Pandemiaren eraginez, 1.900 tumore inguru atzemateke geratu direla kalkulatu du Osakidetzak
Osakidetzak uste du 2020an 1.897 tumore detektatzeari utzi zitzaiola, pandemiak bularreko eta kolon-ondesteko minbizia bahetzeko programak aldatu zituelako. Izan ere, gaitz bakoitzaren xede-populazioaren % 54,4k eta % 39,1ek baino ez zuten deialdirik jaso, eta horrek "epe ertain eta luzeko hilkortasuna handitzea" eragingo du.
Horixe da Epidemiologiako Espainiako Elkartearen XXXIX. Urteroko Bilera dela-eta Osakidetzako eta BioCruceseko Zuzendaritza Nagusiak egindako azterlan baten ondorioetako bat. Horren txostenak eta komunikazioak Gaceta Sanitaria aldizkari espezializatuaren ale berezi batean jaso dira.
Pandemiak "eragin nabarmena" izan zuen baheketa horietan parte hartzeko gonbidapenetan. Besteak beste, bularreko minbiziaren kasuan aurreko urteetako gonbidapenen erdiak baino ez ziren izapidetu, % 54,4, hain zuzen ere. Ikerketaren egileek uste dute 202 tumore detektatzeke gelditu zirela parte-hartze txikiago horren ondorioz.
Kolon-ondesteko minbiziaren kasuan, gonbidapenen % 39,1 baino ez ziren izapidetu, eta, ondorioz, litekeena da 1.695 neoplasia aurreratu detektatu gabe gelditu izana.
Zerbixaren baheketan –2018an ezarri zen eta estaldura osoa lortu zuen 2019an– xede-populazioko emakumeen % 70 gonbidatu zituzten, baina, kasu honetan, ez da zenbatu atzerapen horrek probak egiteko orduan izan zezakeen eragina.
Pandemiak "eragin nabarmena izan du" Euskadin dauden minbiziaren hiru programa horietan, eta horrek "onurak murriztea eta epe ertain eta luzeko hilkortasuna handitzea dakar, gonbidapenak atzeratzen direlako eta parte-hartzea murrizten delako", ohartarazi du ikerketak.
Hala ere, Osakidetzak eragin hori "minimizatu ahal izan duten" neurriak jarri zituela adierazi dute, baina beharrezkoa da "epe ertainean monitorizatzea" hori egiaztatzeko. Hala, hiru baheketetan, lehentasuna eman zitzaien baieztapen diagnostikoko probei, eta "2020ko lehen seihilekoaren amaieran konfinamenduan zehar etendako jarduera guztia berreskuratu ahal izan zen".
Gainera, beste neurri batzuk ere hartu zituzten, hala nola mamografiak "emakume zaurgarrien artean" lehenestea, eta horrek bularreko minbiziaren detekzioaren galera minimizatu zuen.
Kolon-ondesteko baheketaren kasuan, "antolaketa-aldaketak (kitak eta oroitzapen-gutunak bidaltzea)" egin zituzten, eta "kolonoskopiei eta polipektomia osteko jarraipenei lehentasuna emateko protokoloak" zabaldu zituzten. Protokolo horiek Lehen Mailako Arretaren eta Digestioko espezialisten artean adostu zituzten, eta "2020ko irailean pandemiaren aurreko gonbidapenen erritmoa berreskuratzea ahalbidetu zuten".
Zerbixaren baheketan, gonbidapen-protokoloa aldatu zuten, "emakumeek emaginaren kontsultetarako sarbidea hobetzeko, gonbidapenean hitzordurik behar izan gabe".
Zure interesekoa izan daiteke
Gripeagatik ospitaleratuta daudenen kopurua iaz baino bost aldiz handiagoa da EAEn
Osakidetzak eta Osasun Sailak txertaketaren garrantzia azpimarratu dute arnas gaixotasunen prebentzio gisa, eta "erne egoteko" eskatu dute Eguberrietara begira.
