Inoiz hautemandako galaxia nano urrunena aurkitu dute
Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU) lankidetza duen nazioarteko ikerketa talde batek ondorioztatu du hasierako unibertsoan sortu ziren galaxiak oso txikiak zirela. Horrek adierazten du bilakaera prozesu hierarkiko bat gertatu zela, zeinetan galaxia nanoetatik abiatuta galaxia handiak sortu baitziren, hala nola Esne Bidea. James Webb Space teleskopioaren bereizmen handia eta grabitazio lente ahaltsu bat erabili dituzte horretarako. Urruneko unibertsoko zenbait galaxiaren espektroak aztertuz, taldeak orobat baieztatu du inoiz aurkitu den galaxia nano urrunena hauteman dutela.
Tom Broadhurst EHUko Ikerbasque Research-eko irakaslea eta Donostia International Physics Centerreko (DIPC) irakasle elkartua da. Science aldizkariak argitaratutako ikerketan parte hartu du, eta, azaldu duenez, "galaxia txiki eta argitasun oso gutxiko hori eratu zen lehenetariko bat izan zen, Big Banga gertatu eta 500 milioi urte soilik igaro ondoren, unibertsoaren bolumena gaur baino milaka aldiz txikiagoa zenean".
Ustekabeko aurkikuntza
Galaxia horren tamaina neurtuta jakin ahal izan da oso argitasun gutxiko galaxia nano bat dagoela 13.200 milioi argi urtera. "Neurketa horiek James Webb teleskopioaren bereizmen handiari esker egin dira, lehen planoan dagoen eta lente erraldoi gisa jokatzen duen galaxia multzo masibo horren handipen gaitasunarekin konbinatuta", azaldu du irakasleak.
Ikerlariaren hitzetan, "galaxia hori ez zen gure lehenengo helburua, baina, zorionez James Webb teleskopioarekin lortutako irudietan agertu zenez, espektroskopia osagarriaren helburuen zerrendan sartzea erabaki genuen".
Ustekabeko aurkikuntza horren ondorioz, taldeak ondorio hau atera du: "Oso litekeena da argitasun gutxiko galaxia nano mota hori ohikoa izatea unibertso goiztiarrean sortutako lehen galaxietan, grabitazio lentea erabiltzen ez duten beste talde batzuek baieztatutako galaxia distiratsuak izan ordez".
Zure interesekoa izan daiteke
Horrela eragingo dio Behobia-Donostia lasterketak trafikoari
Igandeko lasterketa herrikoiak eragina izango du trafikoan, autobusen ibilbide eta geltokietan, TAO zerbitzuan eta lurrazpiko aparkalekuetan. Garraio publikoa erabiltzea gomendatu du Donostiako Udalak.
Albiste izango dira: San Juan baleontziaren uretaratzea, Euskadiko anguleroen egoera eta kontrol saioa Eusko Legebiltzarrean
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Osakidetzak Casillako txertaketa-zentroa itxiko du gaur, Bizkaian gripeak gora egiteari utzi baitio
Kutsatzeen kurba egonkortu da txertaketa-ahaleginari eta immunizazio-maila altuari esker. 447.000 pertsona baino gehiagok hartu dute txertoa azken asteetan EAEn, eta horri esker Bilboko txertodromoa itxi ahal izango da, aurreikusita zegoen bezala.
Bilketa Nagusian ezinbestekoak diren 5 elikagaiak, eta eman zenitzakeenik ez zenekien beste batzuk
Elikagaien Bilketa Nagusia azaroaren 7an eta 8an izango da “Kilo bat enpatia” lelopean. Ekimen horretan, donazio guztiek garrantzi handia dute, eta elikagai jakin batzuk urriak dira.
San Juan baleontzia uretaratuko dute ostiral honetan Pasaian, kroskoa eraikitzeko lanak amaituta
Duela hamarkada bat baino gehiago hasitako proiektua, XVI. mendean Kanadan hondoratutako euskal baleontziaren erreplika fidela da. Jarraitu zuzenean, 15.30etik aurrera, uretaratzea orain.eus-en.
San Juan baleontzia: Atlantikoko uretan berpiztu zen euskal altxorra
XVI. mendean Pasaian eraikitzen ziren ontzi ugarietako bat da San Juan itsasontzia. 1565eko udaberrian, Kanadako kostaldearen aurrean hondoratu zen, eta itsaspean egon zen 400 urtez baino gehiagoz. 1978an ontzia aurkitu zuten, eta, harrezkero, euskal merkataritzari eta itsas ondareari buruzko historiaren adierazgarria da. 10 urteko lanen ostean, Pasaiako Albaola ontziolak baleontzi mitikoaren erreplika uretaratuko du gaur arratsaldean.
Itsasadarrak gainezka egin du Zorrotzaurren, marea biziak direla eta
Bilboko itsasadarrak gainezka egin du berriro ere ostegun honetan Zorrotzaurreko zenbait tokitan, marea biziak direla eta. Euskalmeten abisu horiak, itsasaldeko arriskuagatik, larunbatera arte iraungo du.
Forondak Madrilekin eta Bartzelonarekin lotzen dituen hegaldiak estreinatu ditu
Astean lau izango dira Gasteiz eta bi hirien artean, baina aldi baterako astean bi izango dira urtarrilean.
Euskaltzaletasunaren giharra indartu, euskararen pizkunde berri bat abiarazteko
“Euskaltzaleon garaia da” izenburuko adierazpena aurkezteko agerraldia egin du Euskalgintzaren Kontseiluak, Arantzazuko Santutegian. Euskararen pizkunde berri baterako abiapuntua jarri nahi da, eta horretarako, abenduaren 27an Bilbao Arena milaka euskaltzalez betetzeko deia egin dute berriro.
Gripe kasuen kopurua "murrizten" ari da Bizkaian, txertaketari esker
Azken datuen arabera, 417.744 pertsonak jarri dute arnas-gaixotasun horren aurkako txertoa EAEn, iaz baino % 11 gehiago.