Datuak daudenetik inoizko udarik beroena izan zen 2021ekoa
2021eko uda datuak daudenetik Europan izan den beroena izan zen, eta bero-bolada handiak eta lehorteak eragin zituen Mediterraneoko eremuan, Copernicusen 2021eko Europako Klimaren Egoerari buruzko txostenaren datuen arabera.
Lurraren Egunaren harira, ostiral honetan argitaratu da, duela bost urtetik hona urtero udaberrian argitaratu ohi den txostena. Copernicus-eko Klima Aldaketaren Zerbitzuak (C3S) aurkeztu du, Europako Batzordearen ordezkari gisa.
Dokumentuak Europa eta Artikoa ditu ardatz, eta gertaera klimatikoak aztertzen ditu gertatzen ari dena ulertzeko. Datu horiek egungo egoera interpretatzeko balio diote Copernicusi, eta etorkizunerako estrategiak markatzeko balioko dute.
Txostenaren arabera, iaz markak hautsi ziren, zentzurik txarrenean, bai tenperaturei, prezipitazioei, kutsadurari eta izotz-masaren jaitsierari dagokienez.
2021ean berotegi-efektuko gasen kontzentrazioak (BEG), berotze globalaren eragileak, gutxienez 2 milioi urtean edozein unetan baino handiagoak izan ziren.
Txostenaren arabera, 2021a kontraste-urtea izan zen Europan; martxoa ohi baino epelagoa izan zen, eta ohiz kanpoko bolada hotza etorri zen gero, kalteak eraginez labore eta uztetan. Uda erregistroak daudenetik izan den beroena izan zen, 1991-2020 epealdiko batez besteko tenperatura baino 1,0 ºC beroago.
2021eko udan, "muturreko estres termikoa" izan zuten egun-kopuru errekorra izan zen Europako hegoaldean, eta fenomeno horrek erasandako eremua 1991-2020 epealdikoa halako bi izan zen gutxienez. Espainia eta Italia izan ziren kalte gehien jasan zituzten lurraldeak, baita Greziako eta Balkanetako eremu zabal batzuk ere.
Turkian, Grezian eta Italian baso-sute handiak izan ziren.
2021eko uztailean, prezipitazio eta ibai emarien markak hautsi ziren eta muturreko uholdeak eragin zituzten Belgikako, Alemaniako eta inguruko herrialdeetan.
Era berean, haizearen abiadura baxua izan zen mendebaldeko Europan, 1979tik izandako baxuena, zenbait herrialdetan. Ondorioz, energia eolikoaren ekoizpen potentziala murriztu egin zen; zientzialarien ustetan, kontuan hartu beharreko alderdia izango da hori etorkizuneko azpiegiturak eraikitzeko.
Uraren tenperatura eta izotz-masa
Itsas-azaleraren urteko tenperaturei dagokienez, 2021ekoak bosgarren eta zazpigarren tenperaturarik beroenen artean kokatu ziren, eta Mediterraneo ekialdeko eta Baltikoko eremu zabaletan, gutxienez 1993tik izandako tenperaturatik altuenetara iritsi zen. Ekainean eta uztailean, Baltikoko zenbait eremutako itsas-azaleraren tenperatura batez bestekoa baino 5 ºC altuagoa izan zen.
Gainera, 2020ra arteko datu bateratuekin eta tenperaturen igoerarekin, Groenlandiako eta Antartikako izotz-geruzek masa galtzen jarraitu dute; Groenlandian itsas izotzaren hedadura erregistroak daudenetik txikiena da.
Artikoan, itsas izotzak urteko hamabigarren minimoa markatu zuen irailean.
Mundu mailan, itsas mailak gora egiten jarraitu zuen 2021ean; 1993tik 9 zentimetro inguru igo da itsasoaren maila.
Albiste gehiago gizartea
Alerta gorria ezarri dute Murtzian eta Valentziako Erkidegoan, Alice GOIDIa dela eta
Murtziako 12 udalerritan eskolak bertan behera utzi dituzte, eta erkidegoko hainbat bide eta errepide itxi behar izan dituzte.
