Zer dela eta gertatzen dira hainbeste lurrikara Nafarroan?
Lurrazaleko plaka tektonikoak uneoro mugitzen ari dira, baina, gehienetan, Lurraren azpian gertatzen den aldaketa hori ez da nabari. Beste batzuetan, berriz, mugimendu horiek oso bortitzak dira eta lurrikarak gertatzen dira. Iberiar penintsulan lurrikarak izateko bigarren eremu arriskutsuenean aurkitzen da Nafarroako iparraldea, soilik Granada eta Murtziaren atzetik (sismikotasun handiena duten bi puntuak dira horiek).
Pirinioetako failak direla eta Nafarroako iparraldean lurrikara ugari gertatzen dira urtean zehar. Duela 40 milioi urte inguru, Iberiar penintsularen eta Europako kontinentearen plaka tektonikoek talka egin zutenean sortu zen mendilerroa.
Eremu horretan, lurzorua parte ezberdinetan zatikatuta dago, eta failek Lurraren azpian gertatzen diren mugimenduek eragiten duten tentsioa mantentzen dute. Kasu batzuetan, tentsio hori kanporatu egiten da eta lurrikarak gertatzen dira. Dena dela, askotan oso indar txikia dute eta ezin dira nabari.
Nafarroan, duela 104 urte gertatu zen historiako lurrikararik bortitzena. Zehazki, 1903ko martxoaren 10ean izan zen. Richter eskalan 5,5 graduko indarra izan zuen lurrikara horrek, eta Iruñerrian dardara nabaritu zen.
Garai hartan, Iruñean 30.000 biztanle inguru zeuden, eta familia gehienak baserrietan bizi ziren. “Denbora igaro ahala, etxe berriak eraiki dituzte, uholdeak izateko arriskuak edota sismikotasuna bezalako faktore garrantzitsuak kontuan izan gabe”, azaldu du Antonio Aretxabaletak, lurrikaren inguruan gehien ikertu duen geologoetako batek.
Gainera, 2012. urteko lehortearen ostean, euri-jasa handiak egon ziren. Eguraldiaren aldaketa bortitz horrek ondorioak izan zituen plaka tektonikoen mugimenduetan, eta lurrikara ugari egon ziren.
Ildo horretatik, XX. mendetik 60ko hamarkadaren amaierara arte eraikinetan kalitate eskaseko materialak erabili zirela ohartarazi du. Aretxabaletak etxebizitzen tximiniak edota erlaitzak aipatu ditu adibide gisa.
Nafarroan lurrikarak gertatzeko arriskuaren inguruan ikerketa ugari daudela azaldu du geologoak. “Batzuen arabera indar gutxiko lurrikarak gertatzeko arriskua dago Nafarroako iparraldean, Frantzian egindako beste ikerketa batzuen arabera indarra adierazgarria izan daitekeela dioten arren”, esan du Aretxabaletak.
Dena dela, azken urteotan plaka tektonikoen mugimendua ez da hain bortitza izan eta lurrikara gutxiago gertatu dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Hiru pertsona zauritu dira BI-637 errepidean, Erandion, hiru ibilgailuk eta autobus batek izandako istripuan
Ezbeharra 07:50 aldera gertatu da, eta ezkerreko eta erdiko erreiak itxi behar izan dituzte. Ondorioz, hiru kilometroko auto-ilarak sortu dira.
Bizkaibusek Gipuzkoako Mugi txartela onartuko du gaurtik aurrera
Horrela, hiru lurraldeetako erabiltzaileek ohiko txartelarekin Bizkaian mugitzeko aukera izango dute, ordainketa-sistema integratu eta homogeneo baten bidez.
Albiste izango dira: EITB Maratoia, Talgo Euskadira itzuli da eta 2026rako aurreikuspen ekonomikoa
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Baserritar jantziak, maileguan: “Sarerik ez duten familiak etortzen dira gehienbat”
Orioko Herri Ikastolan baserritar jantziak maileguan uzteko egitasmoa antolatu dute, bigarren urtez jarraian, "piztu eta eragin" ekimenaren baitan. Arropak berrabiltzea du helburu, baita herrian sarerik ez duten familiei laguntzea ere. Abarkak, gonak, zapiak, artilezko galtzerdiak... Denetarik bildu dute, eta egunotan familiak hurbilduko dira behar duten hori jasotzera.
Zestoako kasuari buruz gizarte-zerbitzuek egindako txostena "ez zen zuzena", Arartekoaren teknikari baten arabera
Zestoako sei herritarren aurka atzo abiatutako epaiketaren bigarren saioan deklaratu du Herriaren Defendatzailea erakundeko langileak, defentsaren lekuko gisa.
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.