Mugikorra 'hackeatu' dizuten jakiteko gakoak
Dispositibo mugikorrak, sakelako telefonoak, batez ere, ziberdelinkuentziaren jomugan daude. Horien bidez, erabiltzaileen datuak eskuratu eta eraso egin dezakete gaizkileek eta beharrezkoa da adi egotea.
Mugikorra 'hackeatzearen' ondoriorik larrienak 'pishing' iruzurrak (identitatea ordezkatzea) dira. Delitugileek mugikorraren jabearen erabiltzaile informazioa lortzen dute, pasahitzak, kreditu txartelen gakoak, gizarte segurantzakoak, bankuko kontu korronteen zenbakiak eta lapurreta egin diezaiokete konturatzerako. Era beran, kamera, mikrofono eta kokapenaren datuak eskuratuta, espioitza arma gisa erabil dezakete.
Adituek ondorengo seinale hauei erreparatzea gomendatzen dute:
- Errendimendua: Bat-batean mugikorra normalean baino mantsoago funtzionatzen hasten bada, litekeena da birusen bat izatea. Proba sinple bat Sarera ze abiaduran konektatzen den ikustea da.
- Bateria azkarregi amaitzea eta/edo mugikorra gehiegi berotzea: Bigarren maila batean etengabeko erabilera bat dagoela esan nahi du horrek. Prozesatzailea denbora luzez abiadura handian lan egitera behartzen du horrek eta horregatik amaitzen da bateria, adibidez.
- Iragarkiak agertzen zaizkigu ustekabean, smartphonea desblokeatu bezain pronto: Aplikazio bat deskargatu edo aplikatu ondoren agertzen dira horiek askotan, eta RAM memoriari ere eragiten diote.
- Harpidetu ez garen zerbitzuetako mezuak jasotzen hasten gara: Androidera bideratutako 'malware' gehienek telefono zenbakia 'premium' zerbitzuetara harpidetzeko erabiltzen dute, eta hori gertatuz gero, hainbat zerbitzutako mezuak jasotzen hasiko gara (horoskopoak etab.). Horiek gainera, norbere kontaktuei bidal diezaiekete edota norbere sare sozialetan argitaratu erabiltzaileak jakin gabe.
- Erabiltzaileak instalatu ez dituen aplikazioak agertzea: Appen zerrendan ager daitezke, eta gerta daiteke desinstalatzea edo ezabatzea ezinezkoa izatea.
Irtenbideak¿
Lehen neurria norbere mugikorra errebisatzea da beti. App zerrenda begiratu behar da eta ezagutzen ez dugun baten bat izanez gero, ezabatu.
Bigarren ekintza, mugikorra aktualizatzea da. Telefonoa erostean, bertsio batekin etortzen da baina gero bertsioa horiek aktualizatzen edo eguneratzen joatea komenigarria da, eguneraketa bakoitzak segurtasun partxeak izaten baititu birusak hiltzeko (Softwarea eguneratu aukeratu behar da mugikorrean).
Horrek funtzionatzen ez duen kasuan, mugikorraren fabrikako balioetara edo sorrerako konfiguraziora itzuli behar da. Hala, mugikorrean gordetako datu guztiak ezabatzen dira, appek eta birusek utzitako arrastoak barne.
Mugikorrean aukera hau egin behar da: Ezarpenak-Segurtasuna-Babes Kopia eta Leheneratu.
Albiste gehiago gizartea
Hiru adin txikiko zauritu dira Castro Urdialesen, atrakzio batean istripua izanda
Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte hiru zaurituak. Batek pronostiko erreserbatuko zauriak ditu, eta beste biak arin zauritu direla jakitera eman da.
Maiatzean Bakion desagertutako gizonarena izan daitekeen gorpua aurkitu dute Asturiasen
Maiatzaren 27an, 52 urteko gizon bat desagertu zen Bakioko hondartzara joan ostean. Euskadiko larrialdi zerbitzuek abisua jaso bezain pronto hasi zituzten desagertua aurkitzeko lanak baina ez zuten lortu. Matxitxakoko lurmuturraren eta Lemoizen artean itsasoan egin ziren miaketak.
“Elkartasun zapia”, Gazako herriari elkartasuna adierazteko kanpaina
Gernika-Palestina herri ekimenak “Elkartasun zapia” udako kanpaina aurkeztu du gaur Gasteizen. Zapia jaietan erabiltzeko proposatu dute, Gazako herriari elkartasuna adierazteko. Hiri eta herrietako jai eragile askorekin elkarlanean, Gernika-Palestinak gazatarren aldeko aldarrikapena jai guztietan presente egotea nahi du.

Baso-suteak sortzeko arrisku "handia" eta "oso handia" Nafarroan
Horren aurrean, tenperatura altuak diren bitartean, sua eragin dezakeen edozein jarduera saihesteko gomendatu du SOS Nafarroak.
Gasteizko Udalak "itzalitzat eta erabat kontrolatutzat" jo du LEA fabrikan izandako sutea
Udaleko Larrialdi Plana desaktibatu dute eta oraindik itxita zeuden errepideak zabaldu dituzte dagoeneko.
EITBk aitortza jaso du EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko graduazio ekitaldian
Dozenaka ikaslek jaso dute diploma, eta ekitaldia aprobetxatuz, EITBri saria eman diote gizarteari egiten dion ekarpenagatik. Bertan egon dira Andoni Aldekoa EITBko zuzendari nagusia, Arantza Ruiz Albistegietako zuzendaria eta Lontzo Sainz EITBko Estrategia eta Ikerketa burua.
Gasteizko LEA enpresaren lantegiko sutearen aireko irudiak
Gaur arratsaldean izandako sute handia kontrolatutzat jotzen da, ez baita zabaltzerik espero, baina erabat itzaltzeko "denbora" beharko da. Suteak ez du zauriturik utzi, baina bi auzo konfinatu behar izan dituzte bi orduz, ke handia dela eta. Sutea 13:45 inguruan hasi da, eta litekeena da enpresara produktu kimikoak eramaten ari zen zisterna-kamioi batek eragitea ezbeharra.
"6 edo 7 leherketa izan dira, baina bat oso handia izan da eta eraikin osoa dardarka jarri du"
Abetxuku eta Arriaga auzoetako bizilagunek ez dakite oraindik noiz itzuli ahalko diren etxera. Gasteizko Udalak iragarri du Arriaga Gizarte Etxera eramango dituztela Aramangelu kaleko atarietan, ezbeharraren ingurutik gertu, bizi diren hainbat pertsona.
Sutea piztu da LEA fabrikan, eta Arabako hiriburu osotik ikus daiteke kea
Sute handia piztu da Gasteizko LEA lantegian, eta Arabako hiriburu osotik ikus daiteke kea. Langileak barrutik atera, eta suhiltzaileak bertaratu dira. Sua bertan dagoen oxigeno biltegira ez heltzeko lanean ari dira. Segurtasun Sailak etxeko leihoak itxita izateko gomendatu die inguruko bizilagunei.
LEAko langilea: "Shock egoeran gaude, eta ez dakigu zer gertatuko den gure lanpostuekin"
Ana Esther Condek ia 20 urte daramatza Lascaray-LEA enpresan lanean. EITB Mediari adierazi dionez, 13:30ean suteen aurkako alarma jotzen hasi da, eta alde egin behar izan dute, korrika. "Irtetean, sugarrak ikusi ditugu, eta beldurtu egin gara", gaineratu du.