Marrubi Superilargia, ekainaren 14an: ilbetea, Ilargia gertuen dagoenean, eta marrubiaren bilketa-garaian
Asteartean, ekainaren 14an, gertaera izango da Euskal Herritik 357.658 kilometrora, eta hori oso urrun bada ere aukera izango du gu ere lekuko izateko. Hain zuzen, zeruan, 13:52an (ondorengo orduetan ere izango da ikusgai), udaberri honetako azken ilbetea agertuko da, "marrubi-ilbetea". Baina, horrez gain, ez da nolanahiko ilbetea izango; izan ere, Ilargia perigeoan dagoela gertatuko da, hau da, gure planetatik gertuen dagoen egunetako batean. Hori jazotzen denean, esan ohi da "superilargia" dela. Beraz, dena kontuan hartuta, Marrubi Superilargia izango dugu zain.
NASAk bere web-orrian azalduta duenez, superilargiaren definizioari erreparatuta, urtebetean bi, hiru edo lau superilargi egon litezke ilberriarekin, eta beste hainbeste superilargi ilbetearekin. Richard Nolle astrologo estatubatuarrak (Orlando, 1950) asmatu zuen hitza; 1979an ezarri zuenez, Ilargia perigeoan dela ilberria edo ilbetea dagoenean, superilargia dago. Jakina, gauza bat gertatzen da: ilberria, ez bada Eguzkia eklipsatu egiten duela, ez dugu ikusterik. Hori dela eta, ilbeteko superilargiek bereziki pizten dute ikusmina. Gure satelite natural bakarra, une horietan, ohi baino pixka bat handiagoa eta distiratsuagoa azaltzen zaigu.
Lurraren eta Ilargiaren arteko distantzian sakontzearren: NASAren web-orriaren arabera, nola Ilargiak, Lurraren inguruan, hilabeteko iraupena duen orbita eliptikoa egiten duenez, guregandik gertuen eta urrutien dauden egunak kontuan izanik, 40.000 kilometrotik gorako aldea dago. Perigeoan, Ilargiaren eta Lurraren arteko batez besteko distantzia 363.300 kilometrokoa da; urrunen dagoenean, hau da, apogeoan, aldiz, 405.500 kilometrokoa da. Arestian esan dugunez, ekainaren 14an 357.000 bat kilometrora izango dugu.
Zergatik "Marrubi Superilargia"?
Asteartean izango dugunaren lehen zatia, beraz, argituta: badakigu zergatik izango den "superilargia". Baina, zergatik bigarren zati hori? Hau da: zergatik "Marrubi Superilargia"? Hasieran kontrakoa pentsa zitekeen arren, Ilargiak erakusten duen kolorea ez da horren arrazoia; hori bai, NASAk berak dio, Interneten argitaratuta duen artikulu batean, ekainaren ilbetea hilaren amaieran izatekotan ohi baino "baxuago" izaten dela ikusgai zeruan, eta horrek, batzuetan, arrosa-koloreko kutsua eman diezaiokeela.
Oraingoan, baina, ilbetea ekainaren erdian izango da. Beraz, "marrubiaren" kontua marrubiarekin berarekin lotu behar omen dugu; izan ere, maiatza eta ekaina dira sasiko marrubiak biltzeko garai onena, eta horregatik, dirudienez, Ipar Amerikako tribu batzuek izen hori eman zioten ekaineko ilbeteari: marrubi-ilbetea.
Beraz, ekainaren 14tik 15erako gauean (gainera, urteko laburrenetakoa izango da), modu oso berezian gozatu ahal izango dugu Ilargiaz. Orain… ea eguraldia lagun dugun… EITBko Eguraldiaren lan-taldearen informazioari adi izango gara, hori jakiteko.
Albiste gehiago gizartea
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.