Ashkin, Mourou eta Strickland fisikariek irabazi dute Nobel Saria
Arthur Ashkin, Gerard Mourou eta Donna Strickland fisikariei eman die Fisikako Nobel Saria Suediako Zientzien Errege Akademiak, "laserren fisikaren alorrean egindako aurrerapen iraultzaileengatik".
"Pintza optiko txikiengatik eta horien aplikazioagatik sistema biologikoetan" saritu dute Ashkin estatubatuarra.
Monrou frantziarra eta Strickland kanadiarra, bestalde, "intentsitate altuko pultsu optiko laburrengatik" sartitu dituzte.
"Aurten saritu ditugun aurrerapenek fisika laserra irauli dute", esan du Akademiak. 9 milioi koroa suediar (milioi euro baino gehiago) emango diete.
Nobel Sariak ematen dituen Akademiak azaldu duenez, Ashkin, Mourou eta Stricklanden "doitasun-instrumentu aurreratuak esploratu gabeko ikerketa area berriak eta askotariko erabilerak irekitzen ari dira industrian eta medikuntzan".
Argiaren presioarekin objektuak mugitzea
Arthur Ashkinek pintza optiko batzuk asmatu zituen, laser izpien bitartez partikulak, atomoak, birusak eta beste zelula bizidun hartzeko. Erreminta honi esker, Ashkinek zientzia fikzioaren aspaldiko amets bat egi bihurtu zuen: argiaren erradiazioaren presioa erabiltzea objektu fisikoak mugitzeko. Partikula txikiak izpiaren erdigunera bultzatzeko eta bertan mantentzeko argi laserra eskuratu zuen.
Aurrerapen garrantzitsuetako bat 1987an egin zuen. Ashkinek pintzak erabili zituen bakteria bizidunak kaltetu gabe harrapatzeko. Berehala, sistema biologikoak eta pintza optikoak ikasten hasi zen. Gaur egun, asko erabiltzen dira biziaren nondik norakoak ikertzeko.
Laser bidezko kirurgia optikoaren oinarria
Bestalde, gizakiak sortutako pultsu laserrik laburrenen eta intentsitate handikoenen bidea ireki zuten Gerard Mourouk eta Donna Stricklandek. 1985ean argitaratu zuten artikulu iraultzailea, Stricklanden doktore tesiaren oinarria izan zena.
Ikuspegi burutsu bat erabilita, intentsitate handiko oso pultsu laser laburrak sortzea lortu zuten, material handigailua suntsitu gabe. Lehenengo, denboran luzatu zituzten pultsu laserrak, potentzia maximoa murrizteko. Gero, anplifikatu egin zituzten, eta azkenik, konprimatu. Pultsu bat denboran konprimatzen eta laburrago egiten bada, argi gehiago bildu daiteke espazio txiki berean, eta pultsuaren intentsitateak drastikoki egingo du gora.
Strickland eta Mourouren teknikoa berria, CPA (Chirped Pulse Amplification) izenekoa, laster intentsitate handiko laserretarako estandarra bilakatu zen. Urtero egiten diren kirurgia optikoetan erabiltzen da.
Albiste gehiago gizartea
Bilboko Konpatsek eraso sexisten aurkako elkarretaratzea egin dute
Arriaga Antzokiaren aurrean egindako elkarretaratze jendetsu batean, Bilboko Konpartsek azken egunetan izandako eraso sexisten aurka egin dute. Aste Nagusiaz gozatzeko gonbitea luzatu diete herritarrei, baina erasotzaileei etxean geratzeko eskatu diete.
Antonio Aretxabala, geologoa: "Mendia ustiatzen duen jendeak zaindu behar du"
Antonio Aretxabala geologoak adierazi du bereizi egin behar direla basoa ekosistema gisa eta mendia industria-ustiapen gisa, hortxe baitago arriskua. Ohartarazi du hurrengo uholdeak okerragoak izango direla inguruan, lurra higatuta dagoelako. Ohartarazi du, gainera, norbaitek baso-sute batetik onura ateratzea arriskutsua dela.
Txupinerek ere egun handia dute Aste Nagusian!
Bilboko Aste Nagusiko txupinerak gaur eguerdian bildu dira, urtero bezala, Areatzako ohiko ongietorria egiteko. Guztiek txupinak bota dituzte berriro, euren uniformea jantzita, Malu Crespok duela 40 urte jantzi zuen jaka gorri tipikoarekin.
Gizon bat atxilotu dute Gasteizen, bikotekidea etxeko hozkailuaren kontra bultzatu eta mugikorra botatzeagatik
Eraso matxista asteazken arratsaldean jazo zen, Pilar auzoko etxe batean. Emakumeak hematoma bat zuen aurpegian.
Carlos Uriagereka (Bizkaiko Baso Zerbitzua): “Suteen mehatxupean zegoen herri bat salbatzeko aukera izan dugu”
Bizkaitar profesional ugari izan dira Leongo Casasuertes herrian, astelehenetik Gaztela eta Leonen penintsulako ipar-mendebaldea kiskaltzen duten suteak itzaltzen laguntzen. Carlos Uriagereka, Bizkaiko Aldundiko Baso Zerbitzuaren buruak adierazi du gogorra izan dela, baina pozik itzuli direla Euskal Herrira, lortu dutelako suebakiak eginez sutea kontrolatu eta bizilagunak etxera itzultzea.
Rozalen musikariak liluratu egin ditu Bilbon bildutako zaleak
Albaceteko artistak kontzertua egin du, bart, Europa Parkeko eszenatokian.
Gizon bat ikerketapean, autoa mozkor eta gidabaimenik gabe gidatzeagatik, bi bidaiari gorputza sabaitik ateratzen ari zirela, Iruñean
23 urteko gidaria bide-segurtasunaren aurkako delitu batengatik ikertu dute. Autoan zihoazen bi bidaiariak ere salatu dituzte, segurtasun-uhalik gabe zihoazelako, mugikorrarekin grabatzen.
Baso-suteek 350.000 hektarea baino gehiago erre dituzte abuztua hasi denetik, Espainian
Oraindik, hogei bat su daude aktibo Gaztela eta Leonen, Galizian eta Extremaduran, eta haizea sua itzaltzeko lanak zailtzen ari da hainbat tokitan. Bien bitartean, azken orduetan Leongo iparraldean botatako euriak garrak kontrolatzen lagundu du Europako mendien inguruan. Bestalde, EAEtik sua itzaltzera joandako suhiltzaileek etxerako bidea hartu dute.
11 pertsona atxilotu dituzte Bilboko Aste Nagusiko bosgarren gauean; batek osasun-langileei eraso egin die
Atxiloketa gehienak indarkeriaz egindako ebasketekin eta lapurretekin lotuta daude. Dena dela, beste delitu batzuk ere jazo dira, eta gizon bat ere atxilotu dute emakume bati ukituak egitea leporatuta.
Hona hemen Faltzesko Piloneko bosgarren entzierroko irudiak
Faltzesko Piloneko bosgarren entzierroak minutu bat eta 11 segundo iraun du, orain arteko bigarren entzierro luzeena izan da eta Eulogio Mateo de Carcarren zezenak izan dira protagonista. Hainbat eroriko eta estropezu izan dira ibilbidean zehar.