschalla” gainditu

Kontu ukaezina da: Gazako gatazka krudelean, Israelek kontakizunaren borroka galdu du. Munduko populazio gehiena Palestinaren alde jarri da, bere eginez palestinarrek irudiz zein hitzez eta zenbakiz kontatzen duten oro. Harrigarria da oso, zeren juduak betidanik izan baitira komunikazioaren maisu-maistrak, izan zinema, izan literatura, izan hedabideak, izan publizitatea. Alta, egunotan ikusleek errezeloz begiratzen dituzte Shoah edo Holokaustoaren inguruan eginiko pelikulak. Aldiz,  Gazan bizi eta hiltzen diren horien tristezia hondogabea azaltzen dutenak  saritu, txalotu, gomendatu egiten dituzte sutsu.

Ez da horren aspaldiko kontua. Iragan maiatzean hasi  zen dena. Cannesen. ACID izeneko sail errebeldean. Aurkeztu zen bertan Sepideh Farsi Irango emakume zinemagileak sortutako Put your Soul on  Your Hand and Walk lana; ’sortu’ baino askoz zehatzago joko nuke, ‘josi’ hitza erabiliz gero.

Hain zuzen ere, ausarta oso den Sepidek Palestinatik bertatik neska gazte batek hala moduan helarazten zizkion  argazkiak, bideoak, audioak hartu eta izugarrizko muntaketa presazkoa asmatu zuen. Izugarrizkoa. Presazkoa. Argia. Esanguratsua. Memento askotan pelikulak bazuen Sirian jasandako sarraskiaren lehengo  unetan mugikorrez hartutako irudi zakar eta trakets haiei zerien indar eta egia bera. Siriako biztanleek munduratu horiena, bai. Edo geroxeago matxinatuko ziren Irango neskenek zuten gordintasun garden bera.

26 urteko Fatma Hassouna argazki kazetaria zen Sepediri Gazako errealitatearen berri bidaltzen ziona.  Sortzaile iraniarra beti agertu zen beldur. Goizero, arratsaldero, gauero. Ez bazuen egunean zehar Fatmaren seinalerik, zer ote gertatu? Bidaltzeko modurik ez zuela lortu edo, okerrago, ezbeharren baten adierazgarri?
Azkenean, irandarraren susmo txarra bete zen: Cannesera joatear zela, Israelek jaurtitako misil batek akabatu zuen kazetari gazte eta oldartsua. Pelikula estreinatu zen egunean, txalo zaparrada eskaini zioten ikusleek hor ez zen Hassounaren errekuerdoari.

Venezian, antzeko zerbait gertatu zen Kaouther Ben Hania emakume zinemagile tunisiarrak buruturiko The voice of Hind Rajab filmarekin, zeina gure karteldegian ikusgai dagoen. 23 minutuz txalotu zuten Lidon, eta Epaimahaiaren Saria preziatua eskuratu zuen. Jasoko zuen geroxeago Chicagon Zilarrezko Hugo saria, baita ikusleen saria ere, Donostian. Are, Zinemaldian eman zuten egunean, hainbat elkartek manifestazio batera egin zuten dei, Hind neskatoaren izena bandera harturik. Eta jendez gainezka izan ziren kaleak.

La voz de Hind-ek zer kontatzen duen ederki dakizue. Benetako gertaera garratz bat, alegia. Tankeek inguratua den kotxe batean denak daude hilik… neskato bat izan ezik.

Honek Palestinako Ilargi Gorrikoei deitzen die mugikorraz, salbatzeko erregutuz. Egoera, protokoloak, burokrazia eta ezina hain dira latzak ze ez baitira garaiz iritsiko, Hind hilik aurkituz.

Ilargi Gorrikoen egoitzan jasotako dei benetakoak hartzen ditu Kaouther Ben Haniak bere filmaren ardatz. Hind ari da gure etxe ondoko aretoetan den jendearekin hizketa desesperatuan… Ikusleek negar egiten dute…

Ez dut uste erraturik nagoenik: Palestinak Israel gainditu du kontakizunean. Izan ere, askoren ustez (gehiegikeria deritzot nik horri, barka) Hind Ana Frankekin berarekin konpara daiteke…

Israelen kontraerasoak alferrikakoak suertatu dira. Ugaritzen ari dira pantailetan naziek eginiko bassakeriak gai dituzten filmak, baina badirudi genozidio hitza sorrarazi zuen herio-industria hura iraganeko kontutzat hartzen duela jendeak. Okerrago ere, nik uste, Auschwitzen,  Dachaun, Bünchelwald bezalako deuseztatze-esparruetan gertaturiko triskantza antolatuaren berri ematen denero, ikusleek biktima haien ondorengoak borreroak nola bilakatu diren galdetzen diote beren buruari, gogoeta haratago eraman gabe. Nire irudiko, ordea, gas-kamera haietan, errausste-labe horietan gaur egun Palestinan gertatzen ari denari buruzko galdera askorentzako erantzuna ezkutatzen da.

Israelek galdu du borroka. Orain badugu karteldegian, Hitlerrren laguntzaile fidelena, ahalmentsuena izan zen Herman Goering pertsonaiaren erretratu poliedrikoa egiten duen Nüremberg izenburuko filma. Akademikoa, txukuna. Ez da, ez, El hijo de Saul edo The Zone of Interest bezain behin betikoa. Ez du inor harritzen eta  modaz pasatako zinemaren manerak ditu.  Galdu du Israelek kontakizunaren lehia.