Pandemiaren eraginez, 1.900 tumore inguru atzemateke geratu direla kalkulatu du Osakidetzak
Osakidetzak uste du 2020an 1.897 tumore detektatzeari utzi zitzaiola, pandemiak bularreko eta kolon-ondesteko minbizia bahetzeko programak aldatu zituelako. Izan ere, gaitz bakoitzaren xede-populazioaren % 54,4k eta % 39,1ek baino ez zuten deialdirik jaso, eta horrek "epe ertain eta luzeko hilkortasuna handitzea" eragingo du.
Horixe da Epidemiologiako Espainiako Elkartearen XXXIX. Urteroko Bilera dela-eta Osakidetzako eta BioCruceseko Zuzendaritza Nagusiak egindako azterlan baten ondorioetako bat. Horren txostenak eta komunikazioak Gaceta Sanitaria aldizkari espezializatuaren ale berezi batean jaso dira.
Pandemiak "eragin nabarmena" izan zuen baheketa horietan parte hartzeko gonbidapenetan. Besteak beste, bularreko minbiziaren kasuan aurreko urteetako gonbidapenen erdiak baino ez ziren izapidetu, % 54,4, hain zuzen ere. Ikerketaren egileek uste dute 202 tumore detektatzeke gelditu zirela parte-hartze txikiago horren ondorioz.
Kolon-ondesteko minbiziaren kasuan, gonbidapenen % 39,1 baino ez ziren izapidetu, eta, ondorioz, litekeena da 1.695 neoplasia aurreratu detektatu gabe gelditu izana.
Zerbixaren baheketan –2018an ezarri zen eta estaldura osoa lortu zuen 2019an– xede-populazioko emakumeen % 70 gonbidatu zituzten, baina, kasu honetan, ez da zenbatu atzerapen horrek probak egiteko orduan izan zezakeen eragina.
Pandemiak "eragin nabarmena izan du" Euskadin dauden minbiziaren hiru programa horietan, eta horrek "onurak murriztea eta epe ertain eta luzeko hilkortasuna handitzea dakar, gonbidapenak atzeratzen direlako eta parte-hartzea murrizten delako", ohartarazi du ikerketak.
Hala ere, Osakidetzak eragin hori "minimizatu ahal izan duten" neurriak jarri zituela adierazi dute, baina beharrezkoa da "epe ertainean monitorizatzea" hori egiaztatzeko. Hala, hiru baheketetan, lehentasuna eman zitzaien baieztapen diagnostikoko probei, eta "2020ko lehen seihilekoaren amaieran konfinamenduan zehar etendako jarduera guztia berreskuratu ahal izan zen".
Gainera, beste neurri batzuk ere hartu zituzten, hala nola mamografiak "emakume zaurgarrien artean" lehenestea, eta horrek bularreko minbiziaren detekzioaren galera minimizatu zuen.
Kolon-ondesteko baheketaren kasuan, "antolaketa-aldaketak (kitak eta oroitzapen-gutunak bidaltzea)" egin zituzten, eta "kolonoskopiei eta polipektomia osteko jarraipenei lehentasuna emateko protokoloak" zabaldu zituzten. Protokolo horiek Lehen Mailako Arretaren eta Digestioko espezialisten artean adostu zituzten, eta "2020ko irailean pandemiaren aurreko gonbidapenen erritmoa berreskuratzea ahalbidetu zuten".
Zerbixaren baheketan, gonbidapen-protokoloa aldatu zuten, "emakumeek emaginaren kontsultetarako sarbidea hobetzeko, gonbidapenean hitzordurik behar izan gabe".
Albiste gehiago gizartea
70 talde feminista baino gehiagok eta LGTBIQ+ taldek Bernedoko udalekuen aurkako "lintxamendu kanpaina" salatu dute
"Ultraeskuinak" eta "puritanismoak" sexu- eta genero-disidentzia adingabeei egindako erasoekin lotu nahi izatea kritikatu dute.
