Zer da Krimea-Kongo sukar hemorragikoa?
ZER DA SUKAR HEMORRAGIKOA?
Sukar hemorragiko biralek heriotza eragin dezaketen gaitzak dira, eta hainbat familiatako birusak izan daitezke haren sortzaileak: arenabirusa, filobirusa, bunyabirusa, togabirusa eta flavibirusa.
NOLA KUTSATZEN DA?
Aipatu birusak zenbait animalia eta intsektutan (euliak, kaparrak eta karraskariak) bizi dira. Gizakia eurekin kontatuan egotean, intsektuek ziztatzean edo karraskarien sekrezioak edo eskrezioak ukitzean transmititzen da gaitza.
POSIBLE AL DA GIZAKIEN ARTEKO KUTSATZEA?
Gaitza gizakien artean transmititzea posible da kutsatuta dauden fluidoak ukituta, baina soilik honako kasu hauetan: Ebola eta Marburg (filobirusa), Lassa (arenabirusa) eta Krimea-Kongo (bunyabirusa).
ZEINTZUK DIRA KRIMEA-KONGO SUKARRAREN EZAUGARRIAK?
Sukar hemorragiko biral larria eragiten du. Heriotza-tasa % 40koa izan daiteke eta, normalean, kaparren bidez transmititzen da. Ez dago gaitz honi aurre egiteko txertorik. Afrikan, Balkanetan, Ekialde Ertainean eta Asian gaixotasun endemikoa da, Osasunaren Munduko Erakundeak emandako datuen arabera.
Pertsonen arteko kutsatzea gaixoarekin harreman zuzena izanda edo haren fluido biologikoen bitartez gerta daiteke. Kutsatuta dauden objektuak ukituta ere posible da birusa transmititzea.
KUTSATU OSTEAN, ZENBAT DENBORA BEHAR DU GAIXOTASUNAK AGERTZEKO?
Kaparra batek ziztatu ondoren, gaitza hiru eta bederatzi egun arteko epean inkubatuko da.
Birusa kutsatutako odola edo ehunak ukitzeagatik transmititu bada, inkubazioa bospasei egunekoa izan ohi da; 13 egunekoa, gehienez.
ZEINTZUK DIRA SINTOMAK?
Sintomak bat-batean azaltzen dira: sukarra, muskuluetako mina, zorabioak, lepoko zurruntasuna eta mina, lunbagoa, zefalea, begietako narritadura eta fotofobia.
Horrez gain, goragalea, gonbitoak, beherakoa eta abdominaletako eta eztarriko mina izan daitezke, baita bat-bateko umore aldaketak eta nahasmena ere.
Bigarren eta laugarren egunaren artean, berriz, logura, depresioa eta ahultasuna ager daitezke. Abdominaletako mina eskuineko goialdean eman daiteke eta posible da hepatomegalia kasuak antzematea.
Beste zantzu batzuk: takikardiak, adenopatiak (ganglio linfatikoen hantura) eta azaleko hemorragiak barruko mukosetan (ahoa, eztarria eta azala).
Sarritan, hepatitis kasuak izaten dira, eta oso larri dauden pazienteek giltzurrunetako, gibeleko edo biriketako arazoak sufri ditzakete bosgarren egunetik aurrera.
Pazienteak bederatzigarren edo hamargarren egunean hasten dira hobera egiten. Sendatzen ez diren pertsonak, berriz, bigarren astean hil ohi dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Maliko errefuxiatuek Gasteizko kaleetan ematen dute gaua, muturreko hotzarekin eta aldi baterako irtenbide gabe
Negu gorriko giro betean, norbaitek entzun eta irtenbide bat ematea besterik ez dute nahi, bizitza berri bat hasi ahal izateko, gerratik eta mehatxuetatik urrun.
Gizon bat atxilotu dute Malagako etxebizitza batean bikotekide ohia hiltzea egotzita
Rincon de la Victoria udalerriko bizilagunek liskar bat izan dela ohartarazi dute 10:20 aldera. Agenteak bertaratu direnean, hilda topatu dute 60 urteko emakumea, indarkeria zantzuak zituela.
Familia eta lagun asko Urkiolara gerturatu dira, sasoiko lehen elurteaz gozatzeko asmoz
Eguzkiak giroa zertxobait berotu du, baina tenperatura baxuekin esnatu gara larunbat honetan ere. Inork ez du galdu nahi izan zuriz jantzitako paisaia ikusteko aukera.
Labrazako kontzejuak eta plataforma ekologistek Labrazako zentral eolikoa gelditzeko eskatu dute
Labrazako Kontzejuak eta Arabako Errioxa Bizirik, Arabako Mendiak Aske eta Araba Bizirik plataformek herrian aurreikusitako zentral eolikoaren proiektua berehala gelditzeko eskatu dute, EAEko Auzitegi Nagusiak proiektuaren aurka aurkeztutako errekurtsoak ebatzi arte. Gainera, Labrazan abenduaren 13an egingo den elkartasun jardunaldira gonbidatu dituzte herritarrak.
Aita santuak Cadizko gotzainaren dimisioa onartu du, sexu-abusuen ikerketaren berri zabaldu eta gutxira
Zornozak duela 15 hilabete aurkeztu zuen uko egitea, erretiro adina bete zuenean, baina orain jaso du erantzuna, pederastia akusazioa filtratu ostean.
Lekeition pisu turistiko bat okupatu zuen familiak etxea utzi du
Hiru egunerako alokatu ostean, hilabete eman dute bertan bizitzen, aterpea lortu duten arte. Jabeek salatu dute kalteak eragin dituztela.
Hilda aurkitu dute Urbiako zelaietan bilatzen ari ziren artzaina
EITBk jakin duenez, txakurrak berak markatu die erreskatatzaileei artzaina non zegoen. Gorpua elurpean zegoen.
Larunbat honetan ekin diete berriro Aizkorri mendian desagertutako artzaina bilatzeko lanei
77 urteko artzainaren txakurra eta artaldea ostiralean aurkitu zituzten, baina ez dago artzainaren arrastorik.
Basauriko eskola-menu batean zizare bat agertu dela salatu dute
Basozelai Gaztelu ikastetxeko Guraso Elkarteak eskola-jantokien eredu berri bat eskatu du, egungo menuak "kalitate eta kantitate eskasekoak" direla iritzita.
GazteChange ekimenak haurren eta nerabeen eskubideak babestearen garrantzia ikusaraziko du gaur arratsaldean Bilbon
Guggenheim Bilbao Museoko auditorioan egingo da topaketa honen zazpigarren edizioa, UNICEF Euskadiko Batzordeak eta Lagunarte elkarteak antolatuta, eta streaming bidez jarraitu ahal izango da eitb.eus-en.