MEMORIA HISTORIKOA
Gorde
Kendu nire zerrendatik

Bi ekimen martxan, Txomin Letamendiren aitortza instituzional eta judiziala lortzeko

Alde batetik, 1950ean torturatuta hil zuten EAJko militantearen familiak Eusko Jaurlaritzari eskatu dio izaera instituzionaleko biktima gisa aitortzeko. Bestetik, borondatezko jurisdikzioaren bideari ekin diote.

Pradales en el reconocimientos de Alfredo Espinosa Orive

Imanol Pradales Alfredo Espinosa sailburuaren aitortzaren ekitaldian. Argazkia: Irekia.

Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak eta 1950ean Madrilen "torturen ondorioz hildako" EAJko militante Txomin Letamendiren senideek ekimenak sustatuko dituzte haren ohorea berrezartzeko eta gogobetetze moral justua lortzeko.

Txomin Letamendi Muruak Jose Antonio Agirre lehendakariarentzat egin zuen lan, informazio zerbitzuko agente gisa, hura erbestera joan zenean. 1946an Donostian atxilotu zuten lehen aldiz, eta urtebete geroago Bartzelonan atxiki zuten berriz ere. Bigarren atxiloketaren ondoren, gerra-kontseilua egin zioten, eta bost urteko espetxe-zigorra ezarri zioten.

GEBehatokiak azaldu duenez, "garai hartako atxiloketek, galdeketek eta torturek eta ondorengo Guadalajarako espetxeratzeak kalte fisiko eta psikiko larriak eragin zizkioten, eta aske utzi zuten”. Hala ere, 1950eko abenduaren 20an hil zen, Madrilen, Juan anaiaren zaintzapean zegoenean.

Gaur egun, Letamendik ez du inolako aitorpen ofizialik. 2024ko abenduan, haren ondorengoek prozesu judizial bat hasi zuten Donostian, galdeketetan parte hartu zuten bi polizia frankistek zer erantzukizun izan zuten zehazteko. Epaileak horietako bat hilda zegoela egiaztatu zuen, eta bestearen berririk ez zegoenez, kasua itxi egin zuen.

Orain, heriotzaren 75. urteurrenari begira, familiak, GEBehatokiaren bultzadarekin, bi ekimen jarri ditu martxan. Alde batetik, eskaera bat erregistratu du, Eusko Jaurlaritzak "izaera instituzionaleko aitorpen pertsonalizatua egin diezaion, bere ohorea babesteko eta gogobetetze moral justua lortzeko".

Aitorpen hori Euskadiko Memoria Historiko eta Demokratikoari buruzko 9/2023 Legeak babesten du. Elkarteak onartu du gaia oraindik ez dela arautu, baina gogorarazi du Imanol Pradales lehendakariak prozedura hori erabili zuela lehen Eusko Jaurlaritzako sailburu Alfredo Espinosa Orive aitortzeko, joan den apirilaren 1ean.

Bestalde, 20/2022 Memoria Demokratikoaren Legeak arautzen duen borondatezko jurisdikzioaren figuraren bidezko aitortza judizialerako izapideak ere hasi dituzte. Prozedura horrek ez ditu egileak zigortzen, "egitateen egiaztapen judiziala” soilik egiten du.

GEBehatokiaren hitzetan, "hau da Borondatezko Jurisdikzioaren bidea zabaltzen den lehen aldia Euskal Herrian, eta bide hori ireki nahi dugu, gaur egun erreakzio judizialik gabe dirauten beste hainbat gertakariri atea irekitzeko helburuarekin".

Albiste gehiago politika

18:00 - 20:00
ZUZENEAN
Duela  min.

Martinezek dio Eusko Jaurlaritza "erabat oker" dagoela Sumar langabeziaren transferentziaren oztopatzeaz seinalatzean

Radio Euskadin egindako elkarrizketa batean, Lander Martinez Sumarreko Bizkaiko legebiltzarkideak esan du bere alderdiak ez duela inoiz "blokeorik edo oztoporik planteatu" Gizarte Segurantzaren transferentzietan aurrera egiteko, eta EAJ eta PSE-EE "oker" daudela adierazi du. Hala, Eusko Jaurlaritza osatzen duten alderdiei eskatu die azal dezatela zergatik leporatzen dioten Sumarri Euskal Autonomia Erkidegoaren langabezia-prestazioen eskualdatzea geldiaraztea.

18:00 - 20:00
ZUZENEAN
Duela  min.

Ibone Bengoetxea: "Europa ezin da eraiki bere aniztasuna ukatuz"

Ibone Bengoetxea lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak azpimarratu du euskara hizkuntza bizia dela, euskal herritarrena eta Europako ondarearen zati bat, eta gogorarazi du Europa ezin dela eraiki bere aniztasuna ukatuz. Hala, berretsi du Europan euskararen ofizialtasuna lortzeko Jaurlaritzak esparru guztietan lan egiten jarraitzeko borondate irmoa duela, eta inplikatutako erakunde guztien ahalegin diplomatikoa eskertu du.

Gehiago kargatu