Auto-ilara luzeak sortu dira A-8 autobidean, Malmasinen, Donostiarako noranzkoan
Hiru ibilgailuren arteko istripua izan da tunelaren barruan, eta errei bat itxi dute.
Xabiertxok, 100 urte: "Uste dut gaur egungo hezkuntzak garai hartako ekosistema euskaltzale hori behar duela"
Duela 100 urte argitaratu zuen Ixaka Lopez Mendizabal tolosarrak Xabiertxo, haurrei euskaraz irakurtzen irakasteko liburua. Haritz Azurmendi Jakin Fundazioko kidea aritu da mendeurrenaren ospakizuna prestatzeko lanetan, eta liburuari buruzko bitxikeriak azaltzeaz gain, Xabiertxok Euskal Herriari egin dion ekarpenaren inguruan mintzatu da.
Milaka herritar atera dira kalera Palestinaren alde
Gazarako Mugimendu Globala Euskal Herriak deituta, Iruñean 18:30ean abiatu da manifestazio nagusia Merindadeen plazatik, eta Donostian, Gasteizen eta Bilbon, 19:00etan. Halaber, unibertsitateko ikasleek manifestazioak egin dituzte 12:00etan euskal hiriburuetan.
ES-Alert ohartarazpen sistema probatu du SOS Deiak zerbitzuak Balmasedan
Balmasedan zeuden mugikorrek ohartarazpen mezu bat jaso dute. Sistema honekin jakinaraziko zaio gizarteari hondamendiren baten arriskua. Balmasedan egindako probarekin eraginkortasun-maila ezagutu nahi izan da, behar izanez gero hobetu ahal izateko. Soinua entzun ondoren, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako mezu bat jaso dute gailuetan, probaren berri emanez.
Berriro gelditu dira Gatika eta Capbreton arteko interkonexio elektrikoko itsaspeko kablearen obrak, Butroe ibaian isuria izan da eta
URA agentziak zehapen-espedientea ireki du Red Electricaren aurka, eta Gatika inguruan egiten ari ziren zulaketa-lanetako bat geldiaraztera behartu du, Butroe ibaiko erreka batean isurketa izan delako. Toxikotzat hartzen ez den substantzia bat isuri da, bentonita, baina ekosistemari kalte egiten dio.
Hasi da gripearen aurkako txertaketa-kanpaina, eta 75 urtetik gorakoei txerto indartua jarriko diete
"Zu zara funtsezko pieza gripea saihesteko. Jarri txertoa" lelopean, Osakidetzak hitzordua eskatzeko deia egin die pertsona zaurgarriei. Astelehenean hasiko dira txertatzen. Kalteberatzat jo ez dituztenek azarora arte itxaron beharko dute txertoa hartu ahal izateko.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak Sumud Flotillaren aurkako erasoa kaleetan salatzeko deia egin die euskal herritarrei
Plataformaren ustez, "ezinbestekoa da Israelen eta mendebaldeko konplizeen aurkako mobilizazioa eta borroka bultzatzen jarraitzea", eta bat egiten du Gazarako Mugimendu Globalak Euskal Herriko hiriburu eta udalerrietan egindako deialdiekin.
Renfek erabat berrezariko du Bilbo eta Santurtzi arteko larunbat eta igandeetako tren-zirkulazioa
Aste barruan, trenak ohiko ordutegiaren % 50eko maiztasunarekin dabiltza, behin-behinean, aldaketarik iragarri bitartean.
Elhuyarrek sei hizkuntzatan automatikoki bikoizteko plataforma sortu du
Elhuyar Fundazioak Euskal Herriko lehenengo bikoizketa automatikoko plataforma sortu eta martxan jarri du. Erreminta honekin ikus-entzunezko eduki bat sei hizkuntzatan (euskara, gaztelania, frantsesa, ingelesa, galiziera eta katalana) bikoiztu daiteke eta jatorrizko ahotsak imitatzeko aukera ematen du. Tresna berria Aditu plataforman integratu da. Horrela, plataforma hau azpitituluak sortzeko plataforma izatetik automatikoki bikoizteko aukera ematera igaro da.