Ashkin, Mourou eta Strickland fisikariek irabazi dute Nobel Saria
Arthur Ashkin, Gerard Mourou eta Donna Strickland fisikariei eman die Fisikako Nobel Saria Suediako Zientzien Errege Akademiak, "laserren fisikaren alorrean egindako aurrerapen iraultzaileengatik".
"Pintza optiko txikiengatik eta horien aplikazioagatik sistema biologikoetan" saritu dute Ashkin estatubatuarra.
Monrou frantziarra eta Strickland kanadiarra, bestalde, "intentsitate altuko pultsu optiko laburrengatik" sartitu dituzte.
"Aurten saritu ditugun aurrerapenek fisika laserra irauli dute", esan du Akademiak. 9 milioi koroa suediar (milioi euro baino gehiago) emango diete.
Nobel Sariak ematen dituen Akademiak azaldu duenez, Ashkin, Mourou eta Stricklanden "doitasun-instrumentu aurreratuak esploratu gabeko ikerketa area berriak eta askotariko erabilerak irekitzen ari dira industrian eta medikuntzan".
Argiaren presioarekin objektuak mugitzea
Arthur Ashkinek pintza optiko batzuk asmatu zituen, laser izpien bitartez partikulak, atomoak, birusak eta beste zelula bizidun hartzeko. Erreminta honi esker, Ashkinek zientzia fikzioaren aspaldiko amets bat egi bihurtu zuen: argiaren erradiazioaren presioa erabiltzea objektu fisikoak mugitzeko. Partikula txikiak izpiaren erdigunera bultzatzeko eta bertan mantentzeko argi laserra eskuratu zuen.
Aurrerapen garrantzitsuetako bat 1987an egin zuen. Ashkinek pintzak erabili zituen bakteria bizidunak kaltetu gabe harrapatzeko. Berehala, sistema biologikoak eta pintza optikoak ikasten hasi zen. Gaur egun, asko erabiltzen dira biziaren nondik norakoak ikertzeko.
Laser bidezko kirurgia optikoaren oinarria
Bestalde, gizakiak sortutako pultsu laserrik laburrenen eta intentsitate handikoenen bidea ireki zuten Gerard Mourouk eta Donna Stricklandek. 1985ean argitaratu zuten artikulu iraultzailea, Stricklanden doktore tesiaren oinarria izan zena.
Ikuspegi burutsu bat erabilita, intentsitate handiko oso pultsu laser laburrak sortzea lortu zuten, material handigailua suntsitu gabe. Lehenengo, denboran luzatu zituzten pultsu laserrak, potentzia maximoa murrizteko. Gero, anplifikatu egin zituzten, eta azkenik, konprimatu. Pultsu bat denboran konprimatzen eta laburrago egiten bada, argi gehiago bildu daiteke espazio txiki berean, eta pultsuaren intentsitateak drastikoki egingo du gora.
Strickland eta Mourouren teknikoa berria, CPA (Chirped Pulse Amplification) izenekoa, laster intentsitate handiko laserretarako estandarra bilakatu zen. Urtero egiten diren kirurgia optikoetan erabiltzen da.
Zure interesekoa izan daiteke
Gutxienez lau pertsona hil dira Tenerife hegoaldean, itsas kolpe baten ondorioz
Gainera, desagertuta jarraitzen du oraindik pertsona batek, eta bilaketa lanek aurrera jarraitzen dute.
Sokonuskoa, kakao mexikarretik eta gozogile bilbotarren eskutik jaiotako turroia
Bizkaiko gozotegiak galtzak bete lan dabiltza Gabonetako gozokirik esanguratsuenetako bat prestatzen: sokonuskoa, 300 urte baino gehiagoko historia duen Bilbon egindako turroia. Mexikoko Santa Ana de Soconusco herritik datorkio izena, XVII. mendean bilbotar batek kalitate bikaineko kakaoa aurkitu zuenean.
Jaurlaritzak ohi baino bentzeno-maila altuagoa antzeman du Muskizen, baina esan du osasunerako "segurutzat" jotzen diren mailak direla
Joan den ostiralean, Petronorrek jakinarazi zuen isuria izan zuela Bizkaiko findegiko gasolina-depositu batean, eta berehala ezarri zituzten beharrezko kontrol-neurriak.
Pertsona bat hil da AP-15 autobidean, Castejonen izandako istripu batean
Horrez gain, autoan zihoan beste pertsona bat zauritu egin da, errepidea bidetik irten eta irauli ostean.
Antonio Aretxabala: "Euskadiko historiako lurrikararik handiena izan da"
Iruña Okan epizentroa duen 4 graduko lurrikara batek Araba astindu du astelehen honetan, abenduaren 8an. Radio Euskadin egindako elkarrizketa batean, Antonio Aretxabaleta geologo eta dibulgatzaile zientifikoak adierazi duenez, mugimendu sismikoa Euskadiko historiako handiena izan da. Gainera, lurrikarak agerian utzi du Araban orain arte ezezaguna zen faila bat dagoela. Zientzialariak nabarmendu duenez, ziur aski 1 eta 2 km arteko luzera izango du. Hala ere, oraindik atea irekita utzi behar zaio etorkizuneko ikerketei.
Etxerik gabeko 1.500 lagunek baino gehiagok egiten dute lo egunero kalean Euskadin, 2016an baino bi aldiz gehiagok
Horietako 10etik 7 hiru hiriburuetan bizi dira. Gainera, beste 2.700 etxegabe daude, baina gaueko harrera-zentroetan edo aterpetxeetan lo egiten dute. Gehienak gizonezkoak dira, eta atzerritarrak 10etik 8tan. Erdiak dio dirua edo ondasunak lapurtu dizkiotela, 10etik 4k irainak edo mehatxuak jasan dituela, eta 10etik 3k fisikoki eraso egin dietela.
4 graduko lurrikara batek Araba astindu du, kalterik eta zauriturik eragin gabe
00:10ean izan da lurrikara eta epizentroa Iruña Okan izan du; milaka pertsona esnatu ditu gaur goizaldean Araban. Ez du kalterik eragin eta ez da erreplikarik espero, SOS Deiaken arabera.
Biriatuko ordainlekua itxita egongo da asteartetik asteazkenerako gauean, A-63 errepideko obrak direla eta
Abenduaren 9an itxiko dute, 21:00etan, eta 10ean irekiko dute berriro, 06:00etan. AP-8tik Lapurdirako noranzkoan doazen ibilgailu eta kamioiak Irunen atera beharko dira.
Gizon bat larri zauritu da Iruñeko Aranzadiko komentu abandonatuan, eskailerako zulotik erorita
Iruñeko Udaltzaingoak ingurua hesitu du eta erorikoaren arrazoiak ikertzen ari da.
Ireki dute A-15 errepidea Iruñerako noranzkoan, kamioi baten matxuragatik itxita egon ostean
Villabonan kamioi batek matxura izan du, eta errepidea erabat itxi behar izan dute, kamioia erretiratu arte. Zirkulazioa N-I errepidetik bideratu dute.