Inoiz hautemandako galaxia nano urrunena aurkitu dute
Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU) lankidetza duen nazioarteko ikerketa talde batek ondorioztatu du hasierako unibertsoan sortu ziren galaxiak oso txikiak zirela. Horrek adierazten du bilakaera prozesu hierarkiko bat gertatu zela, zeinetan galaxia nanoetatik abiatuta galaxia handiak sortu baitziren, hala nola Esne Bidea. James Webb Space teleskopioaren bereizmen handia eta grabitazio lente ahaltsu bat erabili dituzte horretarako. Urruneko unibertsoko zenbait galaxiaren espektroak aztertuz, taldeak orobat baieztatu du inoiz aurkitu den galaxia nano urrunena hauteman dutela.
Tom Broadhurst EHUko Ikerbasque Research-eko irakaslea eta Donostia International Physics Centerreko (DIPC) irakasle elkartua da. Science aldizkariak argitaratutako ikerketan parte hartu du, eta, azaldu duenez, "galaxia txiki eta argitasun oso gutxiko hori eratu zen lehenetariko bat izan zen, Big Banga gertatu eta 500 milioi urte soilik igaro ondoren, unibertsoaren bolumena gaur baino milaka aldiz txikiagoa zenean".
Ustekabeko aurkikuntza
Galaxia horren tamaina neurtuta jakin ahal izan da oso argitasun gutxiko galaxia nano bat dagoela 13.200 milioi argi urtera. "Neurketa horiek James Webb teleskopioaren bereizmen handiari esker egin dira, lehen planoan dagoen eta lente erraldoi gisa jokatzen duen galaxia multzo masibo horren handipen gaitasunarekin konbinatuta", azaldu du irakasleak.
Ikerlariaren hitzetan, "galaxia hori ez zen gure lehenengo helburua, baina, zorionez James Webb teleskopioarekin lortutako irudietan agertu zenez, espektroskopia osagarriaren helburuen zerrendan sartzea erabaki genuen".
Ustekabeko aurkikuntza horren ondorioz, taldeak ondorio hau atera du: "Oso litekeena da argitasun gutxiko galaxia nano mota hori ohikoa izatea unibertso goiztiarrean sortutako lehen galaxietan, grabitazio lentea erabiltzen ez duten beste talde batzuek baieztatutako galaxia distiratsuak izan ordez".
Zure interesekoa izan daiteke
Emakume batek sexu erasoa egin diotela salatu du Eibarren
Erasoa igandean gertatu zen, eta Ertzaintzak ikerketa zabaldu du. Oraingoz ez dute atxiloketarik egin.
Barakaldoko 54 urteko emakumearen heriotza hilketa matxista izan dela baieztatu dute
27 urteko gizon bat atxilotu dute ustezko hiltzaile gisa. Agintariek hilketa gaitzetsi eta elkarretaratzea deitu dute biharko: 12:00etan, Barakaldoko Herriko Plazan. Argitan talde feministak, bestalde, beste bilkura bat deitu du astearterako, 19:00etan Bide Onera plazan.
Auto baten gidaria hil da GI-636 errepidean, Lezon, kamioi batekin aurrez aurre talka eginda
Errepidea itxita egon da bi noranzkoetan larrialdi zerbitzuak lanean aritu direnean eta errepidea garbitzeko lanek iraun duten bitartean. 17:45ak aldera zabaldu dute eta egoera normaltasunera itzuli da.
Olentzerok eta Mari Domingik ilusioz beteko dituzte Bilboko kaleak astearte honetan
Kalejira 17:30ean hasiko da Moyua plazatik eta Kale Nagusia zeharkatuko du Arriaga Antzokiraino. Bertan, ikuskizuna, tailerrak eta Euskal Herriko Gabonetako pertsonaiarik maitatuenen bisita izango dira.
2026ko txertaketa egutegia eguneratu du Osasun Sailak, helduentzat arnas birus sintzitialaren aurkako txertoa sartuz
34,5 milioi euro bideratuko ditu Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak txertoetara 2026an, Euskadiko Txertoen Aholku Batzordearen gomendioak aintzat hartu, eta txerto berriak sartuz heldu zein haurren egutegietan, herritarren immunitatea indartzen jarraitzeko.
Abadiñoko bizilagunak, hunkituta, sari nagusiko dezimoak kultur elkarte bati esker eskuratu dituzte eta
79432 zenbakiari egokitu zaio Gabonetako Loteriaren zozketa bereziaren sari nagusia, seriko lau milioi euroko saria dakar (dezimo bakoitzeko 400.000 euro).
Bimba y Lola saltokiko langileei bigarren saria egokitu zaie
Bigarren sariak (70.048) zoriona banatu du Bilboko eta Donostiako Bimba y Lola moda kateko saltzaileen artean, zenbaki horrekin jokatzen baitzuen enpresak. 125.000 euro jasoko dituzte dezimo bakoitzeko.
Lau bosgarren sarik (23112, 60649, 77715 eta 41716) 400.000 eurotik gora utzi dituzte Euskal Herrian
Lehenak, 23112ak, 180.000 euro banatu ditu Usurbilgo Urbil merkataritza-gunean eta Bilbon. 60649aren serie bat Gasteizen, Leclerc saltokian, jausi da, eta 41716ren beste bat, Donostian . 77715 zenbakia oso banatua egon da eta Iruñean, Bilbon eta Leioan jausi da.
Igorreko errugbi taldeak 14 milioi banatu ditu hirugarren sariarekin (90693)
Hirugarren saria (90.693) oso txoko askotan banatu da. Zenbakia toki askotan saldu da. Igorren, adibidez, 14 milioi euro baino gehiago utzi ditu. Arratiko Zekorrak errugbi taldeak eskuratu zituen saritutako hirugarren zenbaki horretako serie guztiak.
Honela ospatu dute Leioan Gabonetako Loteriaren laugarren eta bosgarren sariak
Leioako Artea merkataritza-gunean 2025eko Gabonetako Loteriaren zozketa bereziko bi sari banatu dituzte, zehazki, laugarren sari bat (78477) eta bosgarren bat (77715).