OMEk covid-19 iraunkorraren definizio ofiziala argitaratu du
Osasunaren Munduko Erakundeak (OME) covid-19 iraunkorra gisa ezagutzen den 'pos-covid-19' gaixotasunaren lehen definizio kliniko ofiziala argitaratu du, mundu mailan egindako galdeketa batean ostean argitaratu ere. Gaixoei tratamendua erraztea da helburu nagusia.
Janet Diaz doktoreak, OMEren kudeaketa klinikoko buruak eman du covid-19 iraunkorraren definizio osoa: "Covid-19 osteko gaixotasuna SARS-CoV-2aren infekzio-aurrekari probableak dituzten pertsonengan gertatzen da, normalean covid-19a hasi eta hiru hilabetera; eta gutxienez bi hilabete irauten dute sintomek, zeinak ezin diren bestelako diagnosi baten bidez azaldu. Sintoma ohikoenak nekea, arnasa hartzeko zailtasuna eta disfuntzio kognitiboa dira, baina gaixoaren eguneroko funtzionamenduan eragina izan ohi duten beste sintoma batzuk ere ager daitezke. Sintomak agertu berriak izan daitezke, covid-19 gertakari akutu baten hasierako errekuperazioaren ondoren ager daitezke, edo gaixotasunaren hasieratik bertatik iraun dezakete. Sintomak aldakorrak izan daitezke, hobetu eta okertu egin daitezke denborarekin. Haurrentzat, beste definizio bat aplika daiteke".
Covid-19 duten paziente gehienak erabat sendatzen dira, baina batzuek "epe luzerako eraginak izaten dituzte beren organismoan, biriketako sisteman, sistema kardiobaskularrean eta nerbio-sistemetan, bai eta ondorio psikologikoak ere". Ondorio horiek berdin gertatzen dira infekzioaren hasierako larritasuna edozein dela ere, eta maizago jasaten dituzte emakumeek, adin ertaineko pertsonek eta hasiera batean sintoma nabariagoak agertu zituztenek.
Diaz doktoreak azaldu duenez, definizio hau "aurrerapauso garrantzitsua" da gaixoen azterketa estandarizatzeko, eta OMEk espero du "medikuei eta osasun-langileei pazienteak ezagutzen laguntzea, tratamendu eta ebakuntza egokiak egiten hasi ahal izateko eta hartu beharreko bideak argiago izateko". Azpimarratu duenez, OMEk "arduradun politikoek eta osasun sistemek gaixo horiek artatzeko osasun eredu integratuak ezartzea eta aplikatzea" espero du.
Covid-19ak eragindako hasierako infekzioa detektatzeko hainbat proba dauden arren, ez dago inongo probarik geroko afekzioa detektatzeko, eta oraindik ez dago argi zerk eragiten duen eritasun iraunkor hau. "Birusaren iraunkortasuna da, edo mikrotrombosiak daude, edo arazoren bat sistema baskularrarekin?", galdetu du Diaz doktoreak, alor hori ikertzen ari diren zientzialarien ideietako batzuk zirriborratuz. "Edo, autoimmunitate arazoak daude? Edo gaizki funtzionatzen ari den eta sintoma batzuk eragiten ari den sistema immunologikoa da?", esan du Diazek.
Albiste gehiago gizartea
EITBren "Glaziarrak agurtzen" lanak aitortza lortu du nazioarte mailan: Venice TV Awards sarietan
Nazioarteko telebista-programen berrikuntza eta bikaintasuna azpimarratzen dute Veneziako Telebista Sariek, eta Cross Platform Programming atalean izendatu dute proiektua, EITBk eduki berritzaile eta multiplataformaren alde egindako apustua aitortuta. "Glaziarrak agurtzen" PRIMERANen, Euskal Telebistan eta ORAINen estreinatu zen, bakoitzari egokitutako lengoaia eta formatuak erabilita.
Osakidetzaren proiektu pilotuak psikologia zerbitzua eskainiko du Lehen Arretako 13 zentrotan
Gipuzkoako lau zentrotan, Arabako bitan eta Bizkaiko zazpitan arituko dira psikologoak. Lehen Mailako Arretako gaixoen ongizate emozionalaren erreferente bihurtuko dira psikologo horiek, kasu arinenak ere artatuz, eta familia-medikuaren eta ospitalez kanpoko osasun mentalaren zentroen arteko bitartekari moduan jardungo dute.
Aurkikuntza arkeologiko oso garrantzitsua Iruñean: Barbazan dorrearen barruan dagoen Kalonjeen atea
Iruñean, arkeologia aurkikuntza bat da albiste. Katedral ondoan dago eta Joseba Asiron alkateak eta urbanismo batzordeak bisitatu berri dute. Aurkikuntza ikusgarri eta garrantzitsuaz mintzatu da Iñaki Sagredo arkeologoa. Nahi izanez gero, bisita gidatua egiteko aukera dago.
Giza Eskubideen Behatokiak kereila bat bultzatu du 1974ko Asturiagako segadagatik
Iragarri du kereila bat aurkeztuko duela 1974an Hondarribian izandako polizia-operazio frankista batean hildako Roque Méndez Villada eta José Luis Mondragón Elorzaren heriotzagatik.
Zazpi ibilgailuk istripua izan dute Txorierriko igarobidean, eta auto-ilara luzeak daude errepideetan
Ezbeharra asteazken honetako goizeko zortziak baino lehen gertatu da, eta ez da inor zauritu, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Adunako prostituzio-etxe bateko arduraduna atxilotu dute, sexu-esplotazioa eta sexu-eraso saiakera bat egitea leporatuta
Lokaleko langileetako batek tratu umiliagarria jasan zuela eta drogak kontsumitzera behartu zutela salatu zuen, besteak beste.
Elkar argitaletxeak erabaki du Igartza bekarekin ez jarraitzea, CAFek Israelekin duen lotura dela eta
Saioa Alkaiza bertsolari eta idazleak sariari uko egin eta hamar egunera iritsi da Elkarren erabakia. “Palestinar herriaren kontra gauzatzen ari den genozidioan CAFek duen inplikazioa" salatu zuen sortzaile iruindarrak.
Donostian izandako azken sexu erasoa salatzeko bilkura egin dute hiriko udaletxe atarian
45 urteko gizon bat atxilotu dute joan den ostiralean emakume batek jasandako sexu-erasoaren egilea izatea egotzita. Emakumeak ertzain-etxean salatu zuenez, gizonak sexu-erasoa egiteaz gain, zer egiten zuen eta norekin zegoen kontrolatzen zuen, eta lagunak ikustea debekatzen zion.
Euskal Sagardoak 2025eko sagar-uzta aurkeztu du Altzon
Aurtengoa sagar urtea dela ziurtatu dute, eta azken urtean bildutako sagar kopurua bikoiztea espero dute. Iaz ez bezala, aurtengo sagar uztak itxura oso ona du.
Osakidetzak 48 urtekoetara zabalduko du bularreko minbizia detektatzeko baheketa
Osakidetzako Protonterapia Unitate berriaren obrak bisitatu ditu Imanol Pradales lehendakariak, eta bertan egin du iragarpena.