Zertan datza bronkiolitis akutua eta nola saihestu daiteke?
Bronkiolitis akutua bi urte baino gutxiagoko haurrei eragin ohi dien arnas infekzio bat da. Birus baten ondorioz, kaltetu egiten dira biriketako bronkio txikiak. Gehienetan, Arnas Birus Sintzitialak eragiten du bronkiolitisa, eta epidemietan agertu ohi da, urritik martxora bitartean. Osakidetzak bronkiolitis akutu kasu asko detektatu ditu aurten Euskadin, izan ere, "bikoiztu egin dira, aurreko urteetako data berberekin alderatuta".
Arnas Birus Sintzitiala airearen bidez transmititzen da, eta sintoma nagusiak eztula eta arnasteko zailtasuna dira. Kutsatzea jariakinen bidez (mukiak, esate baterako) zein eskuen bidez gerta daiteke.
Pertsona helduek birusa harrapatu dezakete eta, kasu horietan, sintomak arinak izango dira. Hala ere, kutsatze-iturri izan daitezke haur txiki batentzat, eta bronkiolitisa eragin diezaioke birusak.
Bronkiolitisa larriagoa izaten da 6 hilabetetik beherako haurrengan, eta kutsatze-iturri nagusia haur handiagoak izaten dira; neba-arrebak, sarritan.
Hasieran, eztula eta sudurreko mukiak agertu ohi dira, katarro arruntaren sintomak, eta sukarra ere ager daiteke. 2-4 egunen buruan, baliteke arnasa hartzeko zailtasuna agertzea; haurrak azkarrago arnasten duela eta jatea kostatzen zaiola nabarituko dugu halakoetan. Batzuetan, "txistu-hotsak" entzuten dira haurraren bularrean, edo arnasa hartzeko zailtasuna antzematen zaio (arnasa hartzean, saihetsak hondoratzen ditu, edo sabela mugitzen).
Sintomek astebete edo bi aste iraun ohi dute gehinez, baina, kasu batzuetan, eztula iraunkorragoa izaten da eta lau astera arte luza daiteke.
Tratamendua eta prebentzio-neurriak
Egun, ez da bronkiolitisaren aurkako sendagairik. Haur gehienek gaixotasun arin bat besterik ez dute jasango, neurri orokorrak erabilita gaindituko dena (sudurreko garbiketa edo arnasketa-kontrola, batik bat).
Edonola ere, eskuak sarritan garbitzea komeni da. Halaber, tabako-kea saihestu behar da, sintomak okertu baititzake.
Osakidetzak gomendatu duenez, ahal dela, haurra ez da beste ume batzuekin kontaktuan egon behar (hau da, ez da haurtzaindegira joan behar prozesuak dirauen bitartean). Haur txiki baten neba-arreba kutsatuta egonez gero, hobe da harekin distantzia gordetzea, ahal den neurrian.
Halaber, prebentziorako giltza izan daiteke epidemia-garaian hotzeria duten haur nagusiekin eta pertsona helduekin kontaktua ekiditea. Arina izan arren, birusaren infekzio-foku izan daiteke, eta haur txikiari bronkiolitisa eragin diezaioke.
Albiste gehiago gizartea
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.