Igande goizaldea izango da Leoniden izar-euria ikusteko momentu aproposena
Leoniden izar-euria asteburu honetan ikusi ahalko da bereziki. Urtero azaroaren 14tik 30era dago ikusgai, baina momenturik gorena igande goizaldean izango da (larunbat gauerdian hasita), Espainiako Astronomia-Behatokiak iragarri duenez.
Hala ere, aurtengo baldintzak ez dira egokienak, momentu horretan ilgora izango delako.
Izar-euri hau apala izaten da, —10-20 meteoro orduko—. Aurten, ordea, 20tik gora meteoro orduko aktibitatea aurreikusten da.
Nondik datoz izar iheskor hauek?
Leoniden meteoroak 55P/Tempel-Tuttle kometaren zatiak dira. 1865ean aurkitu zuten, eta 33,2 urtekoa da bere orbitaren periodoa. Urtero bezala azaro erdialdean, kometa honetako puska asko dituen eraztun bat zeharkatzen du Lurrak. Eguzkitik hurbil igarotzen denean askatzen zaizkio zatiak kometari. Meteoroide horietako bat Lurraren atmosferarekin kontaktuan sartzean, airearen eraginez lurruntzen da, meteoro edo izar iheskor izenarekin ezagutzen den dirdira sortuz.
Izar-euri baten meteoro guztiek, zeruan ikustean, iturburu edo jatorri bera daukatela ematen du, eta kokapen hori erabiltzen da izendatzeko. Kasu honetan, Leonidek Leoko konstelazioan dute jatorria.
33 urtero, Leonidek "meteoro ekaitza izugarriak" sortzen dituzte, milaka meteoro orduko frekuentziara ere helduta. Hori geratzen da 55P/Tempel-Tuttle kometa bere orbitaren periheliotik igarotzen delako. Horrela gertatu zen 1833an, 1866an, 1966an, 1999an eta 2001ean. Bereziki gogoratzen da 1833ko azaroaren 13ko ekaitza, Estatu Batuetako mendebaldeko kostan.
Nola ikusi
Fenomeno astronomiko hau ikusteko beharrezkoa da zerua ilun egotea, eta onena oztopo gutxi dituen leku batetik begiratzea da, ikuspegia murrizten dituzten tresna optikorik erabili gabe.
Zure interesekoa izan daiteke
220 ibilgailu eta 384 langile prest daude Nafarroan, neguak errepideetan sor ditzakeen arazoei aurre egiteko
'Neguak ez zaitzala errepidean ustekabean harrapatu' goiburupean, kanpaina abiarazi du Foru Gobernuak, herritarrek ibilgailuak prest izan ditzaten.
Jorge Bermudez: “Adingabeen delituzko portaeraren ondoriozko neurriak gurasoen gain erori daitezke”
Jorge Bermudez Gipuzkoako Fiskaltzako bozeramaileak jakinarazi duenez, 14 urtetik beherakoek adin nagusikoentzat delitutzat hartuko liratekeen egintzak egitea gurasoen zaintza- eta heziketa-eginkizun desegokiaren ondorio izan daiteke. Hori dela eta, halakoetan, izaera zibileko edo administrazioko neurriak har daitezkeela iragarri du, familiei zuzenduta.
Oteizako azpiestazioaren atzean "espekulazio energetikoa" dagoela salatu dute
Tierra Estella No se Vende herri plataformak ziurtatu du azpiegiturak ez diela erantzuten "eskualdeko energia beharrei", eta 66 kVtik 220 kVra jauzi egiteko ze arrazoi dauden justifikatzea eskatu du.
Amaya Zabarteren senarrak uste du Zupiriak ez duela auziari buruz "ezer argitara emango"
Bestalde, jakinarazi du Reala-PSG partidaren atarian Ertzaintzak egindako kargekin lotuta, hirugarren salaketa bat aurkeztuko duela beste pertsona batek.
Euskararen aitortza eta baliabideak eskatu dituzte Baionako Euskal Museoaren aurrean
Baionako Museoan ikusgai den Bernat Etxepareren "Linguae Vasconum primitiae" euskaraz inprimatutako lehen liburua, Parisera itzuliko dute bi hilabete pasatuta. Bere lekua hemen dagoela aldarrikatzearekin batera, euskararentzat aitortza eta baliabideak eskatu dituzte gaur Euskalgintzaren Kontseiluak eta Euskal Konfederazioak. Halaber, abenduaren 27an Bilbon izango den euskararen aldeko ekitaldian parte hartzeko deia egin dute.
Terapiako txakurrek "segurtasuna eta konfiantza" ematen diete sexu-abusuak jasan dituzten adingabeei
Hamar urte dira Bizkaian sexu-abusuen biktima izan diren adingabeek txakurrekin terapia egiteko aukera daukatela. Urtetik urtera, gainera, emaitza hobeak ematen dituela diote adituek. Hala, Euskadin lehen aldiz, epaile batek baimendu du biktima adingabe batek txakur horietako bat alboan zuela deklaratu ahal izatea.
Gizon bat atxilotu dute Angelun bikotekide ohia hiltzen saiatzeagatik
Atxilotuak igandean harrapatu zituen bere ibilgailuarekin emakumea eta haren anaia. Biktimak Baionako ospitalera eraman zituzten.
Ertzaintzak protokoloa bete zuen ikertzeko eskatu du Xuhar Pazosen defentsak
Halaber, lekuko gehiago deitzea galdegin du defentsak, 2024ko otsailean Tolosan izandako gertakarietan gertatutakoa behar bezala argitu dadin.
Plentzian jazarpena salatu duen irakaslearen kasua dela eta, protokoloak aktibatu berri ditu Hezkuntza Sailak
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Politiketako sailburuordeak adierazi duenez, orain arte ikastetxeak berak kudeatu ditu irakasleak aurreko urteetan ere salatutako jazarpen egoerak. Azken gertakarietan ustez inplikatuta dauden ikasleak 12 eta 13 urte bitartekoak direla baieztatu du, eta, beraz, hartu beharreko neurriek "heziketa mailakoak" izan behar dutela. EH Bilduk azalpenak eskatuko dizkio Hezkuntza Sailari, "hartu beharreko mekanismoek" huts egin ote duten jakiteko.
Gidari bat hil da N-104 errepidean, Gasteizen, bi ibilgailuk aurrez aurre talka eginda
Eguna bereziki zaila izaten ari da EAEko errepideetan, euria eta hainbat lekutan izandako istripuak direla eta.