"Aldez aurretik salaketarik ez badago, Administrazioek ezin dute jarduera pribatuetan esku hartu"
Bernedoko udaleku polemikoen auzia mintzagai izan du Arabako Kultura eta Kirol foru diputatuak. Dagoeneko 18 salaketa jarri dira kanpaleku horietan sexu-askatasunaren aurka egin omen ziren delituengatik.
2026ko Araba euskaraz jaia Amurrion egingo da, ekainaren 14an
Amurrioko Aresketa ikastola laguntzeko egingo da datorren urteko Araba Euskaraz jaia, "Taupadak berpiztu!" lelopean. Logotipoa, berriz, bihotz baten erdira doan txinparta da. Azken lau urteetan Arabako zortzi ikastolek elkarlanean antolatu dute Araba Euskaraz jaia Gasteizko Olarizu parkean. 2026ko edizioari begira, bi berritasun nagusi daude: batetik, Amurrion ospatuko da, ez Olarizun; bestetik, jaiaren antolakuntzaren pisurik handiena Aresketa ikastolak hartuko du bere gain, nahiz eta Arabako gainerako zazpi ikastolek ere lagundu.
"UNRWAk laguntzaz betetako kamioiak ditu Gazatik hiru ordura"
Barbara Ruiz Balzola UNRWA Euskadiren arduradunak adierazi duenez, Israelen baimenaren zain daude Gazan sartu eta laguntza banatzen hasteko. "Gazako egoera apokaliptikoa da. 50.000 haurrek desnutrizio akutua dute", gaineratu du.
Senideen heriotzagatiko baimena 10 egunera arte luzatuko dutela iragarri du Diazek
Halaber, iragarri du zainketa aringarriak jasotzen ari diren senideak zaintzeko baimena ere izango dela. Diazen hitzetan, produktibitateari dagokionez, Espainiako Estatuko arazoetako bat da jendeak lan egin behar duela nahiz eta egoera lanerako desegokia izan. "Ama lurperatzen duelako edo semea zaindu behar duelako lanera ez doanaren kasua ezin da absentismotzat jo", azpimarratu du.
Guardia Zibilak eta Polizia Nazionalak 58 kilo kokaina atzeman dituzte Arrigorriagan
Atxilotutako hiru lagunak espetxeratu dituzte, eta gaizkile-taldea desegin. Kokaina kopuru horrek 1,5 euroko balioa du. Ibilgailuetan droga ezkutatzeko leku bereziak atzeman zituzten, eta, gainera, zazpi telefono mugikor eta 3.400 euro ere. EAEko Guardia Zibilak eta Polizia Nazionalak elkarlanean egindako operazioa izan da.
Adimen artifizialak itzulpenaren mundua astindu du
Adimen artifizialak itzulpenaren mundua irauli eta ofizioa prekarizatu du. Gaur egun, kopia baten prezioan ordaintzen zaie itzultzaileei euren lana, ez sortzaileei bezala. Profesionalek uste dute teknologiak ez dituela pertsonak erabat ordezkatuko, baina lan egiteko modua aldatuko duela.
Zaintza arloko langileak zerbitzuen eredu publikoa eskatzeko mobilizatu dira Gasteizen
Mobilizazioa Gasteizko Bilbo plazatik abiatu da, "Kalitatezko euskal zaintza eredu baten bidean, publifikazioa!" lelopean.
"Sententziak zapore gazi-gozoa uzten digu"
Aitzol Asla Kabiezesko osasun-zentroko erizainaren biktimen abokatuak adierazi duenez, kaltetutako 400 adingabeen familiek ez dute epaiaren aurkako helegiterik aurkeztuko, baina iragarri dute Osakidetzari erantzukizunak eskatzen jarraituko dutela.
'Santa Maria' ontziaren erreplika Donostiara iritsi da
Ontzia urriaren 8tik 19ra bitartean bisitatu ahal izango da, 10:00etatik 19:30era. 200 tonako itsasontzia da, 28,30 metroko luzera, 7,96 metroko zabalera eta 3,49 metroko puntala dituena. Makila nagusiaren altuera ia 25 metrokoa da, flotazio-marratik goialderaino.