Plantazio handiak hedatzen ari dira, eta saguzarrak eta Amazonia mehatxatzen dituzte
Brasilgo Amazonian, plantazio handiek saguzar frugiboroen (frutajaleen) bizimodua hankaz gora jarri du. Funtsezko espeziea da bertako haziak eta landaredia mantentzeko. Monolaborantzak eremuan zehar mugitzea galarazten die saguzarrei, eta horrek oztopatzen du haziak barreiatzea. Saguzarrek garraiatutako hazi bakoitzak ikaragarri laguntzen du zuhaitz, fruitu, baso eta sabanak birsortzen. Amazonia babesteko beharrezkoak dira.
Barnahus, sexu-abusuen biktima izan diren adingabeei arreta integrala emateko EAEko lehen zerbitzua
Arreta "homogeneoa eta koordinatua" emango zaie Barnahus etxean sexu-indarkeria pairatu duten haur eta nerabeei; espazio bakarrean jasoko dituzte osasun, hezkuntza, gizarte, polizia eta justizia zerbitzuak.
EAEko Auzitegi Nagusiak 88 urtera igo dio kartzela zigorra 11 adingaberi sexu-abusuak egiteagatik zigortutako Hondarribiko surf monitoreari
Gipuzkoako Auzitegiak 71 urte, 5 hilabete eta 9 eguneko kartzela ezarri zion, eta, hortaz, 17 urte gehituko zaizkio. Dena den, epaia ez da irmoa eta helegitea jar dakioke Auzitegi Gorenean.
Gizon bat atxilotu dute Iruñean, kirol-klub bateko garagardo txorrota irekita utzi eta 450 litro alferrik galdu direlako
Gauez gertatu zen, ostalaritza-establezimendua itxita zegoela. Poliziak jakinarazi duenez, ustezko egilea bertan sartu zen eta garagardo-zisterna bateko txorrotari eragin zion, baimenik gabe.
EAEko emakumezko erizainen ia erdiek diote komentario sexistak jasan dituztela
Euskadiko emakumezko erizain eta fisioterapeuten ia erdiek iruzkin iraingarriak jasan dituzte, SATSE Erizainen Sindikatuak egindako inkesta baten arabera. Kasuen % 85 baino gehiago ez dira salatzen. Ikerketa Emakumearen aurkako Indarkeria Desagerrarazteko Nazioarteko Eguna berehala izango dela eta eman ezagutzera.
Begoña Pedrosa: "Irakasleen eskubideen edo euren lanaren aurkako edozein jokabide onartezina da"
Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak babesa adierazi nahi izan dio Santurtziko ikastetxe bateko ikasle talde baten jazarpenaren biktima izan den irakasleari. "Ikastetxeak Ikasleen Eskubideei eta Betebeharren Dekretuaren esparruan aurreikusitako prozedurak aktibatu ditu, eta sailetik prozesu horri laguntzen jarraituko dugu, hurbiltasun eta errespetu osoz", adierazi du Pedrosak.
Kezka Lizarra inguruan, frankismoari eta ultraeskuinari lotutako talde bat dagoelako bertan
Oinarri frankista eta ultraeskuindarra duen talde batek eraikinak erosi ditu Deierriko haran txikian, Lizarrako merindadean eta Iruñetik 40 bat kilometrora. Fundazioak sekten ezaugarri batzuk ditu, baina ez sekta gisa katalogatzeko adina.
Espetxera bidali dute Bilboko portuan 120 kilo kokaina zeramatzala atzemandako guardia zibila
Guardia Zibileko agenteak lankide bat ikertzen ari ziren, narkotrafikoarekin zerikusia zuelakoan. Lankide horrek Fiskalaren eta Mugen arloan egiten zuen lan eta aduanetan eta mugako pasabideetan segurtasuna bermatzea zuen zeregin. Guardia Zibileko iturriek baieztatu dutenez, joan den igandean atxilotu zuten 120 kilo kokaina zeramatzala.
Albiste izango dira: Abisu horia elurragatik eta hotzagatik, 50 urte Franco hil zela eta Brouarden eta Muguruzaren hilketen urteurrena
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.