Bigarren urterik beroena izan zen iazkoa Europan, lehorte eta uholde ugarirekin
Muturreko klima -lehorteak, uholdeak, muturreko tenperaturak eta berotegi efektuko gasen isurketa handiak- izan zuen protagonista 2022. urteak. Europan, bigarren urterik beroena izan zen iazkoa, eta mundu mailan bosgarrena, Copernicus Aldaketa Klimatikoaren Zerbitzuak (C3S) jakitera eman duenez.
Astearte honetan eman dute argitara Copernicus sistemaren bidez bildutako datuetan oinarrituta dagoen Munduko Klimaren 2022ko txostena, zeinetan jasotzen den inoizko udarik beroena izan zela iazkoa Europan, eta hirugarren beroena mundu mailan.
Urteko tenperatura 0,3 gradu beroagoa izan zen, 1991-2020 denboraldiarekin alderatuta, eta 1,2 gradu beroagoa 1850-1900 denboraldiarekin erkatuta.
Hainbat lurraldetan, gainera, inoizko tenperatura beroenak izan zituzten: Europa mendebaldean, Ekialde ertainean, Asia erdialdean, Txinan, Hego Korean, Zeelanda Berrian, Afrika ipar-ekialdean eta Afrikako adarrean, hain zuzen ere.
Esan bezala, bigarren urterik beroena izan zen Europan; 2020. urteak soilik gaindituta. Europa osoan, Islandian salbu, 1991-2020 denboraldian baino beroagoak izan ziren urteko tenperaturak.
Nabarmentzeko modukoa da, halaber, prezipitazio eskasia. Beroak eta euri gutxi egiteak, lehorteak eragin zituzten leku askotan, baita suteak ere; batik bat, frantziar eta espainiar estatuetan.
Muturreko fenomenoak
Otsailean, Antartikan izotz maila azken 44 urteko punturik baxuenean kokatu zen. Antartikoan, bestalde, orain arte inoiz neurtu gabeko balioak jaso zituzten ia sei hilabetez.
Lurralde tropikal eta azpitropikaletan, berriz, ohi baino bero olatu gehiago egon ziren udaberrian; Pakistanen eta India iparraldean, bereziki. Tenperatura minimoak ere inoiz neurturako baxuenak izan ziren.
Isuriak murrizteko ordua da
"Muturreko klimak indarra hartu zuen Europan eta mundu osoan. Horrek erakusten du Lurraren berotzeak dakartzan ondorioak nabaritzen hasi garela", esan du Aldaketa Klimatikoaren Zerbitzuko zuzendari laguntzaile Samantha Burgessek.
Horren iritziz, Munduko Klimaren txostenak argi erakusten du, "ondorio larrienak" saihesteko, gizarteak "berehala" murriztu beharko dituela karbono dioxido isuriak, eta aldaketa klimatikora egokitu beharko dela.
Albiste gehiago gizartea
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.