Zer da Krimea-Kongo sukar hemorragikoa?
ZER DA SUKAR HEMORRAGIKOA?
Sukar hemorragiko biralek heriotza eragin dezaketen gaitzak dira, eta hainbat familiatako birusak izan daitezke haren sortzaileak: arenabirusa, filobirusa, bunyabirusa, togabirusa eta flavibirusa.
NOLA KUTSATZEN DA?
Aipatu birusak zenbait animalia eta intsektutan (euliak, kaparrak eta karraskariak) bizi dira. Gizakia eurekin kontatuan egotean, intsektuek ziztatzean edo karraskarien sekrezioak edo eskrezioak ukitzean transmititzen da gaitza.
POSIBLE AL DA GIZAKIEN ARTEKO KUTSATZEA?
Gaitza gizakien artean transmititzea posible da kutsatuta dauden fluidoak ukituta, baina soilik honako kasu hauetan: Ebola eta Marburg (filobirusa), Lassa (arenabirusa) eta Krimea-Kongo (bunyabirusa).
ZEINTZUK DIRA KRIMEA-KONGO SUKARRAREN EZAUGARRIAK?
Sukar hemorragiko biral larria eragiten du. Heriotza-tasa % 40koa izan daiteke eta, normalean, kaparren bidez transmititzen da. Ez dago gaitz honi aurre egiteko txertorik. Afrikan, Balkanetan, Ekialde Ertainean eta Asian gaixotasun endemikoa da, Osasunaren Munduko Erakundeak emandako datuen arabera.
Pertsonen arteko kutsatzea gaixoarekin harreman zuzena izanda edo haren fluido biologikoen bitartez gerta daiteke. Kutsatuta dauden objektuak ukituta ere posible da birusa transmititzea.
KUTSATU OSTEAN, ZENBAT DENBORA BEHAR DU GAIXOTASUNAK AGERTZEKO?
Kaparra batek ziztatu ondoren, gaitza hiru eta bederatzi egun arteko epean inkubatuko da.
Birusa kutsatutako odola edo ehunak ukitzeagatik transmititu bada, inkubazioa bospasei egunekoa izan ohi da; 13 egunekoa, gehienez.
ZEINTZUK DIRA SINTOMAK?
Sintomak bat-batean azaltzen dira: sukarra, muskuluetako mina, zorabioak, lepoko zurruntasuna eta mina, lunbagoa, zefalea, begietako narritadura eta fotofobia.
Horrez gain, goragalea, gonbitoak, beherakoa eta abdominaletako eta eztarriko mina izan daitezke, baita bat-bateko umore aldaketak eta nahasmena ere.
Bigarren eta laugarren egunaren artean, berriz, logura, depresioa eta ahultasuna ager daitezke. Abdominaletako mina eskuineko goialdean eman daiteke eta posible da hepatomegalia kasuak antzematea.
Beste zantzu batzuk: takikardiak, adenopatiak (ganglio linfatikoen hantura) eta azaleko hemorragiak barruko mukosetan (ahoa, eztarria eta azala).
Sarritan, hepatitis kasuak izaten dira, eta oso larri dauden pazienteek giltzurrunetako, gibeleko edo biriketako arazoak sufri ditzakete bosgarren egunetik aurrera.
Pazienteak bederatzigarren edo hamargarren egunean hasten dira hobera egiten. Sendatzen ez diren pertsonak, berriz, bigarren astean hil ohi dira.
Albiste gehiago gizartea
Madril erdiguneko eraikin baten zati bat behera etorri da eta hainbat lagun daude agertu barik
Erreskate lanetan Madrilgo Udaleko suhiltzaileak, Polizia Nazionalaren eta Udaltzaingoaren txakurrak eta droneak ari dira lanean. Oraingoz, hiru langile artatu dituzte: bat, larr,i eta bi, arin. Ezbeharra 13:00etan gertatu da, eta alboko beste eraikin bat ere hustu behar izan dute.
Aldirietako tren-zerbitzuak izango duen izena aukeratu ahal izango dute herritarrek
Irekia webgunearen bitartez bozkatu ahal izango da, eta hiru aukera daude: Besaide, Lottu eta Lurbil.
Zortzi zauritu eta lau desagertu Madrilen, Opera inguruan, obretan ari zen eraikin baten zati bat erori da eta
Hileras kaleko eraikin bat behera etorri da, 13:00ak aldera. Lanean ari ziren zazpi langileetako hiru zauriturik atera dituzte, eta lau desagertuta daude.
Ramiro Gonzalez: "Bernedoko udalekuak, modu horretan, ez ziren egin behar"
"12 salaketa daude balizko delituengatik. Ez dut epaituko deliturik dagoen ala ez, baina salaketa asko dira", onartu du Arabako ahaldun nagusiak. Ramiro Gonzalezek adierazi du ez duela eztabaidetan sartu nahi erakundeek gai horretan dituzten eskumenak direla eta. "Erakunde guztiek koordinazioa hobetzeko behar adina lan egiteko unea da", gaineratu du.
Istripua izan da Sestaoko ACB altzairutegian, eta bi langile zauritu dira
Zauritutako langileak Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte, erre egin direlako. Enpresak azaldu duenez, arku elektriko bat sortu da (deskarga elektrikoa), eta erredurak eragin dizkie bi langileei.
Kontseiluak milaka euskaltzale bildu nahi ditu abenduaren 27an Bilbon, "euskararen soinu banda" ardatz hartuta
Ekitaldirako sarrerak urriaren 16tik aurrera izango dira eskuragarri Pizkundea.eus webgunean, 10 euroren truke. Antolatzaileek adierazi dute "euskara lehen lerrora ekarri eta benetako jauzia eragiteko" garaia dela. Horregatik, euskarari "pizkunde" berria ematera gonbidatu ditu euskaltzale oro.
Ane, Laia eta June, eta Oihan, Martin eta Markel dira neska-mutil jaioberrien izen ohikoenak
Ane da, 1998tik, neska izena aukeratzeko orduan gurasoen kutunena Euskal Autonomia Erkidegoan, hirurteko datuak kontuan hartuta. Mutil izenen kasuan, Oihan izena laugarren tokitik lehenengora igaro da.
Leioako animalia-probak ez egitea eskatu dute
Leioa contra el Maltrato Animal taldeak salatu duenez, abuztuan herrian egindako asto probetan "irregulartasunak" izan ziren; besteak beste, "700 kiloko harria erabili zen, astoak jotzeko makilak erabili ziren, eta epaileek ez zuten esku hartu, animalien sufrimenduaren ageriko zantzuen aurrean".
"Palestinako okupazioaren amaierari buruz hitz egin beharko genuke, eta, zoritxarrez, ez da bake-plan horretan aipatzen"
Raquel Marti UNRWA erakundearen Espainiako zuzendaria kezkatuta azaldu da AEBk proposatutako bake-plana dela eta. "Negoziazioa baino, ultimatuma dirudi", deitoratu du EITBri egindako adierazpenetan.
Bilboko Metroa betiko moduan ari da gaur
Atzo bi gorabehera teknikok zerbitzua etetea eragin zuten arren, gaur normal antzean dabil Bilboko Mertroa. Zirkulazioa eten behar izan zen hainbat tartetan, eta atzerapen handiak eragin ziren.