Beethovenen heriotzaren balizko kausak argitaratu dituzte, bi menderen ostean
Ludwig van Beethoven konpositoreak medikuari eskatu zion, bere heriotzaren ostean, izan zituen osasun arazoak publikoki deskribatzeko, nolabait, mundua berarekin "adiskidetu" zedin. Bi mende baino gehiagoren ondoren, bere nahia bete egin da asteazken honetan Current Biology aldizkarian argitaratu den ikerketa bati esker.
Ikerketa hori egin ahal izateko, musikagilearen DNA erabili dute, bost iletatik lortutakoa, eta horri esker jakin ahal izan dute Beethovenek gaixotasun hepatikoak hartzeko joera zuela, baina ez haren gorreriaren edo arazo gastrointestinalen jatorria. "Ezin dugu behin betiko esan zerk hil zuen Beethoven, baina orain behintzat baieztatu dezakegu arrisku hereditario esanguratsua eta B hepatitisaren birusak eragindako infekzio bat zituela", ondorioztatu du Johannes Krause Max Planck Institutuko kideak.
"Ezagutzen den osasun informazioa kontuan hartuta, litekeena da hiru faktore horiek eragin izana haren heriotza, alkohol-kontsumoak barne, baina etorkizuneko ikerketek zehaztu beharko dute faktore bakoitzaren eragin zehatza", gehitu du Tristan Begg-ek, ikerketaren egile nagusi eta Cambridge unibertsitateko ikertzaileak.
Hala ere, argitu ahal izan dute B hepatitisaren birusak musikaria infektatu zuela hil baino hilabete batzuk lehenago, eta gaixotasun hori larritu egin zela alkoholaren kontsumo erregularragatik eta arrisku genetikoagatik. Beethovenen 'elkarrizketa-liburuetatik' ondoriozta dezakegu haren bizitzako azken hamarkadetako alkohol-kontsumoa oso ohikoa zela, baina zaila da kontsumitutako bolumenak zenbatzea", azaldu du Beggek.
Ikertzaileen harridurarako, deskubritu dute haren Y kromosoma ez datorrela bat egun haren abizena duten eta, erregistro genealogikoen arabera, arbaso komun bat partekatzen duten egungo bost ahaiderekin. Hau da, ikerketak ondorioztatzen duenez, Beethovenen aitak ezkontzaz kanpoko "harreman" bat izan zuen uneren batean.
Albiste gehiago gizartea
Beloradoko moja ohiek Mario Iceta artzapezpikuaren aurka jarritako salaketa artxibatu dute
Erabaki horrek bat egiten du Beloradoko monasterioko moja ohien utzarazpena aldi baterako geldiaraztearekin. Erlijiosoek errekurtsoa jarri duten arren, Artzapezpikutzak eskatu du utzaraztea behin-behinean exekutatzeko, eta gogorarazi du lau kasutan bertan behera geratu dela neurria.
Adituen txosten baten arabera, "gaintentsioaren kateatutako erorikoak" izan ziren itzalaldiaren arrazoia
Elektrizitatea Garraiatzeko Sareen Kudeatzaileen Europako Sareak (Entso-E) apirilaren 28ko gertakariak zerrendatzen dituen txosten bat aurkeztu du. Egun hartan gertatutakoa "erabat berria dela Europan" zehaztu du eta ez du uste energia berriztagarrien ekoizpenak sortu zuenik.
Getariako atun gorriaren haztegian gizendutako lehen aleak portura eraman dituzte
Gezi moduko lantza bat erabili dute atun horien estresa txikitu eta haragia ahalik eta gozoena izan dadin. Atun gorriak portura eraman dituzte, eta bertan pisatu, neurtu eta aztertu dituzte. Orain, proiektua fase berri batean sartuko da.
Dagoeneko 12 familiak jarri dute salaketa Bernedoko kanpalekua dela eta
Sexu-askatasunaren aurkako aurreko lau salaketei beste zortzi gehitu zaizkie orain, EITBk jakin ahal izan duenez. Halaber, ikerketa judiziala hasteko aurretiazko eginbideak ireki dituzte berriki.
70 talde feministak baino gehiagok eta LGTBIQ+ taldeak Bernedoko udalekuen aurkako "lintxamendu kanpaina" salatu dute
"Ultraeskuinak" eta "puritanismoak" sexu- eta genero-disidentzia adingabeei egindako erasoekin lotu nahi izatea kritikatu dute.
Auto-ilara luzeak sortu dira A-8 autobidean, Malmasinen, Donostiarako noranzkoan
Hiru ibilgailuren arteko istripua izan da tunelaren barruan, eta errei bat itxi dute.
Xabiertxok, 100 urte: "Uste dut gaur egungo hezkuntzak garai hartako ekosistema euskaltzale hori behar duela"
Duela 100 urte argitaratu zuen Ixaka Lopez Mendizabal tolosarrak Xabiertxo, haurrei euskaraz irakurtzen irakasteko liburua. Haritz Azurmendi Jakin Fundazioko kidea aritu da mendeurrenaren ospakizuna prestatzeko lanetan, eta liburuari buruzko bitxikeriak azaltzeaz gain, Xabiertxok Euskal Herriari egin dion ekarpenaren inguruan mintzatu da.
Milaka herritar atera dira kalera Palestinaren alde
Gazarako Mugimendu Globala Euskal Herriak deituta, Iruñean 18:30ean abiatu da manifestazio nagusia Merindadeen plazatik, eta Donostian, Gasteizen eta Bilbon, 19:00etan. Halaber, unibertsitateko ikasleek manifestazioak egin dituzte 12:00etan euskal hiriburuetan.
ES-Alert ohartarazpen sistema probatu du SOS Deiak zerbitzuak Balmasedan
Balmasedan zeuden mugikorrek ohartarazpen mezu bat jaso dute. Sistema honekin jakinaraziko zaio gizarteari hondamendiren baten arriskua. Balmasedan egindako probarekin eraginkortasun-maila ezagutu nahi izan da, behar izanez gero hobetu ahal izateko. Soinua entzun ondoren, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako mezu bat jaso dute gailuetan, probaren berri emanez.
Berriro gelditu dira Gatika eta Capbreton arteko interkonexio elektrikoko itsaspeko kablearen obrak, Butroe ibaian isuria izan da eta
URA agentziak zehapen-espedientea ireki du Red Electricaren aurka, eta Gatika inguruan egiten ari ziren zulaketa-lanetako bat geldiaraztera behartu du, Butroe ibaiko erreka batean isurketa izan delako. Toxikotzat hartzen ez den substantzia bat isuri da, bentonita, baina ekosistemari kalte egiten dio.