Lurretik hurbilen dagoen izar hiperarina aurkitu dute
Utah unibertsitateko ikertzaile talde batek (EEUU) milioi bat kilometro orduko habiaduran bidaiatzen duen izar hiperarin bat aurkitu dute. Ikertzaileen arabera izar hau, “aurkitu dituzten artean, lurretik hurbilen dagoena, handiena eta distiratsuen artean bigarrena da”. Ikertzaileen ustez, izar honek Esne Bidearen erdian dagoen zulo beltz masiboaren eta materia ilunak duen halo misteriotsuaren inguruan argibideak eman ditzakeela.
Zheng Zheng ikertzailea izan da proiektuaren egilea, Astrophysical Journal Letters web gunean argitaratu dena. Zhengek azaldu duenez, gertuen dagoen izarra baldin bada ere, Lurretik 249 trilioi kilometrotara dago. Esne Bidearen diskoaren gainetik dagoen izar hiperazkarren mulkokoa da. Zeruen duen kokapenagatik bere erdialdetatik gertu sortu zela uste dute.
Galaxiaren espiralaren alde ikusgarriaren diametroak 100.000 argi-urtekoa da, eta Zhengek azaldu duenez, materia ilunaren haloa gehitzen denean, diametroa milioi bat argi-urtera hazi egiten da.
Ikertzaileek galaxia inguratzen duen materia ilunaren haloaren tamaina ezagutzen dute, haren grabitatearen indarrak izarren eta gas hodeien mugimenduan eragiten duelako. Horrela, izarrak materia ilunaren halotik bidaiatzerakoan, baliteke, bere abiadurak eta ibilbideak halo misteriotsuaren nondik norakoak azaltzea.
Bere tamainari dagokionez, eguzkia baino bederatzi aldiz handiagoa dela dio ikerketak. Hori dela eta, 2005ean aurkitutako beste izar hiperarin baten antz handia du. Bi hauek 2008an aurkitutako izarra baino txikiagoak dira.
Gainera, eguzkia baino lau aldiz beroagoa da eta 3.400 aldiz distiratsuagoa (distantzia beretik begiratzen bada). Eguzkiaren bizitzarekin alderatzen badugu, izar berri hau askoz gazteagoa da. Eguzkiak 4.6 mila milioi urte ditu; honek ostera, bakarrik 32 milioi urte.
20 izar hiperarin aurkitu dira
Azken hamarkadan, astronomoek 20 izar hiperazkar aurkitu dituzte. Izar hauek bikoteka jaiotzen direla uste da, behin elkarrekin orbitatzen zutelako. Galaxiaren erdialdean dagoen zulo beltzera hurbildutakoan ordea, indar hori bertan behera gelditu zen.
Zure interesekoa izan daiteke
Auzitegi Konstituzionalak erabakiko du EAEko enplegu publikoko hizkuntza-eskakizunei buruz
EAEko Auzitegi Nagusiak Konstituzio Auzitegiari galdetu dio ea konstituzionala den edo ez EAEko lanpostu publiko guztiek hizkuntza-eskakizun bat ezarrita izatea. Epaileetako batek boto partikularra igorri du; bere ustez, zalantzan dagoen legeak ez du "inolako desorekarik eragiten". Eusko Jaurlaritzak "oso larritzat" jo du erabakia.
Gipuzkoak alzheimerraren arreta goiztiarrerako zerbitzu aitzindaria izango du 2026an
Donostian egongo da, eta Europako erreferente bihurtu nahi da bere ikuspegi berritzaile, prebentibo eta komunitarioagatik.
Emakume bat hil da trenak harrapatuta, Gasteizko geltokiaren inguruan
Ezbeharra 14:30ak aldera gertatu da, eta, ondorioz, ordu eta erdiz trenbideko zirkulazioa eten behar izan dute.
Barakaldoko Udalak elkarretaratzea egin du udalerriko emakume baten hilketa matxista salatzeko
Barakaldoko Udalak elkarretaratzea egin du Herriko Plazan 54 urteko emakume baten hilketa matxista salatzeko. Miren Elgarrestak, Emakunderen zuzendariak, irmo gaitzetsi du hilketa, eta errua "desberdintasun sozialei" egotzi die "matxismo soziala" areagotzearen eragile nagusi gisa.
Gripe kasuek behera egin dute bigarren astez jarraian EAEn
Gripearen eraginak behera egin duen arren, Gabonetan jarduera sozialak gora egingo duela-eta kontuz ibiltzeko deia egin dute Osasun Sailak eta Osakidetzak.
325 milioi euro gastu sozialera beharrean erabilera militarrera bideratu daitezkeela salatu dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Euskadiko GKEen Koordinakundeak eta Zehar-Errefuxiatuekin deitutako protesta batek astearte honetan Eusko Legebiltzarrean salatu duenez, Eusko Jaurlaritzaren 2026rako aurrekontu proiektuak atea irekitzen dio erabilera militarrera bideratzea inbertsio industrialerako ziren 325 milioi euro. Azaldu dutenez, gobernu-taldeek (EAJ eta PSE) zuzenketa bat aurkeztu dute Lankidetza eta Elkartasunaren Euskal Legearen 10. artikulua aldatzeko eta "armamentuen industriarekin ekonomikoki elkarlanean aritzeko, betiere Europakoa bada".
Barakaldoko 54 urteko emakumearen heriotza hilketa matxista izan dela baieztatu dute
27 urteko gizon bat atxilotu dute ustezko hiltzaile gisa. Agintariek hilketa gaitzetsi eta elkarretaratzea deitu dute gaurko: 12:00etan, Barakaldoko Herriko Plazan. Argitan talde feministak, bestalde, beste bilkura bat deitu du: 19:00etan, Bide Onera plazan.
Ustezko delitu-sare bateko 50 pertsona atxilotu dituzte, 400 pertsonari baino gehiagori online iruzur egiteagatik
Guardia Zibilak hiru etxebizitza miatu ditu, Bilbon, Barakaldon eta Miranda de Ebron (Burgos), eta ikertutako delituekin lotutako materiala konfiskatu du.
Albiste izango da: Aurrekontu Orokorren Proiektuaren eztabaida eta ebazpena, kontzentrazioa Barakaldon eta Olentzero eta Mari Domingiren bisita Bilbon
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Olentzerok eta Mari Domingik ilusioz beteko dituzte Bilboko kaleak gaur
Kalejira 17:30ean hasiko da, Moyua plazatik, eta Kale Nagusia zeharkatuko du Arriaga antzokiraino. Bertan, ikuskizuna, tailerrak eta Euskal Herriko Gabonetako pertsonaiarik maitatuenak izango dira.